به گزارش خبرگزاری حوزه از کرمان، در نظام اقتصادی اسلام، امانتداری مالی و شفافیت، پایههای اساسی اعتماد و سلامت جامعه محسوب میشوند. در این میان، نقش حسابداران بهعنوان «امین داراییها» و «نگهبانان شفافیت»، از منظر اخلاق حرفهای و تعالیم دینی، اهمیت ویژهای پیدا میکند.
فاطمه علیتوکلی امین مالی مدیریت حوزه علمیه خواهران استان کرمان، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، با تبریک روز حسابدار به تشریح الزامات شرعی و حرفهای این شغل خطیر پرداخت و حسابداری را در ترازوی آیات و روایات اسلامی مورد سنجش قرار داد که در ادامه آن را می خوانید:
یک حسابدار چگونه میتواند این امانت را به عنوان انر الهی در قبال اموال و اطلاعات مالی شرکت یا مشتریانش به اجرا بگذارد؟
امانتداری از اساسی ترین اصول و مبانی در حرفه حسابداری است و در آیات شریفه قرآن نیز بر این اصل تأکید شده است. حسابدار و هر کسی که مسئولیتی در قبال امور مالی یک مجموعه دارد، موظف است با توجه به این دستورالعمل الهی، اهتمام ویژه ای در قبال حفظ و نگهداری اطلاعات مالی و اسناد داشته باشد.
بنابراین محافظت از دادههای مالی و تلاش جهت جلوگیری از افشای اطلاعات محرمانه و همچنین اطمینان از دقت در گزارشدهیهای مالی از اولی ترین وظایف یک حسابدار است.
با توجه به سخن پیامبر اکرم (ص) که فرمودند "کُلُّکُمْ رَاعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ". یک حسابدار به عنوان "راعی" و مسئول دادههای مالی، چه مسئولیتهایی در قبال خداوند، کارفرما و جامعه دارد؟
با عنایت به آیات و روایاتی که از طرف شارع صادر شده است، انسان ها در قبال اعمال خود و اطرافیان خود مسئولند. حسابدار نیز مسئولیت های زیادی در برابر آنچه که از آمار و اطلاعات و اموالی که در اختیارش قرار داده شده، دارد . لذا باید در کار خود صداقت و شفافیت را رعایت نماید تا این احساس مسئولیت و صداقت موجب ایجاد رفتار حرفهای و اخلاقی مطلوب گردد.
همچنین در قبال داده ها و اطلاعاتی نیز که در اختیار دارد مسئول است و باید نهایت تلاش خود را در جهت تحلیل دقیق دادهها و اطلاعات، تهیه و تأمین مستندات لازم و تهیه گزارشهای مورد نیاز به کار گیرد و همیشه این مهم را در نظر داشته باشد که حتی کوچکترین اشتباه و قصور می تواند موجب پیامدهای زیادی حتی برای مجموعه بالا دست بوده و ایجاد خلل در تحلیل های آماری موجب تغییرات نامطلوب در تصمیم گیری های مجموعه های سیاست گذارخواهد شد.
از سوی دیگر با رعایت اصول اخلاقی و دقت در ارائه گزارشات، موجب جلب اعتماد و ایجاد فضایی سالم و در نهایت تاثیر در تصمیم سازی های مثبت خواهد شد.
اگر یک مسئول از حسابدار درخواست کند با ارائه گزارش مالی غلط، وامی از بانک دریافت کند، وظیفه شرعی و حرفهای آن حسابدار چیست؟
حسابدار در مواجهه با درخواست های غیر منطقی و نابجای همه اطرافیان و مرتبطین باید متوجه مسئولیت حرفه ای و شرعی خود باشد. در آموزه های دینی دریافت و پرداخت رشوه به شدت نهی شده است. لذا در صورت مشاهده چنین چیزی در هر مجموعه ای اولین وظیفه فرد، مقابله جدی و برخورد مناسب است زیرا در خطر قرار گرفتن منافع و اعتبار سازمان امر کوچک و قابل چشم پوشی نیست. بحمدلله و به لطف خداوند متعال تا کنون در تمام دوران مسئولیتم در این مجموعه، چنین چیزی را مشاهده ننموده ام.
حسابدار چگونه میتواند با رعایت "انصاف" در ثبت هزینهها و درآمدها، "عدالت" را در سازمان محقق کند؟
رعایت انصاف و عدالت از اصول بنیادین حسابداری در هر سازمانی است. حسابدار موظف است، با ثبت دقیق و واقعی هزینهها و درآمدها، اطمینان پیدا کند که تمامی اطلاعات مالی به درستی منعکس شده و هیچ گونه سوءگیری یا تضاد منافع در آن وجود ندارد. لذا حسابدار باید خدای نکرده، از هرگونه دستکاری غیرمجاز یا نادرست در ارقام مالی پرهیز کرده و اطلاعات را به صورت شفاف و با رعایت انصاف ارائه دهد.
تعهد به عدالت در محیط کاری، میتواند اثرات مثبتی بر فرهنگ سازمانی داشته باشد، زیرا کارمندان در چنین محیطی با احساس امنیت و اعتماد بیشتری در انجام وظایف خود رفتار میکنند. در نهایت، داشتن این رویکرد در تحقق عدالت نه تنها در درون مجموعه، بلکه در سطح جامعه نیز موثر است، زیرا رفتارهای عادلانه میتواند به تقویت اصول اخلاقی و اعتماد بین افراد کمک نماید.
آیه "وَلا تَکْتُمُوا الشَّهَادَةَ" بر عدم کتمان شهادت تأکید دارد. این امر چگونه بر لزوم "شفافیت مالی" و افشای کامل حقایق در گزارشهای مالی توسط حسابدار دلالت دارد؟
آیه شریفه «وَلا تَکْتُمُوا الشَّهَادَةَ» بر اهمیت صداقت و شفافیت تأکید دارد. حسابداران باید با توجه به این اصل، تمام اطلاعات مالی را به صورت کامل و دقیق افشا کنند و هیچ گونه اطلاعاتی نباید به عمد در گزارشهای مالی پنهان شود، زیرا عدم شفافیت میتواند منجر به سوء برداشت و بیاعتمادی در بین ذینفعان باشد.
از طرف دیگر پنهان کاری، عواقبی را به دنبال خواهد داشت، که شاید در نگاه اول پیامدهای آن مشخص نباشد، اما یقینا در رده های بالاتر موجب تغییر مسیر تصمیم سازی ها خواهد شد.
یک حسابدار مسلمان چگونه میتواند نظم را در موعدهای مهمی مانند تحویل اظهارنامه مالیاتی یا گزارشهای ماهانه رعایت کند؟
حفظ وقت و نظم علی رغم اینکه وظیفه یک حسابدار است، می تواند یک یاری گر خوب برای خود شخص باشد. حسابدار میتواند با برنامهریزی دقیق و تنظیم اولویتها به تسریع در انجام کارها و صحت انجام امور محوله و جلوگیری از دوباره کاری به خود کمک نماید. علاوه بر این حسابدار باید خود را به عادات مرتب و منظم مزین نماید.
این عادات، شامل تمیز نگهداشتن و ثبت دقیق و مناسب مستندات و پیگیری مستمر امور محوله جهت اطمینان از پیشرفت کار در زمان مناسب است. در نتیجه با رعایت کردن این اصول، حسابدار نه تنها احترام به اصول اسلامی را نشان میدهد، بلکه به افزایش کارایی و بهرهوری در سازمان نیز کمک خواهد کرد.
یک حسابدار با تحلیل گزارشها چگونه میتواند به مدیریت در شناسایی و کاهش "هزینههای اسرافکارانه" کمک کند تا شرکت در مسیر اقتصاد اسلامی حرکت کند؟
در دین مبین اسلام، اسراف به عنوان یک رفتار ناپسند تلقی شده است. حسابداران میتوانند نقش کلیدی در جلوگیری از این امر نامطلوب ایفا کنند. با تحلیل دقیق گزارشها و دادههای مالی، حسابدار میتواند الگوهای هزینهکرد سازمان را بررسی نموده و نقاط آسیب و ایجاده کننده اسراف را شناسایی کند. ارزیابی هزینههای غیرضروری، بررسی خریدهای بیمورد و تحلیل کارایی هزینهها از این جمله است. با بررسی موارد مذکور، می توان استراتژیهای بهینهتر و هوشمندانه تری را برای کاهش هزینهها تدوین کرد.
ارائه گزارشات عملکرد هر مجموعه به صورت فصلی و زمان دار و آگاه سازی همه بخش های سازمان از عملکرد هر مجموعه می تواند موجب الگوگیری سایر بخش ها در صرفه جویی یا مدیریت هزینه ها بوده و به مرور میتوان فرهنگ عدم اسراف را نهادینه کرد. در نتیجه با اتخاذ چنین رویکردی، نه تنها میتوان به اقتصاد اسلامی نزدیکتر شد، بلکه با یاری خداوند منان به بهبود عملکرد مالی و افزایش بهره وری مالی نیز دست خواهیم یافت.
نظر شما