اشاره

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ضرورت همراهی و همدلی حوزه و دانشگاه  به عنوان دو نهاد مرجع علمی و معرفتی جامعه همواره دغدغه اصلی بزرگان نظام بوده و دراین بین می توان گفت امام خمینی(ره) بنیان گذار جمهوری اسلامی در واقع خالق موضوع وحدت بین این دو قشرعظیم علمی و فکری بودند و امروز نیز آیت الله العظمی خامنه ای، پرچمدار این حرکت هستند.

بیشترازچند صده نیست که نظام فکری معرفتی غرب در قالب تشکیل دانشگاه پا به عرصه وجود گذاشته که البته این امرنافی نقش هزارساله حوزه های مترقی علمیه درنظامات فکری، عقیدتی، علمی و معرفتی جامعه نبوده ونیست چراکه حوزه های علمیه همواره منشأ اثرگذاری های عمیق علمی،معرفتی و اعتقادی درجامعه بوده وهستند.

امروزه علوم انسانی ارائه شده در دانشگاه ها نقشی مهم برابر، همانند و جایگزین نظرات، دیدگاه ها و مبانی علوم دینی ایفا می‌ کند، یعنی فکرساز وآرمان‌پرداز. گاهی هم براساس نظریات و مبانی غربی  به تقابل با علوم دینی هم می پردازد، لذا لازم است نگاه حوزه های علمیه و دانشگاه ها به تحول اساسی در علوم انسانی که در واقع ازگام های عملی تحقق وحدت حوزه و دانشگاه است، ژرف تر شده و حرکت دراین عرصه پویاترگردد.

براین اساس می طلبد اندیشمندان و صاحب نظران حوزوی و دانشگاهی با همدلی و وفاق نظر، قدم های عملی وکارآمدتری در رابطه با وحدت حوزه و دانشگاه برداشته وحرکت به سوی جامعه ای فرهیخته با الگوهای اسلامی و ایرانی را تسهیل نمایند.

خبرگزاری حوزه با نگاه ارزشی به این تفکر و با تلاش راسخ برای تحقق این آرمان والا به گفت و گو با تنی چند از صاحب نظران این عرصه پرداخته که حاصل آن در ادامه می آید.

* هدف مشترک

حجت الاسلام والمسلمین مرتضی عباسی، معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران با تأکید برلزوم تلاش حوزه ها و دانشگاه ها برای تحقق یک هدف مشترک، گفت:هدف مشترک این دونهاد مرجع علمی کشور باید تحقق آرمان های والای اسلامی برای تشکیل جامعه ای سالم و امن و فرهیخته باشد، لذا برای تحقق این هدف نیازمند وحدت بیشتربین حوزویان و دانشگاهیان هستیم.

وی ادامه داد: البته این به آن معنا نیست که حوزه ودانشگاه باید درهم ادغام شوند، بلکه با توجه به این که این دو نهاد مرجع دو بازوی مکمل برای تامین اهداف عالیه نظام مقدس جمهوری اسلامی به شمارمی روند، برداشتن گام های مشترک برای تحقق اهداف نظام توسط حوزه و دانشگاه ضروری به نظرمی رسد.

*تأمین نیازهای جامعه

حجت الاسلام عباسی افزود: حوزه و دانشگاه هرکدام با خاستگاه های خود درصدد تأمین یک سری نیازهای جامعه هستند و قطعا رویکرد مشترک این دو نهاد می تواند بخش عظیمی از نیازهای جامعه در عرصه های علمی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی را تأمین نموده و بسیاری از نیازها را مرتفع خواهد کرد.

معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران با بیان این که همکاری مشترک حوزه و دانشگاه تأمین کننده نیازهای مادی و معنوی مردم خواهد بود، گفت: حوزه های علمیه در بخش زیرساخت های معنوی و معرفتی و انسان شناسی،دربر گیرنده نیازهای معنوی آحاد جامعه خواهند بود و در مقابل دانشگاه ها هم درمباحث نیازهای مادی جامعه ورود پیدا کرده و بخشی از نیازهای حیات انسان در عرصه های مختلف را تأمین خواهند نمود، که این همکاری و همدلی مشترک یقینا بسیار تأثیرگذار و مثمرثمراست.

*ارتباط علمی

دکترسیدحمید طالب زاده، استاد دانشگاه و دبیر شورای تحول علوم انسانی در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با اشاره به راهبردهای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: برای تحقق وحدت باید همدلی و نزدیکی بین این دو نهاد علمی کشور ایجاد گردد و به جای این که نقایص مطرح شود، مزایای حوزه های علمیه برای دانشگاهیان تشریح شده و مزایای دانشگاه نیز به حوزویان منتقل گردد تا هر دو قشراز مزایای شیوه‌های آموزشی همدیگر بیشتر مطلع شوند.

دکتر طالب زاده خاطرنشان کرد: اگر حوزه و دانشگاه در مباحث و روش ها و تعامل علمی به دانشگاه نزدیک تر شوند، ارتباطی عمیق تربین این دو نهاد علمی را شاهد خواهیم بود و هر مقدار این ارتباط علمی و فکری بیشترشود طبیعتا وحدت و هم دلی هم افزون ترمی گردد.

*ضرورت برپایی کرسی های آزاداندیشی

حجت الاسلام اسداله شکری، استاد فلسفه نیز با تأکید برلزوم تحقق مطالبه مقام معظم رهبری برای برپایی کرسی های آزاداندیشی درحوزه و دانشگاه، گفت: عمده ترین عنصری که می تواند باعث تعمیق پیوند حوزه و دانشگاه باشد، فهم یک نقطه واحد و هدف مشترک ازضرورت این پیوند است که متاسفانه درحال حاضر کم رنگ است.

وی با اشاره به سابقه دیرین حوزه های علمیه در برپایی کرسی های آزاداندیشی وتولید علم، ادامه داد: بر پایی کرسی های آزاد اندیشی باعث می شود ظرفیت های بالقوه افراد تبدیل به بالفعل شده و استعدادها ظهور و بروز نمایند.

این استاد سطوح عالی حوزه افزود: پس از ظهوراستعدادها و ظرفیت های برتری که از طریق برپایی کرسی ها صورت می پذیرد، می توانیم نسبت به شناسایی، ساماندهی، تربیت و پرورش استعدادها و نیروهای مستعد و نخبه اقدام کرده و از توانمندی های آن ها درجهت تحکیم ارتباط بین این دو نهاد و مرتفع سازی نیازهای مختلف درعرصه های متعدد بهره بگیریم.

*شناسایی ظرفیت ها

وی تصریح کرد: باید ظرفیت های بالقوه ای که می توانند زمینه ساز وحدت شوند را شناسایی کرده و از ظرفیت و توان آنان درایجاد پیوندی عمیق و گسترده و مستحکم بین حوزویان و دانشگاهیان استفاده کنیم، اما باید دقت کنیم تا با یک مبنا و معیارمشخص برای تحقق وحدت گام برداریم.

حجت الاسلام شکری با بیان این که تلاش ها برای تحقق مطالبه رهبر معظم انقلاب مبنی بر برپایی کرسی های آزاد اندیشی دردانشگاه ها باید روند وسرعت افزون تری به خود بگیرد، اظهارداشت: متأسفانه کسانی که درتصمیم سازی های کلان برای این امرنقش دارند آن طورکه باید به دنبال تحقق این آرمان والای امام(ره) و مقام معظم رهبری نیستند و دردانشگاه ها هم هنوزبه طورشایسته شاهد اقدامات موثردراین رابطه نیستیم که ضروری است تلاش ها دراین رابطه بیشترشود.

*تحقق وحدت، درک و همت مشترک می طلبد

حجت الاسلام معصومی، استاد معارف دانشگاه تربیت مدرس با بیان این که وحدت حوزه و دانشگاه هم مهم هم لازم وهم میسراست، گفت: تحقق این وحدت نیازمند درک مشترک وهمت مشترک است چرا که اگر احساس کردیم وحدت بین این دو مرجع علمی معرفتی کشور کارگشا و تاثیر گذار در حرکت به سوی تعالی و پیشرفت است، به درک مشترک وصحیحی در این زمینه رسیده ایم که البته این درک وجود دارد، اما نیازمند تقویت است.

*اسلامی سازی علوم انسانی

وی ادامه داد: پس ازاین درک مشترک، لازم است همه همت و توان خود را براین نکته معطوف کنیم که برخی علوم انسانی ما که امروزدردانشگاه ها تدریس می شوند با تفکرات، ایده ها و نظریه پردازی های غربی ها تطابق داشته و در واقع درجامعه اسلامی ما که حرکتی مبتنی براحکام و مبانی دین دارد، کارآیی چندانی نمی تواند داشته باشد، لذا لازم است پایه و مبنای علوم انسانی، اسلامی گردد تا اولین گام عملی در وحدت محقق شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به این که در ادوارگذشته به ویژه دردوران ستم شاهی این دو قشر به دلیل سیاست های خصمانه و استبداد گرایانه به شدت، در معارضت و مخالفت با يكدیگر بودند، اظهارداشت: به برکت انقلاب اسلامی امروز شاهد تغییرات محسوس و چشمگیر به خصوص درزمینه معنوی ومعرفتی و اخلاقی در فضای دانشگاه ها هستیم. به نظر من درطول تاریخ دانشگاهی ایران و حتی در میان سایرملت ها، هیچ طبقه‌ دانشگاهی به اندازه‌ دانشگاهیان کنونی ایران، متدین و متعهد به لحاظ عمق دین داری والتزام و تعهد به انقلاب اسلامی و ارزش‌ها و منافع و مصالح ملی نبوده و نیستند، ولذا با وجود داشتن چنین زمینه هایی تحقق وحدت بین قشرحوزوی که پرچمدارآرمان های اسلامی هستند و دانشگاهیان، دست یافتنی و میسر است، لذا ضروری است تصمیم گیرندگان این عرصه در برداشتن گام های موثر، تلاش وسرعت بیشتری داشته باشند.

*ایثارگری طلاب و دانشجویان

وی با بیان این که دانشجویان و حوزویان ایرانی قبل و بعد ازپیروزی انقلاب اسلامی نقشی مهم درعرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دفاعی واقتصادی کشور ایفا نموده اند، گفت: خاطره جانفشانی ها و ایثارگری های طلاب فرهیخته و دانشجویان متعهد به خصوص دردوران دفاع مقدس هیچ گاه از حافظه تاریخی ملت غیورایران اسلامی پاک نخواهد شد ولذا امروزهم درعرصه ها و سنگرهای مختلف دفاع از ارزش های ناب اسلامی شاهد حضورگسترده حوزویان و دانشگاهیان هستیم که این امر در شکل گیری وحدت آرمانی مدنظر امام راحل(ره) و رهبر فرزانه انقلاب نقش بسزایی دارد.

*حوزه ودانشگاه نقطه تقویت علم واخلاق باشند

حجت الاسلام محمدرضا طاهرخرم آبادی از اساتید حوزه آخرین استادی است که درگفت و گوی کوتاه خود با خبرنگارحوزه با اشاره به این‌که امام خمینی(ره) وحدت حوزه و دانشگاه را به معنای ادغام آنها نمی‌دانستند، اظهارداشت: موضوع وحدت و پیوند بین حوزه و دانشگاه یکی از راهبردهای مهم فکری بنیان گذارکبیرجمهوری اسلامی برای پیشرفت واعتلای ایران اسلامی بود، که از همان روزهای آغازین تأسیس حکومت اسلامی از سوی معظم له مطرح و دنبال شد.

*حوزه و دانشگاه؛ مشکل گشای جامعه

وی افزود: حوزه و دانشگاه دو نهاد علمی و معنوی کشورهستند که اتحاد بین آنها درعرصه های مهم و تصمیم گیری های کلان و تأثیرگذار برای جامعه می تواند کارگشا و بسیار راهبردی باشد، و لذا این دو می توانند درکنارهم ونه ادغام شده درهم، با وحدت و همدلی مشکل گشای بسیاری معضلات و امور مهم بوده و جامعه را به سوی تعالی و پویایی و سعادت دنیوی و اخروی سوق دهند.

*پیشرفت علم و اخلاق

این استاد حوزه درپایان یادآورشد: دربحث وحدت حوزه و دانشگاه، این دو مرجع علمی می توانند از نقاط قوت یکدیگراستفاده کنند.آنچه مسلم است حوزه و دانشگاه می‌توانند در نقطه نظرات، دیدگاه ها و امور و فعالیت هایی که مشترک هستند، نقطه تقویتی برای پیشرفت علم و اخلاق باشند.

گزارش: حسین شاملو