سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، بخش دیگری از خصوصيات و زوایای حکومت مهدوی با بهره‌گیری از سخنان مقام معظم رهبری در خصوص جامعه منتظر را منتشر می کند.
استخراج گنج ها
زمینی که در آن زندگی می‌کنیم امکانات فراوانی برای زندگی ما و نسل های آینده دارد؛ امّا عدم آگاهی کافی به منابع موجود و منابع بالقوۀ زمین از یک سو، و عدم وجود یک نظام صحیح برای تقسیم ثروت زمین از سوی دیگر، سبب احساس کمبود از جنبه های مختلف شده است.
امّا در زمان جامعه مهدوی، نیروها برای استخراج منابع بی شمار به کار می‌رود و دانش پیشرفته در اختیار این برنامه قرار گرفته و به سرعت منابع تازه ای کشف می شود و با عنایت الهی، شکوفایی خاصی در اقتصاد بشری روی می‌دهد. [1]
پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) درباره اوصاف حضرت مهدي (عج) فرمود: «إِنَّهُ یَسْتَخْرِجُ الْکُنُوزَ وَ یُقَسَّمُ الْمَال»؛ [2] به راستی او (مهدی) گنج ها را استخراج می کند و (منابع) ثروت ها را تقسیم می‌کند.
همچنین امام صادق (علیه السلام) فرمود: «إِذَا قَامَ الْقَائِمُ ... أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ بَرَكَاتِهَا»؛ [3] هنگامی که قائم قیام می‌کند... زمین برکاتش را خارج می‌سازد.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «یُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفْلَاذَ کَبِدِهَا وَ یَحْثُوا الْمَالَ حَثْواً وَ لَا یَعُدُّهُ عَدّاً»؛ [4] زمین، جگرگوشه های خود را برای آن حضرت، ظاهر می سازد و ثروت، چنان فزونی یابد که قابل شمارش نباشد.
امام علي (علیه السلام) فرمود: «وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِیذَ کَبِدِهَا، وَ تُلْقِی إِلَیْهِ سِلْماً مَقَالِیدَهَا...»؛ [5] و زمین، پاره های جگر خود را برای او بیرون خواهد داد و کلید گنج هایش را تسلیم او خواهد کرد... .
همچنین کشاورزی رونق می‌گیرد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مي فرماید: «وَ لَا تَدَعُ الْأَرْضُ شَیْئاً مِنْ النَّبَاتِ إِلَّا أَخْرَجَتْهُ»؛ [6] و زمین نیز همه گیاهان خویش را می‌رویاند.
مقام معظم رهبری در این باره می فرماید: «خصوصیت سومی که جامعه امام زمان ـ جامعه مهدوی ـ دارا هست، این است که در آن روز همه نیروهای طبیعت و همه نیروهای انسان استخراج می شود. چیزی در بطن زمین نمی ماند که بشر از آن استفاده نکند. این همه نیروهای معطّل طبیعی این همه زمین هایی که می تواند انسان را تغذیه کند، این همه قوای کشف نشده مانند نیروهایی که قرن ها در تاریخ بود؛ مثلاً نیروی اتم، نیروی برق و الکتریسیته، قرن ها بر عمر جهان می‌گذشت این نیروها در بطن طبیعت بود؛ امّا بشر، آنها را نمی شناخت. بعد یک روزی به تدریج استخراج شد. همه نیروهای بی شماری که از این قبیل در بطن طبیعت هست در زمان امام زمان (علیه السلام) استخراج می‌شود... .
در یک روایت دیگر امام باقر(علیه السلام) می فرماید: «الْقَائِمُ مِنَّا مَنْصُورٌ بِالرُّعْبِ مُؤَیَّدٌ بِالنَّصْرِ تُطْوَی لَهُ الْأرْضُ وَ تُظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ یَبْلُغُ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ»؛ [7] [قائم ما به وسیله هراس [در دشمنان] یاری می شود و با پیروزی تأیید و گنج ها برایش آشکار می شود و حکومت او مشرق و مغرب را فرامی‌گیرد] یعنی قائم، ما به وسیله رُعب، نصرت می شود و دولت های ستمگر و دستگاه های ظالم، مرعوب او می‌شوند. بعد حضرت ادامه می دهند: «فَلَا یَبْقَی فِی الْأرْضِ خَرَابٌ إِلَّا قُدْ عُمر»؛ [8] یعنی این قدرت در جهت آبادانی عالم، صرف خواهد شد؛ نه در جهت سیطره منافع انسان ها و به استضعاف کشاندن آنها. در تمام گستره جهان، هیچ نقطه ویرانی وجود نخواهد داشت؛ مگر اینکه آباد شود؛ حالا چه ویرانی هایی که به دست بشر انجام شده، چه ویرانی هایی که به وسیله جهالت بشر بر انسان تحمیل شده [است]. [9]
فقرزدایی و مساوات گرایی انسان ها
در آن دوران، آن قدر وضع اقتصادی رونق می گیرد که مردم هر اندازه بخواهند به آنان عطا می شود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «إِنَّ فِی أُمَّتِی الْمَهْدِیَّ... فَیَجِی‌ءُ إِلَیْهِ الرَّجُلُ فَیَقُولُ یَا مَهْدِیُّ أَعْطِنِی قَالَ فَیَحْثِی لَهُ فِی ثَوْبِهِ مَا اسْتَطَاعَ أَنْ یَحْمِلَهُ»؛ [10] همانا مهدی امّت من.... شخصی به محضر او می‌آید و می‌گوید: ای مهدی! به من چیزی بده! مرا چیزی ببخش! پس آن حضرت به اندازه‌ای که آن مرد بتواند بردارد و حمل کند [ثروت و مال] در دامان او می‌ریزید.
این انفاق آن قدر ادامه می یابد که فقیری یافت نمی‌شود: «إِذَا ظَهَرَ الْقَائِمُ سَوَّی بَیْنَ النَّاسِ حَتَّی لَا تَرَی مُحْتَاجاً إِلَی الزَّکَاةِ»؛ [11] چون قائم ما ظهور کند آن گونه بین مردم به مساوات رفتار نماید که نیازمند به زکات دیده نشود.
مقام معظم رهبری درباره فقرزایی می‌فرماید: «در یک روایت دیگر باز ناظر به وضع اقتصادی می فرماید: "یُسَوِّی بَیْنَ النَّاسِ حَتَّی لَا تَرَی مُحْتَاجاً إِلَی الزَّکَاةِ»؛ [12] بین مردم، چنان مساوات در امور مالی و اقتصادی را برقرار خواهد کرد، که یک نفر فقیری که شما بتوانید زکات مالتان را به او دهید، پیدا نخواهید کرد."اینجا زکات طبعاً مصروف خواهد شد برای مصارف عمومی و فقرا به دیگر داده نمی شود؛ چون آن روز فقیری در دنیا نیست؛ و از این قبیل روایات که ترسیم کننده یک بهشت اسلامی و یک دنیای واقعی، مثل بقیه مدینه فاضله هایی هم که بعضی ها درست کردند، خیالی و توهّماتی نیست، نه. همان شعارهای اسلامی است که همه‌اش هم علمی است؛ و ما در جمهوری اسلامی احساس می کنیم که حقیقتاً یک دستِ قدرتمند و یک دل و اندیشه ای که متصل به وحی و تأیید الهی است و یک معصوم یقیناً می‌تواند در دنیا یک چنین وضعی را به وجود بیاورد و بشریت هم از آن استقبال خواهد کرد. این وضعیّت آن دنیا است». [13]
و این انفاق ها با مساوات انجام می پذیرد؛ چنان که امام باقر (علیه السلام) فرمود: «اِذَا قَامَ قَائِمُنَا فَاِنَّهُ بِالسَّوِیَّةِ وَ یَعْدِلُ فِی خَلْقِ الرَّحْمَانِ الْبِرَّ مِنْهُمْ وَ الْفَاجِرَ»؛ [14] چون قائم ما قیام کند به طور مساوی تقسیم می کند و در میان خلق خدا ـ نیک و بد ـ به عدالت رفتار می‌نماید. این مساوات رهبری جامعه مهدوی بین مردم، زمینه مساوات گرایی انسان ها می شود.
مقام معظم رهبری ادامه می دهند: امام باقر (علیه السلام) در یک روایت دیگر می‌فرماید: "حَتَّی إِذَا قَامَ الْقَائِمُ جَاءَتِ الْمُزَایَلَةُ وَ أَتَی الرَّجُلُ إِلَی کِیسِ أَخِیهِ فَیَأْخُذُ حَاجَتَهُ فَلَا یَمْنَعُهُ»؛ [15] زمانی که قائم، قیام نماید شخص نیازمند از جیب برادرش بدون هیچ مانعی حاجت خود را برمی‌دارد؛ این اشاره به اخلاق برابری طلبی و مساوات گرایی انسان ها است؛ ایثار و گذشت انسان هاست؛ نجات دل انسان ها از تسلطِ بُخل و حرص، که بزرگ‌ترین وسیله برای بدبخت کردن انسان ها بوده، بشیر یک چنین حالتی است. برادری به سراغ جیب برادر دیگرش می‌رود و از او به قدر نیاز خویش برمی‌دارد و او مانعش نمی شود. این در حقیقت، نشان دهنده آن نظام سالم اسلامی اخلاقی اقتصادی اجتماعی آن روز است؛ یعنی زور و اجباری در کار نیست، خود انسان ها از آن بخل انسانی و حرص انسانی نجات پیدا می‌کنند و یک چنین بهشت انسانیتی به وجود می‌آید». [16]
پی‌نوشت:
[1]. ر.ك: انقلابي بزرگ، ص298.
[2]. منتخب الاثر، آيت الله لطف الله صافي گلپايگاني، نشر كتاب، قم، اوّل، 1373 ق، ص472.
[3]. بحار الانوار، ج52، ص338.
[4]. بحار الانوار، ج51، ص68.
[5]. نهج البلاغه، خطبه 138.
[6]. بحار الانوار، ج51، ص83.
[7]. منهاج البراعة، خويي، بنياد فرهنگي امام المهدي، قم، اوّل، 1405 ق، ج8، ص353، و ر.ك: كمال الدين و تمام النعمة.
[8]. منهاج البرائة، همان.
[9]. انسان 250 ساله، ص339 ـ 341.
[10]. سنن ترمذي، ترمذي، دار الفكر، بيروت، 1408 ق، ج4، ص439، ح 2232.
[11]. بحار الانوار، ج52، ص39.
[12]. بحار الانوار، ج52، ص390.
[13]. انسان 250 ساله، ص342.
[14]. علل الشرايع، شيخ صدوق، مكتبة الداوري، قم، اوّل، بي‌تا، ص161.
[15]. وسائل الشيعة، حرّ عاملي، آل البيت، قم، اوّل، 1409ق، ج5، ص121.
[16]. انسان 250 ساله، ص341.
سید جواد حسینی
