جهانگیر الماسی، بازیگر سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه» درباره جایگاه مفهوم معجزه در سینمای ایران گفت: سالهاست در سینمای جهان از مفهوم معجزه برای ساخت فیلم استفاده میشود. چندی پیش فیلمی به نام «آهنگی از برنادرت» چندین بار از تلویزیون کشورمان پخش شده، پس از این فیلم، دهها یا شاید صدها فیلم در غرب تولید شدهاند که به نوعی معجزه در آنها محور بوده است.
وی گفت البته این رویکرد تنها اقدامی سینمایی نیست، چون وقتی میبینیم به شدت، فیلمهایی با این محور تولید میشود، میتوان دریافت انگیزه و هدفی مانند تبلیغ مسیحیت تبشیری پشت آن بوده است.
*برای مفهوم معجزه کاری نکرده ایم
الماسی افزود: اگر بخواهیم این موضوع را در سینمای خود جستجو کنیم به کارهای خوبی نمیرسیم، چون اکثر کارهایی که در این حوزه تولید شده، به شدت دچار شعار و سطحینگری است. در کلامی از معجزه تنها شکل و پوسته سطحی آن را مدنظر قرار دادهایم . این تصویر سازی تنها به کارهای شعاری دهه شصت بر نمیگردد، بلکه در کارهای امروزی نیز میتوان آن را مشاهده نمود. این اتفاق به شکلی شدیدتر در تلویزیون در حال رخ دادن است، چون کارهایی که در این حوزه تولید میشوند عمدتا آثاری بی کیفیت می باشند.
*نیم نگاهی به برخی آثار
بازیگر فیلم «شبح کژدم» ادامه داد: در این میان معدود فیلمهایی نیز بودهاند به این موضوع نگاهی درست داشتهاند، اما تعداد آن اندک است. برای درک بهتر موضوع از فیلم سینمایی «شیدا» و سریال «صاحبدلان» به عنوان دو کاری نام میبرم که در آنها نگاه به معجزه شکل و ساختاری نسبتاً منسجم داشت، اما متاسفانه بسیاری از کارهای مشابه با این دو اثر فاصله بسیار داشتند، حال چرا این دو کار توانستهاند از قالب کلیشه رها شوند را باید بررسی کرد.
الماسی در ادامه تاکید کرد: دلیل اول و اصلی فیلمنامه قوی است. در کارهای مذکور فیلمنامهنویس تحقیق و تفحص داشته و تنها به دادههای ذهنی خود اکتفا نکرده، درصورتی که عموم کارها با تکیه بر داشتههای ذهنی فیلمساز تولید میشود.
وی اضافه کرد: مطلب دیگر اینکه در صاحبدلان و شیدا میتوان اعتقاد و ایمان به موضوع را در جز به جز فیلمنامه مشاهده کرد. این خصیصه را وقتی در کنار کارهایی میگذاریم که تنها پوسته و ظاهر ملاک است عموما به این مطلب نیز میرسیم، عواملی که کار را خلق کردهاند، تنها نگاهی حرفهای به موضوع داشته و پیام آن اهمیت چندانی نداشته است. ویژگی اعتقاد در موفقیت کارهای سینمایی، تنها به تولیدات داخلی خلاصه نمیشود بلکه در فیلمهای خارجی هم میتوان چنین ویژگی هایی را مشاهده نمود.
*فیلمی که دنیا را تحت تاثیر قرار داد
وی به توضیح فوق اضافه کرد: سالهاست درباره مسیح (ع) و معجزاتی که داشته فیلمهای مختلف ساخته میشوند، اما تنها یکی از این فیلمها «مصائب مسیح» ساخته «مل گیبسون» به شدت تاثیر گذار و خوش ساخت است و در زمان اکران دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد و امروز نیز از جذابیت آن کاسته نشده است. دلیل این اتفاق جدا از داشتههای فنی فیلم، به اعتقاد قلبی فیلمساز بر میگردد. چون همه میدانیم «گیبسون» از معدود افراد مذهبی در هالیوود است که به داشتههای ایمانی خود وفادار می باشد.
این بازیگر سینما و تلویزیون در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: وقتی درباره جایگاه معجزه در تولیدات سینمایی سخن میگوییم و متوجه میشویم هنر هفتم ما تا چه اندازه در این حوزه کم کار بوده، افسوس بسیار میخوریم، چون ما در این حوزه بسیار غنی هستیم، اما با این وجود کارکرد و کارایی لازم را نداریم. نکته دیگر اینکه، ما برای معجزاتی که داریم دلایل اثبات شده هم داریم، بنابراین میتوانیم از آن استفاده ای وافر ببریم. مثالی برای این ادعا میزنم. اسم کربلایی کاظم ساروقی را بارها شنیدهایم. فرد بی سوادی که یک شبه حافظ قرآن شد. صحت این معجزه نیز برای همگان ثابت شده است، اما ما هنوز نتوانستهایم فیلمی در خور نام این معجزه بسازیم.
*نقش مراکز علمی و دینی در پرداختن به معجزه
بازیگر فیلم «آوار» تاکید کرد: دلیل این کم کاری این است که؛ ما نمیخواهیم در حوزههای اینچنینی سرمایه گذاری کنیم، چون میدانیم چنین کارهایی احتیاج به سرمایه گذاری زیاد در ساخت دارند. برای همین مسئولان بهترین راه را فیلمهایی میدانند که در آنها معجزه به سادهترین شکل آن ترسیم شده باشد، البته منظور من این نیست، ما «شفا» را در این فیلمها (آثاری که به معجزه میپردازند) نشان ندهیم، اما اگر میخواهیم این امر را پردازش کنیم، جز به جز باید بر پایه داشتههای دینی و اسلامی باشد.
*حوزه به سینما کمک کند
وی درباره نقش مراکز دینی در اعتلای فیلمهایی که به معجزه توجه دارند، چنین گفت: به عقیده من حوزه علمیه میتواند به سینما کمک کند تا کارهای خوبی در این خصوص ساخته شود، چون اگر بخواهیم تحقیق پیرامون موضوع مورد نظر را به عهده سینماگر یا فیلمنامهنویس بگذاریم ممکن است به دلیل ناآشنا بودن به تحریفاتی پیش آید که جبران آسیبهای احتمالی آن دشوار باشد.
برای همین اگر در زمان کار مشاورههای لازم در این زمینه صورت گیرد، تا حد زیادی از سطحینگری کاسته می شود. بنابراین حوزه علمیه در این زمینه باید پیش قدم شود و جزوات یا کتابهایی را منتشر کند و در اختیار فیلمسازان قرار دهد تا چراغ راه آنان باشد.