به گزارش خبرگزاری «حوزه» از مشهد، ارج نهادن و توجه ویژه به بازشناسی هر چه بیشتر و بهتر کتاب مقدس قرآن و کلام خدا، از دیرباز یکی از دغدغه‌های آستان قدس رضوی بوده است. تألیف و چاپ آثار متعدد و ارزشمند در زمینه‌ علوم قرآنی، از راه‌های نمایش عظمت این کتاب الهی است.

یکی از ارزنده‌ترین کتاب‌هایی که در چند سال اخیر، جلدهایی از آن به چاپ رسیده، «المعجم فی فقه الغة القرآن و سر بلاغته» نام دارد که اثری فاخر و ارزشمند از بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است.

در سال 1384 بنا بر  توصیه مقام معظم رهبری عنوان «الموسوعه القرآنيه الكبرى» به نام این کتاب اضافه شد.

تاکنون 31 جلد از کتاب «المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغته» به زیور چاپ مزین شده است، اصل این طرح بنا بر نظر و ابتکار سرپرست گروه استاد واعظ زاده خراسانی و با اشراف ایشان شکل گرفته است. استاد واعظ زاده، در ابتدا به عنوان یک کار تحقیقی در کنگره شیخ طوسی مباحث لغوی و بلاغی تفسیر التبیان شیخ طوسی را فیش برداری کردند. اما پس از مشخص شدن حجم انبوه کار تصمیم گرفته شد، تمام الفاظ قرآن را در کتاب های لغت، بلاغت و تفسیر مورد توجه قرار دهند که نتیجه آن شکل گیری اثر فاخری چون کتاب المعجم فی فقه لغة القرآن شد.

این کتاب همان طور که از نام آن پیداست، مربوط به حوزه الفاظ و مفردات قرآن و بلاغت و اعجاز بلاغي است که در آن هر یک از کلمات قرآن به ترتیب حروف تهجّی (الفبایی) با سه رویکرد لغوی، بلاغی و تفسیری مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

مراحل کار به گونه ای است که در آن سیر تحول و تطور معنایی هر یک از کلمات قرآن در نزد دانشمندان علم لغت و بلاغت و تفسیر مورد توجه قرار گرفته و تمام مطالب مربوط به بحث­های لغوی، تفسیری و بلاغی و ... با رعایت ترتیب زمانی در یک جا گردآوری شده است تا امکان تطبیق و مقایسه دیدگاه ها برای خوانندگان و پژوهشگران فراهم شود.

این کتاب دارای چهار بخش است که بخش اوّل،  با عنوان «نصوص لغویّه » نام گذاری شده است. در این بخش تمام متون لغت که از قرن اول هجری تاکنون در مورد کلمات قرآنی وجود داشته، انتخاب، جمع آوری و به ترتیب تاریخ زندگی مولّفان تنظیم شده اند.

در بخش دوم نیز همه متون تفسیری از قرن اول هجری تا زمان معاصر با  عنوان «نصوص تفسیریّه» به شیوه ای خاص که با حذف و ارجاع مکررات همراه بوده، جمع آوری و تنظیم شده است.

در اين قسمت دريايي از معارف جمع شده به گونه اي كه هرجوينده معارف قرآني بخواهد در موضوعي از معارف وارد شود با مراجعه به اين كتاب با مباحث تفسيري متنوع كلامي، فلسفي، عرفاني، اجتماعي، اخلاقي و ديدگاه هاي متفاوت دست يافته و با ده ها نکته تفسیری و بلاغی مواجه شده که از مراجعه به کتاب­های دیگر بی نیاز خواهد شد.

در برخی از کلمات مانند أعلام قرآني مباحث تاريخي اضافه شده و در مورد كلماتي كه مربوط به حيوانات بوده به كتاب­ هاي حيوان شناسي و براي كلمات مرتبط به مكان­ها به كتابهاي جغرافيا مراجعه شده تا از اين جهت  نیز كتاب كاملی باشد.

همچنین در بخش سوم، سیر تحول معنایی و لغوی هرکلمه با عنوان « الأصول اللّغویّه» مورد بررسی قرار گرفته و به کار بردهای حقیقی و مجازی هر کلمه اشاره شده است. در این بخش، ارتباط معناي حقيقي و مجازي بيان شده است.

 بخش چهارم که می توان آن را بخش اساسی و خیلی مهم کار نامید، به کاربردهای متعدد الفاظ قرآنی و میزان ارتباط آن­ها با یکدیگر اختصاص دارد. این بخش، به قلم توانای استاد محمد واعظ زاده خراسانی با عنوان «الاستعمال القرآنی» تحریر شده است. وی در این بخش، با سبکی جدید و متاثر از شیوه تفسیری قرآن به قرآن، جایگاه هر کلمه قرآنی را بنا بر یافته های علم لغت و بلاغت و تفسیر مشخص کرده اند که در نوع خود کم نظیر است .

انتهای پیام