آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، با اشاره به شاخصه های حوزه انقلابی اظهارداشت: حوزه انقلابی یک مقوماتی دارد که اگر هر کدام از اینها نباشد، اصلاً نمی توانیم بگوییم که حوزه انقلابی داریم،  اولین مقوّم حوزه انقلابی تلاش هرچه بیشتر برای فهم دین است. ما بعداز 1400 سال، هنوز نمی توانیم ادعا کنیم که حوزه های علمیه تمام دین را در همه ابعاد شناخته اند؛ بنابراین حوزه علمیه باید تلاش فراوانی کند تا ذخایر و حقایقی که در دین وجود دارد را در درجه اول بشناسد.

عضو جامعه مدرسین افزود: یک مثال خیلی بارز مسئله شناخت دین، این است که امام راحل از روایات و آیات و اقوال، نظریه «ولایت فقیه» را به خوبی استخراج کردند که ما توانستیم با این نظریه، یک انقلابی را آغاز کنیم و حکومت اسلامی تشکیل بدهیم، ولی آیا حقایق دیگری در حوزه علمیه ما وجود ندارد؟ امروز حوزه علمیه و متون دینی ما فقط در مسئله حکومت یک اظهارنظری می کند، خوب روشن است که اینچنین نیست.

آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد: ما معارف دینی فراوانی داریم که اگر آن را از بطن دین اسلام بیرون بیاوریم و به دنیا عرضه کنیم، خودش موجب تحول خواهد شد، لذا در درجه اول، در حوزه انقلابی باید دائماً تعمیق و گستره علمی و توسعه بیشتری داده شود. اگر ما بخواهیم علوم امروز حوزه علمیه را با خیال های واهی و سست و بی اساس بیان کنیم، به درد جامعه امروز نمی خورد.

استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: برجستگی اصلی دین در فقه است؛ اگر ما فقه را خوب بفهمیم و سپس مردم را با آن آشنا کنیم، هزاران اشکال در جامعه حل خواهد شد، فقه یک برجستگی در دین و مکتب ما دارد؛ از آن طرف مهمترین علمی هم که مردم نیاز دارند فقه است، پس باید حوزه انقلابی به فقه اهمیت دهد. جواب بسیاری از این مسایل مستحدثه امروز ما در همین حواشی رسائل و مکاسب و کفایه است. بنابراین حوزه علمیه باید هرچه عمیقتر در مسایل علمی بهصورت کلی و بالخصوص در مسایل فقهی پیش برود، چراکه امام راحل فرمودند اگر فقه را از انقلاب بگیریم، انقلاب خاتمه پیدا میکند. این جمله خیلی مهم و با اهمیت است. لذا مقوم اول برای حوزه انقلابی این است که حوزههای علمیه باید از جهت علمی روز به روز قوی باشند.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: برای اینکه یک حوزه فعال و پویا داشته باشیم، درسهای خارج باید روز به روز عمیق تر بشوند، همچنین تدریس در سطوح روز به روز باید عمیق تر گردد، فهم دین، فهم عمیق از دین و فقه، اولین مقوم است، منظورم این است که ما بیاییم فقه را قوی کنیم و با شاخ و برگهای فراوانی که فقه پیدا کرده است، قواعد جدیدی را استخراج کنیم. در فقه ما قواعدی وجود دارد که هنوز استخراج نشده است، مخصوصاً با توجه به نیازهای حکومت و نیازهای نظام، باید قواعد زیادی را در فقه بیاییم و از دل آن بیرون بیاوریم.

آیت الله فاضل لنکرانی بیان داشت: به عنوان نمونه، ما یک قاعدهای با عنوان «لا یبطل دم امرء مسلم» داریم؛ حالا این قاعده را فقها اینطور می آورند که اگر کسی در یک جمعیتی کشته شد و قاتلش معلوم نبود، خونش هدر نمی شود، چراکه بیت المال مسلمین می بایست دیه این مقتول را بپردازد؛ اما در کنار این قاعده، یک قاعده دیگری با عنوان «لا یبطل حق امرء مسلم» وجود دارد که اگر این قاعده در نظام ما پیاده بشود، نیمی از زندانیان آزاد خواهند شد.

وی افزود: برای اینکه این قاعده می گوید که اگر کسی بدهکار است و یک طلبکار هم هست و طلبکار حق خودش را می خواهد و اگر بدهکار تا آخر عمر در زندان بماند، نخواهد توانست ادای دین کند؛ در اینصورت فقه زنده و پویای ما می گوید، باید پول این طلبکار را بیت المال یا امام مسلمین بدهد، دو تا عنوان در روایات آمده است. باید بیت المال بدهد یعنی هر سال که دولت جمهوری اسلامی می خواهد بودجه را تنظیم کند، باید در قسمتی که برای قوه قضاییه تخصیص بودجه می کند بگوید، یک بخشی از این بودجه را برای دیونی قرار دهد که بدهکاران واقعاً قدرت مالی ندارند.

این استاد حوزه گفت: اگر این قاعده فقهی استخراج بشود و سپس مجموعه نظام آن را عملی کند، تأثیر بسزایی را در جامعه به وجود می آورد. پس هرچه ما بتوانیم فقه را بهتر بشناسیم و سپس آن را عرضه کنیم، کارآیی اسلام و کارایی دین بیشتر تجلی پیدا می کند. حوزه ما اگر بخواهد انقلابی باشد، قبل از هر چیزی باید به فقه و اصول بها بدهد، اگر فقه و اصول ضعیف شود، جهت انقلابی بودن آن به همان اندازه ضعیف خواهد شد. باید به دنبال فهم دقیق تر، عمیق تر و به دست آوردن قواعد جدیدتر در مسایل فقهی باشیم. اگر حوزه علمیه امروز به نیازهای بشر و به نیازهای حکومت به صورت خاص توجه کند، صدها قاعده فقهی می توانیم تولید کنیم. باید مسایل علمی حوزه به صورت کلی و مسایل فقهی و اصولی را به خصوص، تعمق بخشیم.

آیت الله فاضل لنکرانی در خصوص رصد تهاجمات و شبهه افکنی های دشمنان، حوزه انقلابی چه جایگاهی دارد، اظهارداشت: مقوم دوم حوزه انقلابی هوشیار بودن و دشمن شناسی است، حوزه علمیه باور دارد که دشمنی دشمنان اسلام امروز به مراتب قوی تر از گذشته است. به همین دلیل نباید پرداختن به مسایل علمی ما را از توجه به دشمن غافل کند؛ بحمدالله حوزه ما، مراجع و بزرگان ما نسبت به اصل دشمن شناسی توجه دارند، اما این توجه باید عمیق تر باشد، یعنی به همان اندازهای که در فقه می خواهیم توجه مان را عمیق کنیم، در دشمن شناسی نیز باید دقیق و تعمیق شود، چرا که امروز دشمن مسایل نظامی را کنار گذاشته و در محیط علمی و فرهنگی علیه نظام اسلامی کار می کند.

استاد حوزه  ادامه داد: دشمنان در سایت ها راجع به حجاب شبهاتی را القا می کنند و صدها صفحه علیه این حکم ضروری اسلام، مطلب می نویسند و بعد بعضی از این خارج نشینان که قبلاً هم حوزوی بودند این سایتها را حمایت میکنند! ما باید بدانیم امروز دشمن تمام امکانات خودش را بسیج کرده بر علیه همه شئون حوزه های علمیه، از فقه و از اعتقادات گرفته، تا اخلاق، از تفسیر، و... . دشمن به این نتیجه رسیده که برای تفوق سیاسی هم باید اینجا را تسخیر نماید، یعنی باید شبهه اندازی و شبهه افکنی کرده و بعد تزلزل ایجاد کند.

وی افزود: ببینید تاریخ دین به اینجا که می رسد که استکبار جعل مذهب کرد، فرقه های ضاله وهابیت و بهائیت را به وجود آورد و امروز هم گروه تکفیری داعش را به وجود آورده است؛ وقتی داعش موصل عراق را تسخیر کرد، روز بعدش در مدارس موصل کتاب های داعش تدریس شد، قبلاً این کتابها کجا نوشته شده بود؟ لذا می خواهم بگویم مقوم دوم، بیدار و هوشیار بودن و شناخت توطئه دشمن است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: مردم شناسی مقوم سوم حوزه انقلابی است، یکی از واژه های معتبر و مهم در فرمایشات امام راحل و مقام معظم رهبری عنوان مردم است و همچنین یکی از عوامل موفقیت امام خمینی(ره) در کنار عامل توکل بر خدا و در کنار اخلاص و در کنار مسایل علمی فراوانی که داشتند مردم شناسی بود. فضلا باید مردم را خوب بشناسند و ارتباط با آنها را قطع نکنند.

وی تصریح کرد: امروز یکی از توطئه های دشمن جدا کردن روحانیت از مردم است و می خواهند مردم را از روحانیت جدا کنند. امروز در فضاهای مجازی حرفها، کلیپها علیه روحانیت فراوان است. بهعنوان مثال چرا اینها راجع به اساتید دانشگاه و دیگر اقشار حرف درست نمیکنند، اما راجع به روحانیت زیاد کار میکنند؟! واقعاً باید فکر بشود؛ حوزه انقلابی باید ارتباط خود را با مردم و به خصوص نسل جوان، مستحکم کند.

آیت الله فاضل لنکرانی ادامه داد: امروز حوزه ما با دانشگاهها ارتباط مستمر و نظام مند ندارد. منظورم از ارتباط، آن ارتباط اساسی و فکری است نه در حد دعوت و سخنرانی و تشکیل جلسات، امروز یک ارتباط عمیق و اتصال فکری بین حوزه و دانشگاه نیست. در درجه اول باید یک پیوند و اتصال علمی بین اساتید حوزه و دانشگاه به وجود بیاید و سپس نشست هایی بین حوزه و دانشگاه برگزار شود و حوزویان نیز در نشستهای صمیمی به این شبهات پاسخ بگویند و همچنین مطالبی را که از دانشگاهیان انتظار دارند، مطرح کنند.

استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: مقوم سوم این است که حوزه علمیه با مردم ارتباط قوی داشته باشد. این ارتباط خودش یک فروعاتی دارد؛ اولاً مردم از حوزه انتظار دارند که در بیان واقعیات سیاسی کاری نکند، مردم از حوزه انتظار دارند که حرف دین از زبان یک روحانی خارج شود و یک روحانی به عنوان اینکه پیام رسان و پاسخگوی خداست، حرف بزند نه به عنوان اینکه پاسخگوی فلان مسئول، ولو آن مسئول، از مسئولان نظام جمهوری اسلامی باشد. مردم این انتظار را از ما دارند. آنها لباس روحانیت را لباس دین می دانند و می گویند باید اینها حرف دین را بزنند، این اعتماد مردم به روحانیت باید حفظ شود. دشمن دارد صدمه میزند و خودمان هم نباید به صدمه زدن دشمن کمک کنیم.

عضو جامعه مدرسین اذعان داشت: با کنار گذاشتن برخی مصلحت اندیشی ها؛ ما نباید هر کجا که به مصلحتمان هست حرف دین را بزنیم و اگر به مصلحتمان نیست، نزنیم، مردم وقتی به یک امام جماعت روحانی یا امام جمعه اقتدا می کنند و پای خطبه های او می نشینند، باید فکر کنند پای خطبه های رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع) نشسته اند، ولی الان اینطور نیست، یا خیلی کم است.

آیت الله فاضل لنکرانی گفت: لذا این ارتباط با مردم، فروع و شعوبی دارد، در زندگی شخصی و زندگی سیاسی اجتماعی، یک روحانی و یک حوزه انقلابی باید در غم مردم شریک باشد و به دنبال راحت طلبی و عافیت خود نباشد. البته حوزه علمیه مجموعاً راحت طلب و عافیت طلب نیست و واقعاً غم مردم را دارد، ولی دغدغه و ارتباط با مردم باید خیلی پررنگ تر بشود و مردم این را باید بیشتر احساس کنند، مردم باید ببینند که روحانیت هم غم دین آنها را دارد و هم غم زندگیشان را. این میشود مقوم سوم حوزه انقلابی این است که ارتباطات خودش را با مردم قویتر کند.

وی افزود:مقوم چهارم حوزه انقلابی، همین آینده نگری است و تمام این مقوم های اول و دوم و سوم مقدم های است برای اینکه حوزه علمیه آینده نگر باشد. امروز اگر از حوزه علمیه سؤال کنید شما برای دنیای اسلام و دنیای بشریت چه فکری دارید؟ پاسخ این است که یک برنامه جامع روشنی برای دنیای اسلام و برای دنیای شیعه نداریم! امروز ما برای دنیای شیعه در نقاط مختلف دنیا، چه برنام های داریم؟ البته مراجع و بزرگان ما نسبت به شیعیان در اقصی نقاط دنیا از جمله یمن و عراق و جاهای دیگر توجه دارند و یا نسبت به مسلمانان و مشکلات فلسطین و جریانات این کشور اطلاع داریم، ولی برای آینده شیعه و آینده مسلمانان چه برنامهای داریم؟ حوزه باید آیندهنگر باشد. برای آینده خود حوزه علمیه، چه برنامهای داریم و چه برنامهای تدوین کردهایم؟ مجرد اینکه ما بهعنوان مثال بگوییم شاخصه های حوزه انقلابی این است، استاد انقلابی و... این بحثها را تمام کنیم؟! نه، ما باید برنامه داشته باشیم و بعد ببینیم چقدر در این برنامهریزیها موفق عمل کردهایم. معنی برنامهریزیها این است که شما بیایید بگویید ما برای دنیای بشر امروز که نیاز به واعظ و افرادی دارد که مسایل روحی آنها را حل کند، چه کرده ایم و چه می خواهیم بکنیم. چرا ما روانشناسی را در اختیار دانشگاههای غربی قرار دادیم که امروز در ایران ما رسوخ بکنند و بیایند از دید غربی مسایل روانی بشر را بخواهند حل کنند؟ اصلاً آیا اسلام برای حل مسایل روانی بشر ولو برای غیرمسلمانان حرف ندارد؟! مسلماً حرف دارد. ما بیاییم بگوییم یک حوزهای را تنظیم کنیم برای ده سال آینده، صدتا متخصص در این رشته داشته باشیم، صدتا مفسر داشته باشیم برای کل دنیای اسلام، صدتا متخصص در امامت داشته باشیم، معنی و مفهوم برنامه همین است.

آیت الله فاضل لنکرانی گفت:‌ بیایید برنامه ریزی کنیم تا ده سال دیگر، دویست مبلغ برجسته تحویل نظام جمهوری اسلامی و جامعه مسلمین بدهیم؛ باید برنامه کلان داشت. اینها مقومات اصلی حوزه است؛ آینده نگری، برنامه ریزی و این هم با شعار و دستور و... محقق نمی شود.

انتهای پیام   313/17