در عصر کنونی؛ اقتصاد به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای تاثیرگذار در جهان است، اقتصاد پویا با زیرساخت های قوی، بی شک می تواند علاوه بر ایجاد رفاه و تامین معیشت داخلی هر کشور، جایگاه استراتژیک  هرکشور و تاثیرگذاری آن را در معادلات جهانی افزایش دهد.

قدرت ارز و پول ملی هر کشور نمادی از توان ، قدرت و پویایی آن به شمار می رود و از سوی دیگر نوسانات ارزش پول ملی بویژه کاهش ارزش آن در برابر ارزهای دیگر تاثیر منفی بر اقتصاد دارد و آثار تورمی شکننده به ویژه بر مصرف کنندگان خواهد گذاشت.

برای رهایی از آثار کاهش ارزش پول ملی راهکارهایی از سوی مجامع علمی و اقتصادی ارائه شده است، ولی محل بحث راقم این سطور نیست. آنچه در این مقوله مورد توجه است، تغییرنام واحد پول ملی است.

تبدیل نام واحد پولی و کم کردن صفرهای آن دو شیوه ای است که بانک مرکزی در برنامه های خود برای مقابله با تورم و جلوگیری از کاهش ارزش پول ملی در دستور کار قرار داده است.

کاستن از صفرهای واحد پول ملی در چند کشور انجام شده و مصادیق موفق و ناموفق آن در جهان وجود دارد. از جمله مصادیق موفق آن می توان به ترکیه اشاره کرد و نمونه ناموفق آن زیمباوه است که بررسی عوامل موفقیت و عدم موفقیت آن از وظایف کارشناسان مربوطه است.

«تومان» یک واحد پولی مصطلح غیررسمی در اقتصاد ایران است و حتی از ریال که به عنوان واحد رسمی پول ملی است کاربرد بیشتری دارد، اما با مراجعه به کتب لغت در خواهیم یافت تومان واژه ای مغولی است و به معنای ده هزار (10000) می باشد که در تقسیم بندی لشکری به کار برده می شد و از زمان حمله مغول به ایران در سده هفتم در کشور ما متداول شد.

عطا ملک جوینی از تاریخ نگاران عصر مغول در کتاب معروف خود ، تاریخ جهانگشای جوینی به کلمه «تومان» اشاره می کند و آن را از اصطلاحات دیوانی مغولی به شمار می آورد.

مرحوم بهار در کتاب سبک شناسی جلد سوم در بررسی کتاب تاریخ جهانگشای جوینی تحت عنوان «لغات مغول هجوم می آوردند» به حدود پنجاه واژه مغولی که وارد فارسی شده است ، اشاره می کند .وی در مورد تومان آورده است: «تومان» (یعنی) ده هزار و بعدا هر قسمت از مملکت که ده هزار دنیار مالیات داشته به تومان موسوم شده است و مملکت را به تومانات تقسیم کرده بودند.

(سبک شناسی بهار، (3/98) انتشارات امیر کبیر، چاپ سوم 1349)

سخن در اینجاست هنگامی که فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی به دنبال استفاده بهینه از واژگان فارسی است و در پی جایگزین کردن واژگان فارسی با واژگان وارداتی از سایر ملل است، پیشنهاد بانک مرکزی در استفاده از واژه ای بیگانه برای یک نماد ملی؛ جای تامل دارد! چه برسد به کشوری که سابقه بسیار خشونت باری از چهره خود در تاریخ ایران برجای گذاشته است.

آیا بهتر نیست به جای استفاده از کلمه «تومان» برای پول ملی از واژه ای ایرانی که نماد عظمت ، بزرگی و اسلامیت باشد استفاده کرد؟!

علی فقیه اجارودی