به گزارش خبرنگارخبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام فرج‌الله هدایت‌نیا در نشست علمی که با موضوع "الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه" که در سالن اجتماعات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درقم برگزار شد، به تشریح موضوع الگوی رفتاری زن پرداخت و گفت: از مسایل بسیار مهم در سبک زندگی اسلامی، الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه است. منابع اسلامی در باره این پرسش پاسخ یک‌سانی نمی‌دهند، بطوری که از بعضی آیات و روایات مشروعیت حضور اجتماعی و از بعضی دیگر لزوم ماندن زن در خانه استنباط می‌گردد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: موضع دانشمندان مسلمان نیز درباره الگوی رفتاری زن مسلمان متفاوت است. بعضی از آنها « حبس » زن در خانه را مستحب شمرده، بلکه بعضی از آنها خروج زن از منزل و مواجهه بصری و کلامی با مردان را جز در موارد ضروری حرام شمرده‌اند؛ در حالی که بعضی دیگر مشوّق حضور اجتماعی زنان با رعایت ضوابط شرعی هستند.
وی بیان داشت: در حقیقت، دو نگاه یا دو رویکرد متفاوت به نقش زن در جامعه وجود دارد؛ مطابق رویکرد نخست، حضور زن در جامعه جز برای حوایج ضروری دینی یا دنیوی مکروه یا حرام است و مطابق رویکرد دوم، حضور زن در جامعه جز در صورتی که مفسده‌آمیز باشد مباح یا مطلوب است.
این کارشناس مسائل زن و خانواده افزود: این دو الگو به اضافه الگوی دیگری که ما از آن به خانواده‌گریزی تعبیر نموده‌ایم، مجموعا سه الگوی متمایز از رفتار زن در خانواده و جامعه به تصویر می‌کشد.
حجت الاسلام هدایت نیا گفت: مطابق رویکرد نخست، الگو و سبکی از زندگی برای زنان مسلمان شکل می‌گیرد که می‌توان از آن به«خانه‌نشینی» و عزلت‌گزینی تعبیر کرد. خانه‌نشینی سبکی از زندگی است که زنان را در حاشیه نگه می‌دارد و برای آنان در اداره جامعه نقشی قایل نیست.
این محقق ابراز داشت: در حقیقت، این نظریه با تفکیک دو حوزه خصوصی و عمومی از یکدیگر، نقش زن را به حوزه خصوصی محدود نموده و حوزه عمومی را کلاً به مردان می‌سپارد. این مسأله از گذشته‌های دور نیز معرکه آرای فقهای عظام بوده و در زمان ما نیز همچنان مورد گفتگو است. بدین ترتیب، دانشمندان اسلامی که در نفی الگوی شیء‌وارگی زن اتفاق نظر دارند و آن را زیان‌بار می‌دانند؛ در تعریف الگوی اسلامی زن اتفاق نظر ندارند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، علمایی که در موقعیت رهبری انقلاب مردمی ایفای نقش می‌کردند، زنان را به حضور در جامعه و مشارکت سیاسی تشویق نموده و در حال حاضر نیز خواستار حضور حداکثری آنها در امور اجتماعی هستند.
وی گفت: به عنوان نمونه، امام خمینی (ره) خطاب به زنان گفتند«زن‌ها هم بايد در فعاليت‌هاي اجتماعي و سياسي هم دوش مردها باشند. البته با حفظ آن چيزي كه اسلام فرموده است كه بحمدالله امروز در ايران جاري است ». نیز گفتند « ... به عهده شما مسائل بزرگی (خواهد آمد)؛ از قبیل مجاهده، که حضرت زهرا (س) مجاهده داشته است، حضرت به اندازه خودش که در این ظرف کوتاه مجاهده داشته، مخاطبه داشته است با حکومت‌های وقت، محاکمه می‌کرده است حکومت‌های وقت را، شما باید اقتداء به او بکنید... ».
این محقق اظهار داشت: بیانات فراوانی از رهبری معظم انقلاب اسلامی ایران و عالمانی مانند شهید مطهری (ره) در تشویق زنان به مشارکت سیاسی و اجتماعی وجود دارد. در زمان ما شرایط حضور زنان در فعالیت‌های اجتماعی و حتی در عرصه مدیریتی فراهم شده است.
حجت الاسلام هدایت نیا عنوان کرد: در عین حال، از تریبون‌های دینی و مذهبی همچنان با این موضوع متفاوت برخورد می‌شود؛ گروهی جای زن را در خانه و مسئولیت او را گرم نگهداشتن کانون خانواده می‌دانند و حضور او را در جامعه مطلوب نمی‌دانند.
این کارشناس مسائل زن و خانواده ابراز داشت: گروهی دیگر حضور حداکثری زنان را در جامعه از دست‌آوردهای انقلاب اسلامی شمرده و رفع موانع حضور زنان در جامعه و اعطای مشوّق‌های بیشتر به آنان را ضروری می‌شمارند.
وی بیان داشت: در حال حاضر مسأله مهم این است نظر اسلام در باره زن چیست و او باید چه کند. سیاست نظام اسلامی در رابطه زن و جامعه باید چگونه باشد؟ آیا باید آنان را به خانه‌نشینی، خانه‌داری، و واگذاری امور جامعه به مردان دعوت نماید؟ یا به عکس، آنان را به حضور تعریف‌شده در جامعه و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی تشویق نماید؟
عضو هئیت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: لازم است اشاره شود که موضوع مورد بحث دو بُعد متمایز دارد؛ یک بُعد آن فردی و ناظر به وظیفه زن مسلمان است. از این منظر ممکن است زنی به دلیل شرایط خاص فردی، خانوادگی یا اجتماعی نشستن در خانه و اشتغال به همسرداری و فرزندپروری را ترجیح دهد. بعد دیگر مسأله به مردان (پدران و شوهران) مربوط می‌شود و اینکه آنان لازم است یا بهتر است با دختران یا همسران خود چه رفتاری داشته باشند؛ آیا آنان را به ماندن در خانه الزام نمایند یا به حضور در جامعه تشویق کنند؟
این محقق گفت: مسأله ما این است که الگوی رفتاری مطلوب زن مسلمان در خانواده و جامعه چیست؟ در پاسخ این پرسش، ممکن است گفته شود: خانه‌نشینی زن مسلمان واجب و حضور اجتماعی برای وی جایز نیست. نیز ممکن است گفته شود( خانه‌نشینی زن مسلمان مستحب و حضور اجتماعی برای وی مکروه است؟).
حجت الاسلام هدایت نیا عنوان کرد: فرضیه نگارنده آن است که خانه‌نشینی یا حضور اجتماعی برای زن مباح است و در شرایط عادی هیچکدام ارزش تلقّی نمی‌گردد. این حکم اولی اسلام به اقتضای شرایط گاهی مستحب یا واجب و گاهی مکروه یا حرام می‌گردد. مطابق فرضیه، روایات خانه‌نشینی بر مبنای جهات ثانوی در دوران تشریع صادر شده است و در شرایط متفاوت حکم مسأله تغییر خواهد کرد.
