به گزارش خبرگزاری «حوزه» از مشهد، آیت الله محسن اراکی، ظهر امروز در ادامه سلسله مباحث کلیات اصول فقه نظام، در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد به تبیین اصول فقه نظام پرداخت و گفت: فقه نظام، فقهی مرکب از فرمانروایان،حاکمان و محکومان و از اراده واحد برخوردار است.
عضو خبرگان رهبری افزود: وقتی در فقه نظام رفتار جمعی انجام می شود، اراده جمع واحد است و امر در چنین جامعه ای واحد و فرمانروا می باشد که این اصل در جامعه دینی و غیر دینی ثابت نیست.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با اشاره به اصول فقه تکالیف اجتماعی کلان، بیان کرد: اصول فقه متعارف، اثباتا و دلالتا عبارت از قواعدی است که دو جهت از جهات دلیل مبتنی بر حکم شرعی را اثبات می کند که یکی دلالت دلیل و دیگری دلیل بودن خود آن است و بر این اساس اصول فقه به شاخه هایی تقسیم می شود.
آیت الله اراکی با بیان این که برای اثبات حکم شرعی باید در پی دلیل اولی بود که حکم شرع را اثبات می کند و موید بر عدم الدلیل نیست، تصریح کرد: ما از این دلیل به عنوان ادله اولیه تعبیر می کنیم که اگر دستمان از آن کوتاه شد، شارع برای ما دلیل «عند عدم الدلیل» یا دلیل «ثانوی» می آورد که این مسئله از اصول امریه است.
عضو جامعه مدرسین حوزه با بیان این که نوع پنجم مباحث اصولی جایی مطرح است که دو دلیل تعارض کردند، خاطر نشان کرد: اگر فرضا به این تعارض کردیم باید به دنبال دلیل و ادله آن باشیم و این دسته بندی منطقی علم اصول است.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان این که قسم اول اصول فقه نظام قواعد دلالت مبتنی بر دلیل لفظی برای اثبات حکم شرعی است، بیان کرد: دو دسته از قواعد اصولی مربوط به قواعد الدلاله در مسائل اصولی فقه نظام مطرح است که یا دلیل لفظی یا غیر لفظی دارد و محوریت کلام قواعد دلالت مرتبط با اصول فقه نظام است.
عضو خبرگان رهبری در ادامه به تبیین انواع دلالت لفظی ادله احکام در فقه نظام پرداخت و با بیان این که دلائل لفظی می توانند حکمی از احکام فقه نظام را اثبات کنند، اظهار کرد: فقه نظام فقه اهل بیت(ع) و حب خداست، اما مکلف این حب انسان و جامعه است. بنابراین نوع نخست فقه نظام ادله ای است که با موضوع حب، مکلفش انسان کلان یا جامعه می باشد یعنی فاعل فعلی که حب به ان فعل تعلق گرفته مکلف کلان است.
وی با بیان این که فاعل اقامه قسط در آیات قرآن ناس می باشد، گفت: برخی از کسانی که در فهم آیات کم دقتی می کنند ناس را مردم را می دانند در صورتی که ناس مجموعه ای مرکب از حاکم و کسانی است که از او تبعیت می کنند و بنابراین با شکل گیری جامعه بر اساس علم الاجتماع اسلامی انسان کلان و حاکم به وجود می آید.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان این که پس از شکل گیری جامعه مبتنی بر فقه نظام بر اساس روایات اهل سنت نباید با اهل امر نزاع کرد و این روایت متواتر است، تصریح کرد: دو میثاق در اینجا مطرح شده که نخست نسبت به اطاعت است یعنی دستور می دهد که خوب بشنوید و سخن خدا را درک کرده و سپس اطاعت کنید .
آیت الله اراکی، میثاق دوم را یاری عنوان و با بیان این که خداوند به اهلش وفا می کند، ادامه داد: این بیعت و میثاق که شکل گرفت، جامعه ای با ویژگی های تابعون، عادلون، حامدون، سجادون و آمرون بالمعروف شکل می گیرد و اجتماع با این دو پیمان به اقیموالقسط و برپایی قسط و عدل مکلف می شود.
وی اضافه کرد: سپس قوه عدل از آسمان نازل می شود و در چنین شرایطی هر فعلی همه اش کاشف از عدل است و با نزول قوه عدل ترازوی اعمال بر اساس موازین الاشیا و موازین العمال گذاشته می شود و تکالیف انسان ها برای قسط و عدل در پیشگاه خداوند رحمان قرار می گیرد و همه جا بنا بر قسط و عدل رفتار می شود.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با بیان این که در اینجا و در شرایط قسط و عدل دستور به امر استقامت داده می شود، اظهار کرد: استقامت به معنای ثبات قدم بر خط صحیح است یعنی تو و همه کسانی که با تو همراهند، عادل باشید؛ همچنین به جهت موضوع اجتماعی و جمعیتی همه انسانها محور این خطابند.
آیت الله اراکی با بیان این که اینجا با قسط و عدل عمل مومنین بررسی می شود، یادآور شد: هر جامعه ای با دو خط ولایتی حرکت کرده و تکمیل می شود که یکی طولی و دیگری عرضی است؛ آنجایی که به خط ولایتی طولی تکمیل می شود، خط ولایت عرضی نیز بین آنان شکل می گیرد و آن طور که می گوید بعضهم اولیا بعض یعنی این ولایت عرضی منشعب و برگرفته از آن ولایت طولی است.
عضو جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: بر این اساس مومنین باید پیرو خط ولایت طولی بوده و با این نگاه، تشکیل «بعضهم اولیا بعض» در راستای خط ولایت عرضی است.
آیت الله اراکی با بیان این که در جامعه امروزی تکلیف جمعی است که تابع خط ولایت عرضی و طولی باشید، گفت: همچون تار و پود، ولایت عرضی و طولانی بافت واحد دارند آنچنان که ولایت عرضی متولد از ولایت طولی بوده و هیچ گاه از آن جدا نیست، گاهی نیز در بسیاری از احکام مربوط به فقه نظام، حکمی مطرح است که مکلف آن نظام بوده و اگر قائل به جهاد ابتدایی شدیم باید بدانیم که مکلف جهاد ابتدایی مومنین هستند.
انتهای پیام
