به گزارش خبرگزاری «حوزه»، آن گونه که از برخی اخبار و آمارها برداشت می شود، متاسفانه در سال های اخیر و برخی تصمیم گیری های اشتباه از سوی برخی مسئولین درسال های گذشته ،مقوله فرزندآوری و تعداد فرزندان مورد کم توجهی قرار گرفته تا آنجا که در حال حاضر بخش قابل توجهی از خانواده ها یا تک فرزند هستند و یا این که نهایتاً به داشتن دو فرزند بسنده کرده اند و حال آن که از منظر آموزه های دینی و شیعی ما توصیه به فرزنددار شدن و افزایش تعداد اولاد شده ایم.
حجت الاسلام و المسلمین رضا فرهادیان، از جمله اساتید مطرح حوزه و دانشگاه و از مشاوران فعال خانواده است که در عین حال عضو انجمن تعلیم و تربیت اسلامی حوزه علمیه قم نیز می باشد.
خبرگزاری «حوزه» در گفتگو با وی، به بررسی آسیب ها و خطرات کاهش جمعیت و به خصوص افزایش فاصله سنی میان فرزندان خانواده پرداخته که بی هیچ کم و کاستی، مشروح این گپ و گفت را در ادامه می خوانید.
*به نظر شما چگونه می توانیم از سیره و کلام نورانی اهل بیت(ع) در بحث فرزندآوری و تربیت فرزندان نهایت استفاده را بکنیم؟!
مکتب فکری ما به عنوان شیعه، مکتبی است که اساس آن برمبنای ولایت مداری و ولایت پذیری است و لذا ما در مقوله مهم تعلیم و تربیت به دنبال الگویی هستیم تا بر مبنای ولایت اهل بیت(ع) آن را پذیرفته و در زندگی خود اعمال کنیم؛ از این رو در مسأله بسیار مهمی به نام تشکیل خانواده و فرزندآوری به کلام و سیره ائمه اطهار(ع) مراجعه می کنیم؛ چراکه بهترین شیوه زندگی و کسب سعادت حقیقی در سایه رجوع به همین قضیه است.
این مساله البته چه در بُعد فردی و چه بُعد خانوادگی و اجتماعی صادق است؛ به این معنا که اگر می خواهیم زندگی خوب و سعادتمندانه و موفقی داشته باشیم، بهترین نسخه همانا رجوع به قرآن و عترت است که میراث ماندگار پیامبر اکرم(ص) برای همه ماست.
قبل از هر چیز ما باید نگاه کنیم که پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) در زندگی خود چگونه رفتار می کردند و در مقوله فرزندآوری و به خصوص تربیت آن ها چه روشی داشتند تا بعد این الگوی کامل را ما در زندگی خانوادگی خود اجرایی کرده و سپس به ترویج آن در بین اقوام و خویشان بپردازیم.
از دیگر سو مسلم است که کارهای این بزرگواران، به هیچ وجه کارهای عادی نبوده؛ چه آن که همه حضرات معصومین(ع) بر اساس کلام وحی و منطق الهی رفتار می کرده اند و لذا هر روش و رفتار آن ها برای ما حجت است.
همچنین وقتی ملاحظه می کنیم که به عنوان مثال در خانه امیرالمومنین (ع) و صدیقه کبری(س) فرزندان نسبتاً زیادی به دنیا می آید و فاصله سنی میان آن ها کم است، این درسی است که ما هم بر این اساس عمل کنیم؛ نه این که خدای ناکرده روش های زندگی غربی را الگوی خویش قرار دهیم که در آن جا زوجین یا اصلاً بچه دار نمی شوند و یا اگر هم فرزند دار شوند به حداقل ها کفایت می کنند.
*اشاره ای داشتید در لابلای صحبتتان به این که در سیره اهل بیت(ع) فاصله سنی میان فرزندان کم بوده و حال آن که متاسفانه امروزه این فاصله نسبتاً زیاد شده است. به نظر شما این فاصله سنی زیاد میان فرزندان چه تبعات و عوارضی می تواند به همراه داشته باشد؟!
بله؛ به نکته مهمی اشاره کردید؛ متاسفانه در شرایط فعلی جامعه ما جدای از این که سن ازدواج افزایش یافته، زوجین در سال های ابتدای زندگی معمولاً بچه دار نمی شوند و یا اگر هم بچه دار شوند به همین یک فرزند اکتفا می کنند.
برخی از خانواده ها برای آوردن فرزند دوم نیز به بهانه مشکلات اقتصادی و یا گرفتاری های کاری و شغلی و غیره، سال ها صبر می کنند که به نظرم این وضع از حیث تربیتی و فرهنگی همراه با آسیب هایی است که در ادامه به آن ها اشاره خواهم کرد.
قبل از هر چیز باید این باور و اعتقاد در بین ما تقویت شود که ما برای کامل شدن خانواده به ارزش های الهی و معنوی در دنیا و آخرت از این حیث توجه کنیم و به این اصل مسلم اعتقاد راسخ داشته باشیم که وجود فرزندان فراوان در یک خانواده هم مایه برکت و فزونی در مال و رزق و روزی است و هم این که می تواند ما را در مسیر کمال و ارزش های الهی یاری برساند.
*چگونه می توان از آفات تأثیر سبک زندگی غربی در جامعه خودمان در امان باشیم و سبک زندگی خود را بر اساس آموزه های دینی و شاخصه های ایرانی، اصلاح و بازسازی کنیم؟!
به اعتقاد بنده یکی از ایرادات جدی فعلی در جامعه ما – دست کم در میان بخش قابل توجهی از افراد جامعه – این است که گاهی به ظاهر اسلامی فکر می کنیم و حرف می زنیم اما در نهایت بر اساس الگوی غربی زندگی می کنیم؛ به عبارت دیگر در حیطه ذهن و حوزه فکر و اندیشه، مدعی مسلمانی هستیم اما در عمل الگویمان ، مدل غربی است و لذا با این وضعیت نمی توان چندان اُمیدی به اصلاح سبک زندگی داشت چرا که هم در حوزه فکر و اندیشه و نظر و هم به خصوص در عرصه عمل باید سبک زندگی مان ایرانی و اسلامی باشد و این مساله به هیچ وجه تعارف بردار نیست.
و اما این که چطور می توان از عوارض و تاثیرات سبک زندگی غربی که به نوعی جهان امروز را تحت الشعاع خود قرار داده ، در امان بود ، به نظرم مساله اصلی و کلیدی ، بازگشت به آموزه های دینی است و این که همان طور که عرض کردم قبل از هر چیز روی باورها وعقائدمان کار کنیم و در وهله بعد زمینه و شرایطی فراهم کنیم که شاخصه ها و مولفه های سبک زندگی اسلامی در همه جای زندگی مان ، به طور عینی ملموس و مشهود باشد.
به عنوان مثال در بحث فرزندآوری و افزایش تعداد فرزندان، نباید نگرانی ما از مباحث اقتصادی باشد چرا که در سایه توکل بر خدا و البته سعی و تلاش مضاعف می توان به خوبی هزینه های زندگی امروزی را مدیریت کرد که قطعاً در این حوزه باید بر اصل قناعت نیز تاکید خاصی داشت چرا که به فرموده حضرات معصومین(ع) قناعت ثروتی است که هیچ گاه پایان نمی یابد.
از این حیث و برپایه تعالیم اسلامی ، اساساً پرهیز زوجین از فرزند دار شدن به دلایلی چون مشکلات اقتصادی و گرفتاری های شغلی، از نظر دینی توجیه پذیر نیست.
*به نظر شما رسانه های جمعی چگونه می توانند به اصلاح این وضعیت و سوق دادن مردم به سمت سبک زندگی اسلامی به خصوص در مساله فرزندآوری کمک کنند؟!
در این باره البته در سال های اخیر بسیار صحبت شده و به ویژه پس از تاکیدات فراوان رهبر معظم انقلاب در حوزه سبک زندگی ، تا حدودی شاهد فعالیت های رسانه ای از جمله در صدا و سیما اما بحث بر سر این است که نباید به همین میزان اکتفا کرد.
از سویی متاسفانه گاه احساس می شود که رسانه ها حتی رسانه ملی با پخش و نمایش برخی برنامه ها از جمله سریال ها و نیز تبلیغات تلویزیونی در جهت خلاف فرهنگ فرزند آوری حرکت می کنند که باید این روند دلسوزانه اصلاح شود چه آن که به هر حال مخاطبان رادیو و تلویزیون نه ده هزار و بیست هزار نفر بلکه ده ها میلیون ایرانی هستند و لذا نباید از اهمیت این بحث غافل شد.
در واقع پس از نهاد خانواده و مدرسه، رسانه ها اعم از صدا و سیما و روزنامه ها و مجلات و به خصوص فضای مجازی، امروز تاثیر بسیار زیادی بر مقوله فرهنگ سازی دارند و ما باید از ظرفیت عظیم رسانه در جهت ترویج سبک زندگی دینی حداکثر استفاده را داشته باشیم و از این طریق خانواده ها را تشویق و ترغیب به فرزند آوری و کاهش فاصله سنی میان فرزندان بکنیم.
