به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام محمد ملک زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طی گفتاری بر ضرورت تسریع در راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تاکید کرد. مشروح این مطالب به این شرح است:
گرچه پیرامون ضرورت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات چند سالی است که بحث و گفتگوهای فراوانی صورت گرفته است اما اتفاقات چند روز اخیر و بروز اختلالات سراسری در خدمات اینترنتی کشورمان که در پی یک حمله سایبری نه چندان پیچیده هکرهایی با پرچم آمریکا به مراکز اطلاعاتی کشور اتفاق افتاد ضرورت تسریع در روند راه اندازی شبکه ملی اطلاعات را به اثبات رساند. این حمله موجب شد تا تنها ظرف چند ساعت تعداد قابل توجهی از مراکز داده بزرگ کشور از مدار خارج شوند و بسیاری از خدمات مبتنی بر شبکه دچار اختلال یا قطعی شوند و در این میان حتی پایگاه اینترنتی مرکز «ماهر» وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که وظیفه‌اش رسیدگی فوری به حوادث فضای مجازی است هم از دسترس خارج شد! در حالی که بخش مهمی از زیرساخت‌های اینترنت کشورمان وابسته به تجهیزات شرکت سیسکو آمریکاست، کاملا قابل پش بینی بود که این حمله از سوی مراکز وابسته به آمریکا علیه مراکز اطلاعاتی کشورمان بوقوع پیوسته باشد. تبعات ناشی از این حمله و دستپاچگی نهادهای مسئول، به خوبی نشان داد که مدیریت خدمات اینترنت در داخل کشور فاقد نظارت مستمر و موثر و توانایی کافی برای مواجهه با شرایط بحرانی است. بطوری که حتی مرکزی که برای حمایت فنی و مهندسی از شبکه کشور و نظارت بر الزامات امنیتی آن است، هم نتوانسته بود پایگاه خود را در برابر این حمله محافظت نماید! اکنون سوال مهم این است که تا کی باید شاهد فقدان امنیت و نفوذ در شبکه اطلاعاتی کشور و سوء استفاده دشمنان ملت ایران از این ضعف بزرگ در داخل ایران باشیم؟ آیا تجربه خرید تجهیزات آلوده و حمله استاکس‌نت در حوزه هسته‌ای و سپس رخداد اخیر شواهد کافی برای اقدامی جدی و سریع در این زمینه نیستند؟ چرا با وجود آنکه سال‌هاست از لزوم استقلال در حوزه فناوری سخن می‌گوییم و در طول سالهای اخیر هزینه‌های قابل توجهی نیز برای آن کرده‌ایم اما تا رسیدن به هدف خویش فاصله نسبتا زیادی داریم و همچنان بسیاری از زیرساخت‌های مهم و حیاتی مورد استفاده نهادهای حاکمیتی از برندهایی مثل سیسکو و دی‌لینک که اتفاقا مصون از تحریم نیز هستند، خریداری شده‌اند؟
با وجود آنکه در ایران، ایده اولیه شبکه ملی و مستقل اطلاعات در سال 84 مطرح شد و تاکیدهای مکرر مقام معظم رهبری و وعده‌های مقام‌های مسئول برای تسریع در راه‌اندازی این شبکه نیز انجام گرفت اما تاکنون اقدام جدی و موثری صورت نگرفته است. بر اساس تعریف، شبکهٔ ملی اطلاعات که با نام‌های دیگر اینترنت ملی و شبکهٔ ملی اینترنت نیز شناخته می‌شود، پروژه‌ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران است. طبق تعریف مصوب در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبهٔ شورای عالی فضای مجازی «شبکهٔ ملی اطلاعات کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی) به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است به صورتی که درخواست‌های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند به هیچ وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت و خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود» تاریخچه طرح این موضوع نشان می‌دهد علیرغم گذشت سالهای متمادی از آن، پیشرفت محسوسی در راه اندازی شبکه ملی انجام نگرفته است. همچنانکه اشاره شد ایده اولیه راه اندازی این شبکه در سال ۱۳۸۴ در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تحت عنوان «اینترنت ملی» و «شبکه ملی اینترنت» طرح شد و مراحل مطالعاتی آن در دولت نهم انجام شد. سپس در سال ۱۳۸۹ با عنوان «شبکه ملی اطلاعات» در قانون برنامه پنجم توسعه گنجانده شد و طبق قانون برنامه بنا بر آن بود که این شبکه تا پایان این برنامه، سال ۹۵، کامل گردد. به دنبال برگزاری جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی در تاریخ سوم دی ماه سال 92 و مصوبه این شورا، الزامات حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیر ساخت ارتباط فضای مجازی کشور در چند بند به شرح زیر اعلام شد:
شبکه‌ای متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی
شبکه‌ای کاملاً مستقل و حفاظت شده نسبت به دیگر شبکه‌ها (از جمله اینترنت) با امکان تعامل مدیریت شده با آنها
شبکه‌ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم با تضمین کیفیت از جمله قابلیت تحرک
شبکه‌ای با قابلیت عرضه انواع خدمات امن اعم از رمزنگاری و امضای دیجیتالی به کلیه کاربران
شبکه‌ای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه‌ها و مراکز حیاتی کشور
شبکه‌ای پرظرفیت، پهن باند و با تعرفه رقابتی شامل مراکز داده و میزبانی داخلی
بر اساس گزارش وبسایت رسمی مرکز ملی فضای مجازی مقرر گردید: این شبکه بنابر تکالیف قانونی و مصوبات شورای عالی فضای مجازی تحت نظارت مرکز ملی فضای مجازی، توسط وزارت ارتباطات و فناوری ایجاد شود و پس از صدور مجوز توسط مرکز ملی فضای مجازی، آغاز به کار نماید و خدمات خود را به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی، به آحاد ملت اعم از کاربران حقیقی و حقوقی در بخش‌های مختلف دولتی، عمومی و خصوصی ارائه نماید. اما متاسفانه تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده و گرچه وزارت ارتباطات همچنان مدعی پیاده‌سازی و تکمیل شبکهٔ ملی اطلاعات است ولی در عمل اتفاق جدیدی بوقوع نپیوسته است. این در حالی است که در شهریور ۱۳۹۴، مقام معظم رهبری، در حکم اعضای شورایعالی فضای مجازی مجدداً بر «تسریع در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات پس از تصویب طرح آن در شورای عالی و نظارت مستمر و مؤثر مرکز ملی بر مراحل راه‌اندازی و بهره‌برداری از آن» و «اهتمام ویژه به سالم‌سازی و حفظ امنیت همه‌جانبه فضای مجازی کشور و نیز حفظ حریم خصوصی آحاد جامعه و مقابله مؤثر با نفوذ و دست‌اندازی بیگانگان در این عرصه» تأکید نمودند.
به هر حال اتفاقات پیاپی نشان می‌دهد شبکه جهانی اینترنت به ویژه برای کشوری مانند ایران، شبکه‌ای پرهزینه و غیرقابل اعتماد است. هدف اینترنت ملی از ابتدا آن بوده است که با ایجاد شبکه‌ای یکپارچه و ایمن، ضمن صرفه جویی در هزینه‌ها، ارتباطات داخلی از ارتباطات جهانی اینترنت استقلال یافته و به صورت داخلی جابه‌جا شود و به خارج از کشور منتقل نگردد. تحقق این هدف، تنها راه مقابله با بروز یک جنگ سایبری و توطئه‌های دشمنان علیه مراکز اطلاعاتی کشور است. حمله چند روز گذشته به زیرساخت اینترنت کشور به رغم آنکه از پیچیدگی زیادی هم برخوردار نبود، اما بار دیگر نشان داد که در وضعیت کنونی میزان آسیب‌پذیری کشور در عرصه فضای مجازی و حملات سایبری قابل توجه است. پس بطور جدی باید از این رخدادها درس بگیریم!
۳۱۳/۸
