حجت الاسلام والمسلمین رضا برنجکار در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» به تشریح فعالیت های ده ساله  انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه قم پرداخت و گفت: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه در سال 83 تاسیس شد و در سال 1386 رسما آغاز به کار کرد.  این انجمن تا کنون حدود 10 سال و 5 دوره فعالیت داشته است که هر دوره دو سال است.

رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه های علمیه اظهارکرد: اعضای وابسته و پیوسته انجمن شامل 250 عضو هستند و در این مدت نیز اشتغالات و فعالیت های متعددی از سوی فعالان این عرصه انجام شده است.

وی گفت: اگر بخواهیم فعالیت های این مدت را بیان کنیم،‌ در این 10 سال 5مدرسه تابستانی و یک مدرسه زمستانی به شکل کارگاهی در مشهد و اصفهان و زاهدان با همکاری حوزه و دفتر تبلیغات و برخی از مراکز دیگر در این سه شهر برگزار شد.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه بیان کرد: در این راستا در اصفهان سه دوره تخصصی برگزار شد که شامل دوره های سه یا چهار روزه بوده؛ همچنین دوره های یک روزه ای نیز در مشهد مقدس و زاهدان برگزار شده است.

وی گفت: 44 دوره آموزشی در این مدت  برگزار شده که حداقل از 6 جلسه تا 53 جلسه را شامل می شود؛ متوسط دوره هایی که در این مدت برگزار گردید، 20 جلسه بوده است.

استاد کلام حوزه علمیه اظهارکرد: این دوره های تخصصی شامل تاریخ علم کلام، فقه الاعقاید، جهان شناسی کلامی، قواعد کلامی، روش شناسی، کلام منبع شناسی فریقین، نقد و بررسی جریان ها، آشنایی با منابع کلامی و...بوده است.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار اظهارکرد: در این دوره ده ساله بیش از 150 نشست علمی اعم از نقد کتاب و همایش و کرسی های نظریه پردازی و نقد و مناظره و کرسی های ترویجی برگزار شده است.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه بیان کرد: از جمله فعالیت های انجمن کلام می توان به انتشار مجله علمی پژوهشی است که تا کنون 19 شماره آن منتشر شده؛ این نشریه با عنوان تحقیقات کلامی منتشر می شود؛ چهار فصلنامه تخصصی نیز در این انجمن منتشر می شود که در این زمینه هر ساله چهار شماره از این نشریه نیز منتشر می شود.

وی گفت: در این مدت فعالیت های مختلفی انجام شده است که می توان به برگزاری دو طرح ملی اشاره کرد که نخستین آن، ممیزی دانش کلام بود؛ دومین طرح بزرگ و ملی این انجمن نیز طرح نیاز سنجی دانش کلام بود که در حال حاضر نیز در در دست اقدام است.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه اظهارکرد: برخی از کتب در این انجمن با همکاری مراکز دیگر تدوین شده است که از جمله آنها می توان به روش شناسی علم کلام، منبع شناسی کلام امامیه، کتاب تجدید الاعتقاد، کلام امامیه، کلام کاربردی و نقد مکتب در فرایند تکامل اشاره کرد که در دست تکمیل است.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار اظهارکرد: از دیگر فعالیت های این انجمن می توان به بازدید و سفرهای علمی اشاره کرد که بیشتر این سفرها در ایران انجام شده؛ یک سفر خارجی نیز در این مدت انجام شد که مقصد آن کشور چین بود؛ با همکاری سفارت و رایزنی ایران این سفر انجام و دیدارها و جلسات متعددی با فرق و ادیان برگزار شد.

وی گفت: در این سفر با تائوئیست ها دیدارها و گفتگوهایی انجام شد؛ همچنین جلساتی با مسئولان و اساتید دانشگاه پکن و ادیان و دانشگاه اسلامی پکن و مراکز مختلف برگزار  گردید.

این استاد حوزه اظهارکرد: همچنین بازدید از مراکز اسلامی استان خراسانی رضوی و خوزستان و اصفهان نیز در این مدت در ایران انجام شد؛ دیدار با مراجع عظام تقلید از جمله دیدار با آیات عظام وحید خراسانی،صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی سبحانی، مظاهری و آیت الله ری شهری، آیت الله استادی و آیت الله حسینی بوشهری، آیت الله مقتدایی و آیت الله موسوی جزایری و آیت الله ناصری و.... در این راستا برگزار شد.

تفاهم نامه ها

وی گفت: در این مدت با 8 مرکز تفاهم نامه هایی امضا کردیم که هر کدام از آنها  باتوجه به اهمیت موضوع و کارکرد و نهادهای همکار دارای اهمیت و جایگاه علمی و فرهنگی مهم است.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار اظهارکرد: با مراکز علمی در قم و شهرهای دیگر همکاری هایی شده است که تعداد این مراکز به 24 مرکز می رسد؛ سعی می کنیم برنامه ها را با همکاری نهادهای دیگر انجام دهیم.

وی گفت: از دیگر اقدامات این مرکز افتتاح دفتر در استان و شهر اصفهان است؛ در حقیقت این دفتر، اولین دفتر است و خوشبختانه فعالیت های خوبی نیز در این دفتر انجام شده است؛ سایت این مجموعه یعنی انجمن نیز در سال 89 تاسیس شده است؛ سایت فصلنامه نیز در سال 91 راه اندازی شده است.

استاد کلام اسلامی حوزه اظهارکرد: برخی از محصولات در قالب های مختلف منشتر شده است؛ در این استا نمایشگاه های برگزار شده است که این انجمن درآن حضور فعال داشته است؛ شرکت در نمایشگاه هفته پژوهش که توسط این معاونت برگزار شد از جمله این مشارکت ها بوده است.

وی گفت: به طور کلی این مجموعه در نمایشگاه های مختلفی حضور یافته است؛ انتشار خبرنامه و سفرنامه هایی که توسط این انجمن انجام شده است و برگزاری 10 مجمع عمومی از جمله فعالیت ده سال اخیر بوده است.

اعضای انجمن کلام

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار اظهارکرد: اعضای هیئت مدیره و وابسته و پیوسته بسیاری در این انجمن حضور دارند که به خصوص اعضای هیئت مدیره اساتید دانشگاه ها و هیئت های علمی پژوهشگاه های حوزوی و دانشگاهی هستند؛ دانشگاه هایی که در سطح قم قراردارد محل حضور اساتید عالی این انجمن هستند.

وی گفت: در هیئت مدیره هر پنج دوره انجمن کلام اسلامی حوزه از فعالان و اساتید و پژوهشگران فعال در مراکز آموزشی و پژوهشی مهم قم استفاده شده است؛ در این این دوره ها از اساتید برجسته جامعه المصطفی و موسسه امام صادق(ع) و دانشگاه پردیس فارابی و دارالحدیث و پژوهشگاه و دانشگاه قرآن و حدیث و موسسه امام خمینی(ره) و دانشگاه ادیان و... استفاده شده است.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه یادآورشد: در این انجمن نوعا 7 نفر هیئت مدیریه 2 بازرس و 2 علی البدل حضور دارند و به همین خاطر ارتباطی بین مراکز علمی و پژوهشی ایجاد شده است؛ در مجموعه انجمن سعی شده است که با مراکز آموزشی و پژوهشی قم و دفتر تبلیغات اسلامی داشته باشیم؛ این ارتباط با حضور اعضا بیشتر هم شده است.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار بیان کرد: ارتباط خوبی بین اعضای هیئت مدیره و عادی و مرتبط وجود دارد و نشست های ما در مراکز مختلف انجام می شود و بخشی از آنها نیز در محل انجمن های علمی برگزار می شود.

وی از برگزاری یک نکوداشت مرحوم آیت الله جعفری  اشاره کرد و گفت: یک برنامه دیگری که مدتی است پیگیری برگزاری آن هستیم برگزاری نکوداشتی برای تجلیل از شخصیت برجسته آیت الله مصباح یزدی است؛ در این نکوداشت سعی داریم که مقالات و آثار و اندیشه های کلامی ایشان را منتشر کنیم؛ البته بر این باور هستیم که تجلیل از مقام علمی و کلامی ایشان باید زودتر از این انجام می شد؛  در این زمینه مقالاتی نیز نوشته شده و یا در حال ارزیابی است.

انجمن کلام یک موسسه آموزشی و پژوهشی نیست

وی اظهارکرد:یکی از مسایلی که باید به شکل دقیق به آن اشاره کرد آن است که انجمن کلام اسلامی مثل یک موسسه آموزشی و پژوهشی نیست بلکه مثل یک ستاد است که افراد گرد هم جمع می شوند و ایده می دهند و در مراکز دیگر انجام می دهند و به نوبت در انجمن تدریس داشته اند؛ چهار نفر از اعضای هیئت مدیره برای تدریس مباحث همکاری کرده اند و به رغم مشغله های سنگین بر این امر مبادرت دارند.

رئیس انجمن علمی کلام اسلامی حوزه گفت: قطعا اگر بودجه مناسبی داشتیم و امکانات بیشتری وجود داشت می توانستیم فعالیت های گسترده ای انجام دهیم؛ می توانیم بگوییم که انجمن بودجه خاصی نداریم که بتوانیم فعالیت های مد نظررا انجام دهیم؛ در حقیقت بودجه به اندازه ای است که یک یا دو نفر با این مجموعه همکاری کنند و اعضای هیئت مدیره نیز هیچ مبلغی بابت همکاری دریافت نمی کنند ولی به تبع برای اداره امور جاری و اداری و رسانه ای و نرم افزاری انجمن قطعا باید یک نیروی فعال وجود داشته باشد.

وی اظهارکرد: معاونت پژوهشی یک بودجه کمکی به مجموعه ارایه کرد و یک بودجه نیز برای همایش بین المللی قرآن اختصاص داده شد که در این زمینه هفت نشست تخصصی برگزار کردیم؛ البته گاهی مراجع عظام کمک هایی انجام می دهند و همکاری هایی نیز با مجموعه های دیگر انجام می شود.

کارهای انجام شده و پیش رو

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار بیان کرد: در عرصه کلام نسبت به قبل از انقلاب اسلامی فعالیت های انجام شده است؛ در این چهل سال انصافا از جهات مختلف رشد داشته ایم و درست است که نیازهای بسیاری وجود داشته است ولی سعی شده است که به نیازهای مهم پاسخ داده شود.

وی گفت: پس از انقلاب اسلامی درس کلام در دروس حوزوی وارد شد و امروز نیز شاهد آن هستیم که نسبتا واحدهایی خوبی در این عرصه داریم؛ در حوزه شاید حدود 20 تا 30 واحد در درس های عمومی حوزه وجود دارد؛ غیر از آن نیز مراکز تخصصی کلام اسلامی در حوزه راه اندازی شده است و مراکز آموزشی وپژوهشی به صورت اقماری در حوزه فعالیت دارند؛ همچنین پژوهشکده هایی به اسم کلام و گروه های کلام در پژوهشکده های قم، مشهد و اصفهان و... تاسیس شده است.

حجت الاسلام والمسلمین برنجکار اظهارکرد: افرادی در این مراکز علمی پژوهشی مرتبط به حوزه مشغول شدند و به شکل گروهی در کلام جدید کار می کنند؛ گروهی در وهابیت، مباحث امامت و کلام مذاهب و بین الادیان فعال شده اند؛ امروزه در قم مراکز مختلفی در نقد ادیان و مکاتب مختلف و رشته های و گرایش های مختلفی در این حوزه در دو بخش خواهران و برادران ایجاد شده است؛ رشد کلام در حوزه و دانشگاه محسوس بوده است، ولی باید توسعه یابد.