به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از بوشهر، علما و بزرگان همواره در طول تاریخ کشور نقش موثری در مبارزه و استعمارستیزی داشته اند و سبب شدند تا دست بیگانگان از این کشور کوتاه شود؛ در این راستا خبرگزاری حوزه قصد دارد تا به معرفی علمای مبارز و استعمارستیز استان بوشهر بپردازد.
آیت الله علم الهدی اهرمی
سید مرتضی ملقب به‌علم الهدی، از روحانیون استعمارستیز ایران در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری، در اَهْرم، مرکز تنگستان به‌دنیا آمد. در نوجوانی برای تحصیل علوم دینی به‌نجف اشرف رفت و نزد آخوند خراسانی تلمذ کرد و به‌درجه اجتهاد نایل شد و سپس به بوشهر بازگشت.
در ۱۳۲۶ ق پس از بمباران و تعطیل مجلس توسط محمدعلی شاه‌قاجار، علم الهدی به فتوای سیدعبدالحسین لاری و نیز اجتهاد خود بر ضد انگلیسی ها فتوای جهاد صادر کرد و رئیس علی دلواری را با صد نفر تفنگچی تحت امرش به بوشهر دعوت نمود و با کمک آنها و آزادیخواهان بوشهر،تمام ادارات دولتی را از دست نمایندگان دولت، خارج ساخت و خود رتق و فتق امور بندر را در دست گرفت و به عزل و نصب مأموران دولت پرداخت و تسلیم وجوه گمرک جنوب را به‌دولت انگلستان که گمرکات بوشهر را در اختیار داشت قطع نمود. از این رو به درخواست و فشار انگلیس، احمدخان دریابیگی، حکمران بنادر جنوب و از عمال انگلستان، از طرف دولت مرکزی، مأمور قلع و قمع علم الهدی گردید. دریابیگی نیز خانه او را به توپ بست و سپس بدان حمله کرد و سید مرتضی را دستگیر نمود و او را با وضع زشتی در کوچه‌های بوشهر گرداندند و سپس زندانی کرد و پس از چندی به‌عتبات تبعید نمود. سید مرتضی در آنجا به‌تکمیل تحصیلات خود پرداخت و بعداً به بوشهر بازگشت. وی در هنگام تشکیل مجلس مؤسسان و تغییر سلطنت از قاجاریه به پهلوی، به نمایندگی از طرف اهالی بنادر به مجلس مؤسسان رفت و به تغییر سلطنت رأی داد و در ۱۳۰۷ در بوشهر درگذشت.
او مردی شجاع و مجاهد و از مخالفان سرسخت نفوذ انگلستان در کشور بود. در هنگام دیدار رضاشاه از بوشهر در ۱۳۰۷ وی به همراه جمع دیگری از علما، در دارالحکومه آن شهر با وی دیدار کرد و ضمن سخنانی از وی خواست تا به نفوذ انگلستان در ایران پایان دهد.
آیت الله صفایی بوشهری شخصیت و حرکت سید مرتضی را اینچنین روایت می کند
علم الهدی با پرورش نزد عالمان بزرگ دینی آن دوره همچون آخوند خراسانی و سید محمد کاظم یزدی که در عرصه فقه و اصول و سیاست صاحب نظر بوده اند، به شخصیتی ممتاز تبدیل شد. صفت علم الهدی به معنی نشانه هدایت است که از طرف علمای نجف همچون آخوند خراسانی به ایشان داده شده و آخوند خراسانی، آیت الله علم الهدی اهرمی را به بوشهر فرستاده بود. به دلیل موقعیت استراتژیک بوشهر کنسولگری قدرت های آن زمان در بوشهر ایجاد می شد و هرگاه دشمن می خواست ایران را تحت فشار قرار دهد به بوشهر حمله می کرد.
مطالعه تاریخ زندگی علم الهدی اهرمی از مقاومت و ایستادگی در برابر فشارها و تحریم های حاکمان مستبد قاجار و دولت استعمار انگلیس حکایت می کند. آیت الله علم الهدی اهرمی با کمک سرداران تنگستانی با شکست استعمارگران انگلیسی بدون جنگ و خونریزی بوشهر را تصرف و حکمران مستبد قاجار را از بوشهر خارج کرد و به مدت دو ماه حکومت اسلامی را در بوشهر تشکیل داد. علم الهدی پس از این پیروزی و تشکیل حکومت، تشکیلات سیاسی و فرهنگی را با دعوت از علمایی مانند بلادی بوشهری شکل داد و آسیب شناسی این دوره از تاریخ کشور درسی برای امروز است.
دشمن با ایجاد شکاف بین نیروهای مومن و روشنفکران که انجمن های دینی را تشکیل داده بودند نخستین مرحله شکست حکومت علم الهدی را رقم زد. در مرحله دوم نیز با ایجاد آشوب اجتماعی از طریق مزدوران داخلی و آشوبگران به عنوان حامیان علم الهدی اهرمی نقشه شوم خود را به کار گرفتند.
در مرحله سوم بین شیعه و سنی ایجاد اختلاف کردند و در مرحله چهارم با ایجاد جنگ تبلیغاتی علیه علم الهدی اهرمی مبنی بر ناتوانی وی برمدیریت حکومت، علم الهدی اهرمی را خانه نشین کردند.
محل دفن سید مرتضی علم الهدی اهرمی از مبارزان قيام جنوب در امامزاده عبدالمهیمن بوشهر است.
