به گزارش خبرگزاری «حوزه» از سمنان، فرا رسیدن روز جهانی مسجد، شاید فرصت مغتنمی باشد برای واکاوی شاخصه‌های یک مسجد معیار؛ شاخصه‌هایی که ابعاد ساختاری و محتوایی مسجد را دربر می‌گیرند.
برای این منظور به سراغ حجت‌الاسلام محمدرضا شمس‌الدین، رئیس ستاد اقامه نماز استان سمنان رفتیم؛ وی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» به بیان مسائل بسیار مهمی پیرامون مساجد پرداخته است و بی‌مقدمه شما را به مطالعه این گفت‌وگو دعوت می‌کنیم.
* ضمن تقدیر و تشکر از فرصتی که با وجود مشغله‌های فراوان کاری به ما اختصاص دادید، در شاخصه‌های یک مسجد معیار؛ شاخصه‌هایی که باید یک مسجد در ابعاد ساختاری و محتوایی داشته باشد چیست؟
«مسجد» به معنای دقیق کلمه کارکردهایی دارد که اگر این کارکردها را از آن بگیریم، تنها یک بنا و ساختمان باقی خواهد ماند.
کارکردهای عبادی و برگزاری نماز تنها یکی از کارکردهای مسجد است؛ اگر به مسجد کوفه مشرف شوید می‌بینید که در آنجا دارالافتاء، دارالتأدیب و... نیز وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین «خصوصیات «مسجد معیار این است که با وقایع زمانه هماهنگ و همگام باشد؛ کما اینکه در زمان اهل‌بیت (ع(مسجد این‌گونه بود.
رهبر انقلاب دو سال قبل در ایام روز جهانی مسجد فرمودند توقع بر این است که درِ مساجد در ساعات مختلف شبانه‌روز باز باشد؛ این یعنی مسجد باید برای ساعات مختلف شبانه‌روز برنامه داشته باشد.
مسجد علاوه بر خادم به نیروهای تبلیغی و پشتیبانی نیاز دارد؛ من از مسجدی سخن می‌گویم که درست به‌مثابه یک «سازمان» عمل می‌کند.
نکته مهمی که در این میان باید به آن اشاره‌کنم این است که همه ما اذعان داریم که در شرایط جنگ اقتصادی هستیم؛ در چنین شرایطی اگر مسجدی را یافتید که بنای میلیاردی داشت و هم‌زمان در پیرامونش فقیر وجود داشت باید در کارکردهای آن تردید کنید.
همه مساجد باید به داد فقرا برسند و کارگاه‌های تولیدی راه‌اندازی کنند. امروز مساجد باید به نفع مردم کار اقتصادی بکنند و از عوائد آن‌هم مسجد برخوردار شود و هم مردمی که به مسجد رفت‌وآمد می‌کنند.
مسجدی با یک لوستر 75 میلیونی
اگر از دری تنگدستی و فقر وارد شود، ایمان از در دیگر بیرون می شود. این کلام معصوم است و باید نسبت به آن دقت نظر کافی داشته باشیم. آیا اساساً در شرایط جنگ اقتصادی، اینکه ما یک مسجد با بنای میلیاردی بسازیم و نهایتاً روزی دو ساعت از آن استفاده کنیم بی توجهی به فقر مردم کنیم، مصداق اسراف نیست؟
بنده همین چند هفته پیش اطلاع پیدا کردم که یک لوستر 75 میلیون تومانی برای یک مسجد در سمنان خریداری‌شده است.
هزینه‌های سرسام‌آور ساخت مساجد باید کاهش پیدا کند و مساجد در عین سادگی و بی‌آلایشی مدیریت شوند. برخی از مساجدی که «طراحی گران و شلوغ» دارند اساساً حواس انسان را در نماز پرت می‌کنند! قالی مسجد باید ساده باشد. چه ایرادی دارد اگر کف مسجد را با موکت بپوشانیم؟ اگر این اتفاق بیفتد، مردم هم به مسجد شائق و علاقه‌مند خواهند شد.
شما می‌توانید جمعیت نمازگزاران مساجد بی‌آلایش را با جمعیت نمازگزار در مساجد میلیاردی مقایسه کنید.
لزوم برگزاری مراسمات حجاج خود را در مساجد
دوری از تجملات یکی از مهم‌ترین الزامات پیش روی ماست. نماز زیبا و مسجد زیبا با دوری از تجملات و سادگی مطلق به دست می‌آید. این سادگی مطلق باید از مساجد شروع شود تا به بیرون از مساجد تسری پیدا کند. در روزهای آینده، حجاج به‌تدریج وارد کشور می‌شوند و آن‌ها از حج آمده‌اند و شمیم رو ح بخش حج باید به همراهشان باشد اما تقریباً همه آن‌ها میهمانان ولیمه را به تالار پذیرایی می‌برند.
چرا این مراسم‌ها در مساجد برگزار نمی‌شود؟ وقتی از سادگی سخن می‌گوییم البته زیبایی را نفی نمی‌کنیم. به‌طور مثال، اتفاقاً جلوه‌های بصری مساجد باید ایده آل باشد. جلوه بصری مسجد نباید به‌گونه‌ای باشد که تماشای آن در ما تأثیری بر جای نگذارد. ضمن آنکه باید هرچه می‌توانیم بر امکانات بهداشتی و گرمایش و سرمایش مسجد بیفزاییم و از تجملات بیهوده بکاهیم. مسجدی که گنبد و گلدسته آن‌چنانی داشته باشد اما سرویس بهداشتی مناسبی نداشته باشد، با معیارهای مسجد اسلامی همخوانی ندارد.
بی‌تردید مسجد گردانان موفق، بسیار پرشمار هستند اما من ضروری میدانم که تمامی ما مسجد گردانان، اعم از خودم به‌عنوان امام جماعت، اعضای هیئت‌امنا و... دوره‌های آموزشی را طی کنیم تا بدانیم که چه اتفاقاتی باید بیفتد تا برنامه‌های مسجد بُرد داشته باشد.
کتابخانه‌ها، کتابدار دارند، موزه‌ها، نیروی متخصص دارند، اما مساجد این‌گونه نیستند! چرا کسانی که مطلقاً از دانش مسجد گردانی بی‌بهره‌اند احساس می‌کنند که بسیار می‌دانند؟
نکته دیگر آنکه باید بدانیم که حل بسیاری از مسائل، منوط به وجود امکانات نیست؛ مثلاً به دنبال جوانان رفتن و جوان‌گرایی مسئله‌ای است که باید در مساجد دنبال شود.
عموم مردم و به‌ویژه جوانان نباید در مسجد اذیت شوند. آقای قرائتی می‌پرسیدند که فلسفه به وجود آمدن ساندویچ چیست؟ و خودشان پاسخ می‌دادند که مردم دیگر فرصت بر سر سفره نشستن را ندارند.
مناجات‌خوان‌هایی که حرف خودشان را می‌زنند!
اگر بنای مسجد بر طولانی کردن مراسمات و برنامه‌ها باشد، ما مردم را از مساجد دور کرده‌ایم؛ گاهی برخی دعای عرفه را تا چهار ساعت طول می‌دهند!
این درست است که عده‌ای از این طویل لذت می‌برند اما باید لطف کنند و اجازه بدهند که دیگران هم از این فضای معنوی استفاده کنند. گاهی مناجات خوان‌ها به هر بهانه‌ای در میانه مناجات می‌خواهند حرف‌های خودشان را بزنند!
اهل‌بیت) ع ) گفته‌اند دعا را آن‌گونه بخوانید که ما به شما آموخته‌ایم. شخصی از امام صادق) ع ) دعای غریق را آموخت. امام) ع (بعدها دید آن شخص در دعا به‌جای «یا مقلب‌القلوب» از عبارت «یا مقلب‌القلوب و الابصار» استفاده می‌کند. امام) ع(به او تذکر دادند که دعا را همان‌گونه که من به تو گفتم بخوان.
با این حساب روشن است که نباید بندهای دعا را چند بار تکرار و آن را طولانی کرد؛ گاهی هیئت‌امنا به امام جماعت میگویند که فلان سوره را در نماز بخوان! این خطاست.
نماز جماعت باید به حالت اختصار خوانده شود؛ امام جماعت نباید دیر به مسجد برسد. او باید لااقل چند دقیقه پیش از نماز در مسجد حاضر باشد تا مردم او را ببینند و خیالشان راحت شود، نباید اجازه بدهند که تعقیبات میان دونماز را طولانی کنند. برنامه‌ها می‌تواند کوتاه اما پرعمق و پرمغز باشد.
به سراغ عصاره‌ها برویم
چنانکه از گل گلاب می‌گیرند و از گلاب، گلابِ دوآتشه و از آن‌یک شیشه کوچک عطر می‌گیرند؛ باید به سراغ عصاره برویم.
و مسئله آخر آنکه ممکن است گاهی میان اداره‌کنندگان یک مسجد تفرقه‌هایی وجود داشته باشد. باید بدانیم در مسجدی که تفرقه وجود داشته باشد، هیچ اتفاق مثبتی نخواهد افتاد.
انتهای پیام/
