خبرگزاری «حوزه» - تهران / یکی از خانوادههایی که در سالهای اخیر نامش در جریده مداحی کشور ثبتشده است، خانواده طاهری است که در حال حاضر سه برادر این خانواده حاج مرتضی، حاج محسن و حاج محمدرضا، هر سه از سرشناسان این راه هستند. در دهه شصت نام حاج محسن بیشتر از خیلی از اسمهای آشنای دیگر در مداحی سر زبانها بود. او امروز بیشتر به شهرستانها میرود و تنور هیئتهای خارج از تهران را گرم میکند.
حاج محسن طاهری از آن دسته مداحانی است که به لوازم و فنون امروزی آشنایی دارد و بهقولمعروف آپدیت و بروز است، این را از صحبت کردنش و اصطلاحاتی که در حرفهایش به کار میبرد هم میشود فهمید.
فرارسیدن ایام فاطمیه و سالروز شهادت امابیها حضرت فاطمه زهرا(س) بهانهای شد تا با این خادم و نوکر اهلبیت(س( به گفتوگو بنشینیم؛ وقتی برای مصاحبه با او هماهنگ کردیم، با استقبال متواضعانه مواجه شدیم و با صداقت به سؤالات ما پاسخ میداد.
حاج محسن طاهری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه» به مسئله ورود یا عدم ورود هیئتهای مذهبی به مسائل سیاسی روز، دغدغهها، منویات و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی از هیئتهای مذهبی، آسیبها و آفتهایی که هیئتهای مذهبی در شرایط فعلی را تهدید میکند، عوامل فراموشی جریان فاطمیه و... پرداخته که حاصل این گفتگو را در ادامه میخوانید:
*ضمن تقدیر از فرصتی که به ما اختصاص دادید، برای شروع گفتوگو میخواهیم بدانیم چگونه وارد عرصه ستایشگری اهلبیت(علیهالسلام) شدید؟ اولین شعری که خواندید یادتان هست؟
بنام خدا، با عرض سلام و ادب و ارادت خدمت همه عزیزان در خبرگزاری حوزه، اینجانب محسن طاهری ذاکر بیمقدار، در اوایل نوجوانی به جهت سابقه مداحی در طایفه و خانواده، از مرحومان پدربزرگ، کربلایی نادعلی، پدر عزیزم حاج محمدتقی طاهری و حاج دائیام مرحوم حاج شیخ اکبر نظری تهرانی، ناخودآگاه به وادی نوکری آل الله کشانده شدم، همچنین برادرانم حاج مرتضی و حاج محمدرضا و فرزندان ما و همشیرهزاده بحمدالله تماماً حلقه عشق و ارادت را به گوش داریم.
البته بعد از طفولیت با مهدیه و شهید کافی آشنا شدیم که حدود سنی بنده ۱۲ سال بود و اشعار مهدیه موجود است ...
دلم ز جمله خوبان تو را گرفتار است
اسیر حسن توام ورنه حسن بسیاراست
اگرچه با من مسکین نشستنت عار است
برو به باغ و ببین همنشین گل، خار است
*هیئت «المهدی» شما چگونه شکلگرفت؟ چطور به نام «المهدی» رسیدید؟
خاطراتی که در طول ۵۰ سال هست را در این مقال نمیتوان گفت؛ هیئت المهدی (عج)، هم چون دیگر جلسات و بیشتر به همت فرزندم که نوجوانی است بحمدالله پای گرفت و المهدی (عج) را هم خود جوانان جلسه به آن بهعنوان استغاثه افزودند.
*یک مسئلهای که در سالهای اخیر محل بحث و چالش در محافل عزاداری شده است این است که برخیها اعتقاد دارند هیئتها نبایدبه مسائل سیاسی روز ورود داشته باشند و مداح فقط باید مداحیاش را بکند، شما این را قبول دارید؟
بنده از آن گروه مداحهایی هستم که بحث ورود به مسائل سیاسی را تا حدودی قبول دارم. خودم در خیلی از مقاطع در قبل از انقلاب اشعاری که میخواندیم حماسی بود و با محوریت مبارزه با ایام و در واقع روزگار ستمشاهی بود که بعضی از نوارهای کاست آن موجود است و این را نشان دادیم.
همچنین توفیق داشتیم در دوران هشت سال دفاع مقدس هم همینطور در شرکت در حماسههای نظام و انقلاب و یادوارههای شهدا که همینطور بحمدلله ادامه دارد و بهطور مرتب و حداقل شاید ماهی چند یادواره شهدا در تهران و شهرستانها شرکت میکنم و اینها را پس قبول دارم بهعنوان مسائل سیاسی روز، اما اینکه ما همه مجلس را در اختیار اینگونه مسائل بگذاریم و از واقعیت اهلبیت(ع) و روضه و توسل و عزاداری سنتی که موردعنایت حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(مدظلهالعالی) بوده است را فاصله بگیریم قبول ندارم.
نظر بنده بیشتر بر این است که اینکه باید اصل را بر این مبانی قرار بدهیم و چون این جلسه اهلبیت(ع) است و مردم به عشق اهلبیت(ع) شرکت میکنند و مسائل سیاسی نیز در تریبونهای دیگر هم یافت میشود و در مراکز دیگرها در دانشگاهها، در میتینگها مردم میتوانند مسائل سیاسی را کلاً دنبال کنند.
در جلسه اهلبیت (ع) کلاً وقتی مردم شرکت میکنند با یک انگیزه و با یک نگاه عجزولابه خاصی است و با التماس و عشق و ارادتی به اهلبیت(ع) است این نباید خدشهدار شود.
آنچه مورد تاکید مقام معظم رهبری هست همراهی با مسائلی که امروز لازمه جامعه انقلابی و لازمه محفلها و جلسه است و این را بارها و بارها مردم از رسانهها شنیدید و اعتقاد من جمعکردن بین سنتهای عزاداری و مسائلی که مسائل روز جامعه ما، مسائل روز جوامع بشری، مسائل روز کشورهای انقلابی در واقع میشود با شعرهایی که در راستای اهداف اهلبیت(ع)، صدیقه طاهره (س)، اهداف عاشورایی اینها را جمع کرد در واقع با مبانی نظام مبانی که امروز میبینیم که در کشورهای دیگر آزادگان و دلدادگانی که واقعاً مقابل ظلم ایستادند نظیر در عراق، در یمن، سوریه، فلسطین و خیلی از کشورهای دیگر در هر جهت اینها قیام بر ظالم دارند، خب تمام اینها رو میشود تلفیق کرد که هم جلسه از حال و هوای هیئت و روضه بیرون نرود و هم پیش منبر حالا صحبتهایی که اشعاری که جا دارد خوانده شود مردم را نسبت به این مبانی آگاهی داد.
* به نظر شما امروز هیئتهای مذهبی با چه آفات و آسیبهایی موردتهاجم و تهدید هستند؟ و چگونه میتوان بر آنها فائق آمد؟
آفتی بالاتر از تکبر برای مداحان اهلبیت(ع) و نوکران امام حسین(ع) نیست؛ افتی بالاتر از این نیست که ما بین خودمان و مردم در واقع فاصله بیندازیم و خودمان را تافته جدا بافته بدانیم.
افتی بالاتر از این نیست که این مسائلی که بعضی از دوستان جوانترمان دارند در بحث مطرح کردن مسائل مالی و مادی؛ بله همه ما و خیلیهایمان نمکپرورده خانواده سیدالشهدا(ع) هستیم و در این سفره ارتزاق میکنیم، اما یکوقت انسان با نگاه معرفتی وارد میشود و یکوقت با نگاه بیزینس و بهعنوان کاسبی وارد بحث نوکری میشود این را دوستان جوانتر باید خیلی دقت داشته باشند که سیدالشهدا(ع)، حضرت صدیقه کبری(س) کسی از دوستانشان را تا حالا لنگ نگذاشتن و فراموش نکرده اند، لذا ما خیلی باید در این بحث دقت داشته باشیم که خدایی ناکرده کاری نکنیم بحث نوکریمان ملوث به یک سری مسائل حاشیهای شود.
ظاهراً * رهبر معظم انقلاب فرمودهاند: «من رزق سال کشور را در شبهای فاطمیه میگیرم» چه حکمتی در جریان فاطمیه نهفته است؟
همگی این مطلب را می دانیم که اصل و ریشه اهلبیت(ع) به حضرت صدیقه کبری(س) برمیگردد یعنی آنچه ما برای سیدالشهدا(ع) مایه بگذاریم و برای ائمه دیگر، ریشه و اصل آن حضرت زهرا (س) است و ما تعجب میکنیم بعضی از دوستانمان فاطمیه لباس عزا نمیپوشند و میگویند ما فقط برای سیدالشهدا(ع) مشکی میپوشیم و این خودش بحث است که بهجای خودش جای تجزیهوتحلیل دارد که چرا بعضی از دوستان واقعاً چه انگیزهای از این کاردارند چون اگر صدیقه طاهره(س) نبود کربلایی پیش نمیآمد و سیدالشهدایی نبود و «خونی که داد سرور آزادگان حسین مرهون حسن تربیت و شیر مادر است»
اگر زحمات حضرت زهرا(س) نبود و اگر نبود خون این مظلومه تاریخ و جنایاتی که در حق ایشان شد و مظلومیت این بزرگوار، سیدالشهدایی نبود. اگر قرار باشد اینها تأثر برای ما ایجاد نکند یا احیاناً ما از آنچه در محرم داریم و آن شور و حال را در فاطمیه نداشته نباشیم نمیشود؛ واقعاً به اعتقاد من محرمها و صفرها همه از فاطمیه نشأت گرفته و از شروعش در واقع میشود گفت که آنچه مهم است اینکه ما حواسمان باشد این فاطمیه کمرنگ نشود.
* برای پررنگ تر شدن جریان فاطمیه و توسعه گسترده فرهنگ فاطمی در جامعه چه پیشنهادی دارید؟
ما هرچقدر معرفت خود را نسبت به حضرت زهرا(س) تقویت کنیم فاطمیه پررنگتر خواهد شد هرچقدر بیشتر بها بدیم برای این ایام جا دارد و این احتمال قوی به اعتقاد حقیر هر جوری برمیگردد به مشکلات مردم، به مشکلات روزمرگی مردم، مشکلات زندگیهای مردم وضع اقتصادی مردم تمام اینها یک بحث، یک بحث هم میماند بحث ما در عاشورا و دهه عاشورا و ایام اربعین و ایام آخر صفر یک تاریخهای خاص داریم که مشخص است، اما فاطمیه هنوز برای خیلی از عوام و مردم معلوم نیست که فاطمیه از کی شروع میشود اوایلش کی هست و اولی آن کدام است و شهادت اول کدام و شهادت دوم کدام است؛ خب این باید یک مقدار بیشتری تبیین از رسانه شود و به اعتقاد حقیر بحث معرفتی آقایان بیشتر داشته باشند و مردم بدانند و جایگاه ویژه حضرت زهرا (س) را درک کنند و این ایام فاطمیه برای مردم بیشتر رقم بخورد.
یکی از کارایی هم که عرض کردم در ترویج راه و فرهنگ فاطمیه در واقع میشود موثر باشد همین است که از طریق علما و اهل علم و از طریق مادحین و ستایشگران برجسته در جلسات و محافل، بیشتر روی این دو تاریخ کار شود و محافل تنها در فاطمیه دوم بهصورت پررنگ و صحیح انجام نشود و فاطمیه اول تقویت شود و به اعتقاد من از اول جمادی اول تا آخر جمادی ثانی، ما خودمان سالها هیئتی داشتیم که بسیاری از عزیزان منبر میرفتند حتی بعد از ولادت حضرت زهرا(س) هم آن چند شب پایان فاطمیه را میگرفتیم و اعتقاد و باور قلبیمان این بود که «تا آن زمان کز پرده غیبت درآیی هرگز ندارد فاطمیه انتهایی» و امیدواریم همه ما جزو برگزارکنندههای این واقعه بزرگ و واقعه تلخ تاریخ باشیم و بتوانیم در این راستا قدمهای مؤثری برداریم.
سخن پایانی
رسانه ملی در ایام منتهی به شهادت اول حضرت فاطمه زهرا(س) کارنامه مثبتی نداشت و در واقع چند روز بیشتر به شهادت اول حضرت زهرا(س) نمانده بود که مشاهده میکردیم اکثر کانالهای تلویزیون برنامههای خنده و موسیقی، اجرای هنری و اجرا خواننده و از این مسائل را متأسفانه داریم.
باید یک کار تبلیغی درست و یک برنامهریزی برای رسانه باشد که مثلاً شبی پنج دقیقه ده دقیقه یک برنامهای در ایامی که در پیش داریم، اینها بیایند و جایگاه حضرت صدیقه(س) را تبیین کنند و یک مقداری بیشتر تاریخ را بشکافند حالا مسائل اختلافی را کاری نداریم؛ اما درعینحال خونه ای که پر بچه شیعه است و عمدتاً این نسل خیلی از مسائل از حضرت زهرا(س) را باید بدانند و این گلایه ما هست که امیدواریم این مسائل و مشکلات نیز حل شود.
* از اینکه فرصت خود را در اختیار خبرگزاری حوزه قرار دادید تشکر میکنیم.
من هم از شما و مجموعه همکارانتان در خبرگزاری حوزه تشکر میکنم و خیلی هم ببخشید که موجز و مختصر جواب دادم که بیشتر از این اطاله کلام نکرده باشم.
گفتوگو از ناصر مؤمنیان