جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ |۱۸ رمضان ۱۴۴۵ | Mar 29, 2024
اسماء متبرکه

حوزه/ پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری به انتشار احکام شرعی صنف های گوناگون، مطابق با نظرات آیت الله العظمی خامنه ای می پردازد که «حوزه نیوز» این احکام را منتشر خواهد کرد.

به گزارش خبرگزاری «حوزه»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری در بخشی از فعالیت های رسانه ای خود به انتشار احکام شرعی صنف های گوناگون، مطابق با نظرات آیت الله العظمی خامنه ای می پردازد که در شماره های گوناگون تقدیم حضور علاقمندان می گردد.

* احکام ساخت طلا و جواهر

اختلاف کیفیت طلای ساخته شده با کار مورد سفارش مشتری

س۱۴۰. در سفارش طلا و جواهرات، مشتری سفارش ساخت کالای درجه یک را به سازنده می‌دهد و هزینه آن را پرداخت می‌کند، اما بعد از ساخت سازنده متوجه می‌شود کیفیت لازم را ندارد؛ حال اگر این مساله را به مشتری اطلاع بدهد او از خرید منصرف می‌شود، در صورت اطلاع ندادن به مشتری، معامله چه حکمی دارد؟

ج. اگر سازنده، جنس را به عنوان کالای درجه یک به خریدار می‌فروشد عملش حرام است، ولی معامله اش صحیح است؛ و در هر صورت اگر مشتری بعد از معامله متوجه شود، حق فسخ معامله را دارد.

ساخت زیور آلات طرح‌دار

س۱۴۱. حک کردن اسماء متبرکه روی برخی از زیورآلات، که ممکن است بعضی از استفاده کنندگان بدون وضو و غسل آن را لمس کنند، و آداب و احکام شرعی آن را رعایت نکنند، آیا ساخت چنین زیورآلاتی جایز است؟

ج. حک کردن آیات قرآنی و اسمای جلاله و امثال آن اشکال ندارد، ولی بر کسی که به دستش می‌رسد واجب است که احکام شرعی آنها را رعایت نماید، و از بی احترامی و نجس کردن و مس بدون وضوی آنها خودداری کنند.

تبصره: احکام ساخت تصاویر معمولی و برجسته و مجسمه و زیور آلات طرح دار، مطابق با احکام خرید و فروش زیور آلات طرح‌دار است، که در آن جا سؤالات متنوعی ارائه شده است. مراجعه شود.

مراجعه نکردن مشتری برای تحویل جنس

س۱۴۲. شخصی گردنبند طلایی را جهت ساخت، سفارش می‌دهد، و بیعانه هم می‌پردازد، اما در مدت مشخص شده برای تحویل گرفتن گردنبد مراجعه نمی‌کند، آیا سازنده می‌تواند طلای مذکور را به کسی دیگر بفروشد؟

ج. اگر مشتری ثمن را در زمان مشخص شده تحویل ندهد، فروشنده حق فسخ معامله را ندارد؛ مگر در ضمن معامله شرط کند که حق فسخ دارد.

س۱۴۳. مشتری جنسی را سفارش می‌دهد و بیعانه هم می‌دهد، و سازنده می گوید پنج روز دیگر سفارش شما آماده است، اما مشتری برای تحویل هیچ وقت مراجعه نمی‌کند، وظیفه سازنده نسبت به فروش جنس ساخته شده و بیعانه چیست؟

ج. اگر معامله با مشتری تمام شده است، در صورت مأیوس شدن از آمدن مشتری، سازنده می‌تواند جنس مذکور را بفروشد و حق خودش را بردارد و باقیمانده ی آن را از طرف صاحبش به فقراء صدقه بدهد و بنابر احتیاط مستحب از مرجع یا وکیل او اجازه بگیرد.

س۱۴۴. در صورت سفارش مشتری و مراجعه نکردن وی برای بردن جنس، سازنده تا چه مدت باید سفارش مشتری را نزد خود نگاه دارد؟

ج. باید به حدّی صبر کند، که عرفاً بگویند از آمدن سفارش دهنده مأیوس شده است.

س۱۴۵. اگر مشتری با تأخیر برای دریافت سفارش خود رجوع نماید، و سازنده به خاطر نوسانات قیمت بازار دچار ضرر شود، آیا می‌تواند خسارت خود را از مشتری مطالبه نماید؟

ج. فروشنده حق مطالبه مبلغی بیشتر از قیمت معیّن شده­ را ندارد، ولی در صورتی که بر اثر کوتاهی خریدار، در پرداخت پول، قدرت خرید فروشنده و ارزش پول پایین بیاید، و متضرّر شود، احوط این است که با مشتری در مقدار ما به التفاوت مصالحه کند.

س۱۴۶. آیا سازنده طلا و جواهرات و نقره هنگام تحویل سفارش می‌تواند با مشتری شرط کند که در صورت تأخیر در پرداخت اجرت، باید جریمه­ ی دیرکرد بپردازد؟

ج. جریمه تأخیر، صورت شرعی ندارد، هر چند در ضمن معامله شرط شود.

ساخت طلای مردانه

س۱۴۷. آیا ساخت روکش طلا برای دندان مردان اشکال دارد؟

ج. ساخت روکش طلا برای دندان مردان فی نفسه اشکالی ندارد.

تبصره: گذاشتن روکش طلا یا پلاتین روی دندان اشکال ندارد، ولی پوشاندن دندان های جلو با طلا، اگر به قصد زینت باشد، خالی از اشکال نیست.

س۱۴۸. برای این که پلاتین قابلیت تبدیل شدن به انگشتری را داشته باشد، مقداری طلا با آن آمیخته می‌ کنند به طوری که طلا در پلاتین مستهلک می‌ شود، ساخت چنین انگشتری برای استفاده مردان چه حکمی دارد؟

ج. در فرض سؤال اشکال ندارد.

س۱۴۹. آیا ساخت و استفاده از خودنویس یا قلمدان طلا برای استفاده آقایان جایز است؟

ج. فی نفسه اشکالی ندارد.

س۱۵۰. طلاساز یا تعمیرکار مرد برای امتحان کردن اندازه انگشتر طلا یا بررسی شکل ظاهری آن، برای لحظات کوتاهی انگشتر را در دست خود می کند، آیا این عمل جایز است؟

ج. پوشیدن طلا برای مرد حرام است، و فرقی بین مدت کم یا زیاد نیست.

تبصره: در مورد حرمت ساخت طلای مردانه در بحث خرید و فروش طلا، توضیحاتی بیان شده است.

أجرتِ ساخت سفارشی

س۱۵۱. چنانچه هزینه ساخت یا تعمیر طلا، بیشتر از مبلغ مورد توافق تمام شود، آیا سازنده یا تعمیرکار حق فسخ یا دریافت مبلغ تمام شده را از مشتری دارد؟

ج. اگر معلوم شود سازنده یا تعمیر کار در این قرارداد مغبون شده است، حق فسخ قرارداد را دارد؛ و در صورت فسخ می‌تواند اجرت المثل کاری را که انجام داده است دریافت کند.

تبصره: شرایط صحت معامله در احکام عمومی خرید و فروش بیان شده است.

س۱۵۲. بعضی از طلاسازان هنگام دریافت سفارش، ادعا می کنند که اجرتشان از بقیه­ ی سازندگان طلا کمتر است، ولی هنگام تحویل، اجرت ساخت واقعی و عرف بازار را محاسبه و دریافت می کنند، حکمش چیست؟

ج. تقلّب، دروغ و فریب در معاملات جایز نیست.

رعایت نکردن نوبت دیگران

س۱۵۳. آیا طلاساز یا تعمیرکار می‌تواند سفارش ساخت یا تعمیر جواهر و طلای کسی که آشنا می‌باشد یا کار عجله‎ای دارد، بدون نوبت انجام دهد؟

ج. اگر ضمن قرارداد با دیگران زمان خاصی برای انجام کار تعیین نشده است، یا بدون نوبت انجام دادن کار بعضی، در زمان تعیین شده با دیگران تأثیر نمی‌گذارد، اشکال ندارد.

س۱۵۴. آیا طلاساز یا تعمیرکار می‌تواند اجرت کار سفارشی یا کاری که خارج از نوبت انجام می‌دهد، گران‌تر حساب کند؟

ج. تعیین اجرتِ کار انجام شده بر اساس توافق طرفین می‌باشد، ولی باید در حق مشتری هم اجحاف نشود، و اگر در این زمینه قانونی وجود دارد، باید رعایت شود. (۱)

بدقولی در ساخت و تعمیر

س۱۵۵. حکم شرعی بدقولی سازنده یا تعمیرکار در به موقع ندادن جنس سفارش شده، چیست؟ آیا موجب خیار فسخ برای مشتری می‌شود؟

ج. اگر ضمن قرارداد زمان معینی برای انجام کار شرط شده است، در صورتی که سازنده یا تعمیرکار عمدا کار را در زمان مقرر انجام ندهد مرتکب گناه شده است و اگر سر موعد معیّن، توان تحویل دادن را ندارد، مشتری حق دارد یا قرارداد را فسخ نماید، و یا صبر نماید تا زمانی که سازنده یا تعمیرکار، آن را تحویل دهد.

بازسازی از مدل دیگران

س۱۵۶. حکم ساخت طلا و جواهر از روی مدل و طرح طلاهای ایرانی و غیر ایرانی چیست؟

ج. اگر مدل و طرح طلا عرفاً یک حق معنوی برای طراح آن ایجاد می‌کند ساخت طلا و جواهر از روی مدل و طرح ایرانی بدون اجازه تولید کننده و طراح آن جایز نیست و نسبت به طرح‌های غیر ایرانی تابع قراردادهایی است که بین جمهوری اسلامی و دولت‌های آنها منعقد شده است.

تعویض طلای مشتری توسط طلاساز

س۱۵۷. اگر مشتری مقداری طلا به طلا ساز بدهد تا برایش وسیله ای بسازد، طلا ساز به همان مقدار طلای دیگری جایگزین می‌کند و همان وسیله را می‌سازد، و موقع تحویل مزد کار خود را تحویل می‌گیرد، حکم مساله چیست؟

ج. این کار جایز نیست مگر این که بداند مشتری راضی به آن است.

انصراف مشتری بعد از ساخت

س۱۵۸. اگر مشتری جنس سفارشی خود را بعد از ساخت بدون دلیل قبول نکند،

الف) وظیفه طلاساز و مشتری چیست؟

ب) آیا می‌توان مبلغی را از وی جهت انصرافش مطالبه کرد؟

ج. بعد از تحقق معامله به صورت صحیح، فروشنده می‌تواند از پس گرفتن کالا خودداری نماید، ولی پس گرفتن طلای ساخته شده با کم کردنِ قیمت آن، شرعاً صحیح نبوده، و معامله اول، پابرجا خواهد بود. مگر این که شرط پرداخت مبلغی در صورت انصراف از معامله را در ضمن عقد لازمی نموده باشند، و یا عقد مبتنی بر آن منعقد شده باشد؛ ولی باید برای این قبیل شرط‌ها که در قیمت کالا موثر هستند، مدت معیّنی ذکر شود، و إلاّ باطل است.

تبصره: طرفین معامله در صورت رضایت می‌توانند، معامله­ی دوّمی بر اساس قیمت مورد نظر خود انجام دهند.

استفاده از جنس دسته دوّم در ساخت

س۱۵۹. سنگ برلیان این قابلیت را دارد که اگر چند بار هم استفاده شود باز همان کیفیت اولیه را دارد، آیا می‌توان سنگ برلیان را از روی یک کار جدا کرده و روی کار دیگری با قیمت نو سوار کرد؟

ج. اگر مشتری سنگ برلیان را به شرط نو بودن می خرد، و یا این که معامله مبتنی بر آن واقع شده است، جایز نیست.

انجام کار بی کیفیت

س۱۶۰. بعضی از سازندگان طلا با انجام کارهای بی کیفیت، اجرت کمتری برای کار می‌گیرند، این کار باعث تبلیغ در فروش می‌شود، حکم ساخت و فروش چنین اجناسی برای انگیزه فروش بیشتر چیست؟

ج. اگر عرفاً، کیفیت آن معلوم باشد، و یا به خریدار اعلام شود، اشکالی ندارد.

س۱۶۱. آیا سازنده طلا می تواند قبل از انجام کار، اجرتش را از مشتری مطالبه نماید؟

ج. نمی‌تواند. چون مشتری وظیفه دارد پس از اتمام کار، اجرت را بپردازد؛ مگر شرطی خلاف این در ضمن عقد شده باشد. مثل این که مشتری در ضمن قرارداد با طلاساز قرار گذاشته است که نصف اجرت کار را در ابتدای کار و بقیه را موقع تحویل بپردازد.

 --------------------

پی نوشت:

۱. ج. فروش کالایی که قیمت معیّنی از طرف دولت ندارد، به قیمتی که مورد توافق خریدار و فروشنده است و اجحاف در حق خریدار هم نباشد، اشکال ندارد. (أجوبه الاستفتائات سوال ۱۶۱۵) ج. در صورتی که به حد اجحاف نرسیده و با رضایت اشخاص باشد، اشکال ندارد و اگر در این زمینه مقرراتی وجود دارد، باید مراعات شود.

برچسب‌ها

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha