به گزارش خبرگزاری حوزه اهمیتِ آگاهی از قوانین و مقررات موضوعه توسط شهروندان و همچنین ضرورت دسترسی تمامی کسانی که با امور قضایی و حقوقی سر و کار دارند به متن صحیح و منقح قوانین و مقررات، موجب شد شرکت نسیم شاخص اطلاعات نور (نشان) وابسته به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور)، با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، نرم‌افزار دستور ۲.۵.۱، که شامل مجموعه تنقیح شده قوانین و مقررات حقوقی و کیفری می‌باشد را تولید و به صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران این حوزه قرار دهد.

گفتنی است، در نرم‌افزار «دستور ۲.۵.۱»، چهار کتاب «مجموعه تنقیح‌‏شده قوانین و مقررات حقوقی و کیفری» موجود در «دستور ۱» فرمت تخصصی خورده و بعلاوه قوانین و مقررات جدید در قالب بیش از ۹۴۰ عنوان ارائه شده است؛ به‌گونه‌ای که هر قانون، حکم یک کتاب را پیدا نموده و فرمت مجزا خورده است. 

همچنین در خصوص ساختار درختی نیز در این نسخه برای آسان‌سازی دسترسی کاربران، کارپوشه «نمایش» تا عنوان «ماده» امتداد یافته است و با ارائه رایگان نرم‌افزار دستور متناسب با سیستم عامل اندروید، امکان دسترسی آسان و تحقیق گسترده در متون قانونی را فراهم نموده و مسیر پژوهش در منابع قانونی را برای قضات، وکلا، محققان، اساتید و دانش‌‏پژوهان فقه و حقوق، هموار شده است. 
گفتنی است نسخه "دستور ۲.۵.۱" که از نسخه پیشرفته‌تر کتابخانه نیز استفاده می‌کند، علاوه بر محتوای قبلی شامل برخی قوانین و مقررات جدیدالتصویب است و علاوه بر این برخی قوانین و مقررات که در نسخه‌های قبلی به‌صورت ناقص ارائه شده بودند در این نسخه با آخرین اصلاحات و الحاقات به‌طور کامل در کتابخانه قرار گرفته‌اند.

یکی از تفاوت‌های این نسخه از نرم‌افزار دستور، افزودن برخی از قوانین و مقررات مورد نیاز منسوخ‌شده به کتابخانه است که بنا به تقاضا و نیاز پژوهشی کاربران صورت گرفته است و بنابراین شده است در نسخه‌های بعدی نیز، قوانین و مقررات نسخ شده مورد نیاز از کتابخانه حذف نشوند و به‌عنوان گروه "قوانین و مقررات منسوخ" در دسترس کاربران باقی بمانند.

این گزارش می‌افزاید؛ در نرم‌‍‌افزار ویندوزی دستور ۲.۵.۱، آرا و نظریات (نظریه‌های تفسیری شورای نگهبان، آرای وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور، آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، بخشنامه‌های قوه قضاییه و وزارت دادگستری، نظریه‌های مشورتی اداره کل امور حقوقی، اسناد و امور مترجمین قوه قضاییه) نیز از متن قوانین جدا گردیده و به‌صورت عناوین مستقل به ساختار درختی افزوده شده است.
از جمله قابلیت‌های نسخه ۲.۵.۱ نرم‌افزار دستور می‌توان به مشاهده آرا و نظریات مرتبط به هر قانون، از طریق کارپوشه «آرا و نظریات»، امکان ارتباط و مقایسه بین قوانین، مقررات و آرا و نظریات اشاره کرد که پژوهشگر را قادر می‌سازد به‌آسانی ضمن مرور متن قوانین و مقررات، به آرا و نظریات مرتبط منتقل شود و یا مواد قانونی مربوط به یک رأی یا نظریه را بیابد؛ به بیان دیگر، آن دسته از قوانین و مقررات که دارای رأی یا نظریه هستند، در پنجره‌ای مستقل نمایش داده می‌شوند.

گفتنی است، در این نسخه هر یک از عبارات متن که دارای رأی یا نظریه باشند، با علامت خاص مشخص شده‏اند و با کلیک کردن بر این علامت‌ها، رأی یا نظریه مربوط به عبارت جاری، در پنجره‌ای دیگر به نمایش در می‌آید تا کاربر بتواند به‌آسانی به رأی یا نظریه مرتبط با متن انتخابی دست یابد. چنانچه یک قانون دارای دو یا چند رأی یا نظریه باشد، این قابلیت برای محقق فراهم آمده تا بتواند نمایش را محدود به آرا یا نظریه دلخواه خود کند و روند تحقیق را در متن انتخابی دنبال نماید.

علاوه بر این قابلیت‌ها در این نرم‌افزار گروه‌های از پیش آماده ۶۹ گانۀ ارائه شده در دستور ۲.۵.۱، ابزار مفیدی برای محدود کردن دامنه تحقیق و جستجو است. کاربر می‌تواند با ترکیب گروه‌های قبلی، گروه‌های جدیدی را به‌طور دلخواه ایجاد کند. افزون بر این، پژوهشگر می‌تواند قوانین و مقررات را با استفاده از ستون «مرجع تصویب» و «تاریخ تصویب» دسته‌بندی و مجموعه جدیدی تعریف کند و سپس پژوهش خویش را در این مجموعه جدید انجام دهد.

دامنه محتوایی نیز قابلیت دیگری است که توسط آن می‌توان دامنه جستجو را در دستور ۲.۵.۱ با توجه به نوع محتوای مورد نیاز، یعنی: قانون، بخشنامه قضائی، مقرره، قرارداد-پروتکل- کنوانسیون، آراء و نظریات و ... محدود کرد و تحقیق خود را در دامنه مورد نظر سامان داد. در این نسخه برای سهولت جستجو در قوانین و مقررات نسخ شده، دامنه "منسوخ" نیز به دامنه‌های محتوایی افزوده شده است.

۳۱۳/۳۲