به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست تخصصی "تمدن شیعی و میراث امام رضا(ع)" از سلسله نشست‌های مجازی دهه کرامت با عنوان حدیث کرامت، که به همت نمایندگی قم بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در قم  برگزار شد، با ارایه دکتر ضیاءالدین میرمحمدی همراه بود.

وی در ابتدای این نشست گفت: برای شناخت هرچه بهتر سیره امام رضا(ع) و نقش آن در تمدن شیعی و اسلامی باید نگاهی همه جانبه به ابعاد مختلف زندگی حضرت داشته باشیم.

این محقق تصریح کرد: در چند سال اخیر یک رویکرد تمدنی در خصوص امت اسلامی در حوزه فعالیت های بنیاد آستان قدس رضوی ایجاد شده که کار مبارکی است. آنچه در سیره پژوهی و سیره امام رضا شاهد هستیم یک سیره تمدنی است.

استاد دانشگاه بیان کرد: در پژوهش های موجود بیشتر به یک سیر شخصی و فردی در حوزه رفتار شخصی و... را شاهد هستیم و کمتر به سیره های مرتبط به اجتماعی و... پرداختیم.

وی گفت: اصل بحث این است که باید یک نگاه تمدنی یا بررسی رویکرد تمدنی داشتیم و این سلسله نشست ها می توان منشا آثار مبارکی در این عرصه باشد. آنچه در منظومه سیره رضوی هم به آن بررسی شده است با همین رویکرد است. در آینده نظام تمدنی نیازمند استنباط از سیره تمدنی امام رضا(ع) هستیم.

میرمحمدی بیان کرد: نفس این نشست ها در شکل گیری یک فضاهایی جدیدی در سیره پژوهشی بسیار مثبت است.

رویکردها و الگوهای سیره پژوهشی

وی گفت: به لحاظ تاریخی می توانیم میراث امام را بر تمدن شیعی بینیم. نقشی که امام رضا(ع) در توسعه تمدن شیعی داشته اند را باید با رویکردهایی چون رویکرد تحلیلی و تاریخی بررسی کنیم.

میرمحمدی  اظهارکرد: خود این تحلیل تاریخی نیز به دو بخش است. بخش اول دوره حضور فیزیکی امام رضا(ع) است که این دوره شاهد یک نظام تمدنی هستیم. ولی یک دوره ای است که تمدن اسلامی در جریان است هم به لحظات فکری و فرهنگی این جریان به شکل سیال دنبال می شود.

استاد دانشگاه با ذکر این مطلب که نقش مهم در این دوره تاریخی هم به لحاظ مبانی و تاثیر پذیری از این واقعیت تمدنی مرتبط به امام دارد، اظهارکرد: این جریان تمدنی پس از شهادت امام نیز هویدا است. بنابر این دو دوره تاریخی را به حضور و بعد از ظهور امام تقسیم می کنیم که هر دو قاب تحلیل تاریخی است.

وی گفت: رویکرد دیگر تحلیل فلسفی است. نقش فلسفی امام در امت اسلامی و تمدن نوین اسلامی نیز از دیگر مباحثی است که باید در پژوهش های رضوی به آن توجه کرد.

میرمحمدی تصریح کرد:  چه تحلیل فلسفی و چه تحلیل نقش تمدنی امام رضا و چه تحلیل فلسفی چه فراتاریخ و.. ایشان را داشته باشیم در نهایت باید به نقش سیره شناسی ایشان در جایگاه تمدنی نیز سخن بگوییم. بنابر این در بحث تمدن شناسی و سیره شناسی نکته مهم این است که نقش امامان معصوم و امام رضا(ع)در دوره ای که حضور ندارند به لحاظ یک حرکت نیز نقشی مهم است. نقش تمدنی امام را نباید به زمان خودشان محصور کنیم. نقش تاریخی و تمدنی امام به لحاظ تاریخی و فراتاریخی در طول تمدن حضور ایشان بسیار مهم است.

وی با ذکر این مطلب که یک خطای استراتژیک در عرصه سیره پژوهشی رخ می دهد، گفت: عدم رویکرد تمدنی و همه جانبه مهمترین اشتباهی است که ممکن است در سیره پژوهی به خصوص سیره پژوهشی و مطالعات رضوی رخ دهد. مطالعات رضوی باید کامل و جامع باشد. اینکه عینیت این بحث کی تحقق می یابد یک بحث دیگری است. متاسفانه جایگاه و نقش امامان را به خوبی نتوانستیم برجسته کنیم حتی در خصوص پیامبر و اهل بیت نیز چنین بوده است که البته هرچه زمان به جلوتر می رود روند، بهتر می شود.

این استاد دانشگاه اظهارکرد: وقتی از سیره تمدنی امام رضا(ع) سخن می گوییم باید به نتایج مهمی برسیم که قطعا جز با کار اجتهادی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. سیره پژوهی تمدنی امام رضا(ع) باید اجتهادی دنبال شود و منابع و مواد اطلاعات کافی در سیره نظری امام را باید پیدا کنیم و اگر بتوانیم اجتهاد مطلوب را نبال کنیم و به نتیجه قاطع برسیم می توانیم آن را وارد حوزه علوم انسانی کنیم و تمدن پژوهشی را به عنوان رشته و فرارشته ای کنیم.

میرمحمدی با ذکر این مطلب که سیره تمدنی، حاصل اجتهاد تمدنی است، گفت: بنابراین این مساله نیازمند فلسفه علم وسیره تمدنی است. در فلسفه سیره می توانیم با رویکرد تاریخی یا تمدنی کارکنیم. آنچه در فلسفه سیره تمدنی امام رضا داریم مساله مهم جامعه شناسی تمدنی است.

وی با ذکر این مطلب که امام قوانین مربوط به عقل و انسان را ارایه می دهد، اظهارکرد: اینکه قوانین ناظر به انسان و عقل و... را کشف کنیم نیز در این بحث بسیار مهم است. این قوانین بخشی است که به روابط انسانی و نظام اجتماعی مرتبط است. کشف اینها در قوانین سیره امام مهم است.

میرمحمدی گفت: تمدن ها بر اساس یک سری قوانین شکل گرفتند. جهان های مختلف کار خود را می کنند ولی امام معصوم این سنن را تصحیح کردند وقوانین تمدنی ارایه کردند.

وی اظهارکرد: در فلسفه سیره امام رضا کشف قوانین تمدنی ما را به یک تمدن معیار می رساند که این تمدن را کتاب و سنت و امام رضا می گوید.تمدن ها دارای حیثیت هستی شناسی و معرفت شناسی دارد. ظرفیت تمدنی دین اسلام نتیجه کتاب و سنت است که شامل چهارده معصوم است.

میرمحمدی گفت: مهمترین کارکرد فلسفه سیره تمدنی امام رضا این است که این تمدن معیار را ارایه کردند. نقش تمدنی امام تعیین کننده است. این تمدنی که منطق امام رضا(ع) ارایه می دهد دارای یک نقشه است که در تمدن معیار نیازمند آن هستیم. تنها با کار اجتهادی است که می توانیم به نقشه تمدنی معیار مبتنی بر مکتب اهل بیت و سیره امام رضا برسیم.

وی اظهارکرد: تمدن غرب برای عینیت اصالت لذت است ولی تمدن رضوی به دنبال رسیدن حیات طیبه است. علامه جعفری نیز در بیانات خود نگاه بسیار زیبایی در خصوص نگاه تمدنی اسلام ارایه می کند در پژوهش های رضوی بسیار مهم است.

میرمحمدی گفت: نکته دیگر آن است که تمدن یک نظام اجتماعی است که ما باید به عنوان یک انسان این تمدن الهی خود را از کتاب و سنت بگیریم. در اینجا باید فلسفه سیره تمدنی امام را دنبال کنیم و با نتایجی که از این فرایند تحقیقی می رسیم نقشه جامعه تمدنی را تکامل کنیم.

این محقق اظهارکرد: نظام تمدنی امام رضا(ع) به ما الگو و قواعد تمدنی می دهد. تمدن های دیگر هم قوانین می دهند ولی معیار نیستند. اصل تمدن معیار نتیجه سیره امام رضا است. الگوهایی که برای مهندسی و مدیریت نظام تمدنی نیاز داریم را باید کشف کنیم و باید بگوییم هنوز به این عوامل نرسیدیم.

انتهای پیام