به گزارش خبرگزاری حوزه، امروز، نوزدهم شهریور ماه مصادف با سالروز وفات آیت الله سید محمود طالقانی، اولین امام جمعه تهران است که امام راحل از ایشان تعبیر به «ابوذر زمان» کرده اند؛ به همین مناسبت خاطرات فرزند مرحوم طالقانی از مراودات پدرش و آیت الله العظمی خامنه ای خواندنی خواهد بود.

* در شورای انقلاب

جلسات شورای انقلاب در جاهای مختلفی تشکیل می شد؛ یعنی جای ثابتی نداشت. گاهی اعضای شورای انقلاب به جایی می آمدند که ابوی ما مستقر بود. گاهی هم این جلسات در منازل دیگران برگزار می شد. اگر جای دیگری بود، اکثر مواقع من ایشان را می بردم و برمی گرداندم. یکی از آن روزهایی که دولت موقت زمام امور را در دست داشت، جلسه ی شورای انقلاب در منزل شهید مطهری برگزار می شد.

در جلسات شورای انقلاب مسائل مختلفی مطرح می شد. آن موقع قانون گذاری و تدبیر مسائل مربوط به انقلاب با شورای انقلاب بود. هنگام پایان جلسه رفتم تا ابوی را برگردانم. وقتی ایشان در ماشین نشستند، جمله ای گفتند. گفتند که «این سید عجب آدم خوش فکری است.» با خودم فکر کردم ایشان چه کسی را می گویند. پرسیدم: «آقا چه کسی را می گویید؟» گفت: «آقای خامنه ای را می گویم.» مرحوم ابوی اگر از کسی حرف خوبی می شنید، حتماً تأیید می کردند و می گفتند. به همه هم می گفتند که: «اگر مطلب خوبی از کسی می شنوید، حتماً تعریف کنید و اگر مطلب بدی می شنوید، تذکر بدهید.»

* برخی در حق شریعتی جفا کردند، اما ...

در رویکرد به روشنفکرها، بین رهبر معظم انقلاب و آیت الله طالقانی هم سویی وجود داشت. در عین حال ایشان انتقادهایی نسبت به بعضی از مسائل آن جریان نیز داشتند. زمانی که هنوز خط و خطوط تثبیت نشده بود و این جهت گیری ها به وجود نیامده بود و هنوز مردم در راه مبارزه بودند، حسینیه ی ارشاد پایگاهی برای جوان ها و تیپ روشن فکر بود.

رهبر معظم انقلاب بارها – تا قبل از اختلاف نظر شهید مطهری با مرحوم شریعتی- در جلسات حسینیه ی ارشاد شرکت می کردند و در حالی که بعضی ها به شدت به مرحوم دکتر شریعتی جفا می کردند و با او مخالف بودند، اما آیت الله خامنه ای یکی از حامیان اصلی دکتر شریعتی بودند. خیلی جاها ایشان از مرحوم دکتر شریعتی دفاع کردند. وقتی سخنرانی آیت الله خامنه ای در خصوص دکتر شریعتی را می بینید، هم از نقاط قوت او  می گویند و هم از نقاط ضعف او. اصل هم همین است. یعنی برای نقاط قوت از آن شخص باید حمایت کرد و نقاط ضعف را هم باید گفت، چون این انتقادها سازنده است.

* ملاقات در دادگاه

دادگاه محاکمه ی مرحوم ابوی در سال ۱۳۴۲، ایشان را به ده سال حبس محکوم کرد. در آن زمان، این دادگاه موضوع پُرسر و صدایی شده بود. از آیت الله خامنه ای شنیدم که بارها در این دادگاه ها شرکت کرده بودند. یکی از خاطرات ایشان از دادگاه ابوی این است: «اولین ملاقاتی که با مرحوم طالقانی داشتم، در دادگاه تجدید نظر ایشان بود که در همین پادگان عشرت آباد تشکیل شده بود. دادگاهی بود که ایشان و بقیه ی سران نهضت آزادی را محاکمه می کردند. من از پیش، آیت الله طالقانی را می شناختم، اما با ایشان از نزدیک دیدار خصوصی نداشتم. سال های ۴۱ یا ۴۲ بود که من در آن دادگاه شرکت کردم. آن موقع من تازه از زندان آزاد شده بودم و ایشان در زندان شنیده بودند که من در زندان هستم، ولی من در قزل قلعه بودم، لذا همدیگر را ندیده بودیم.

در آن دادگاه آقای طالقانی عصایی دست گرفته و نشسته بودند و دادگاه را به رسمیت نمی شناختند ولذا از خودشان دفاع نمی کردند. وقتی که در دادگاه زنگ تنفس زده شد، آقایان برای اظهار ملاطفت به ما که به عنوان تماشاچی دادگاه رفته بودیم، بلند شدند و به طرف ما آمدند. این جا بود که ما رفتیم و از نزدیک با مهندس بازرگان و این ها سلام و علیک کردیم.

در همین حین که ما می رفتیم طرف این ها، دادستان از جایگاه خودش بلند شد که برای تنفس به طرف دیگری برود. به آقای طالقانی که رسید، خواست تملقی بگوید. این جالب بود که این قدر روحیه ی آقای طالقانی عالی بود که دادستان خودش را محتاج این می دید که به ایشان تملق گویی کند. آمد و یک جمله ای گفت که دقیقاً یادم نیست؛ به این مضمون که من هم از خانواده ی روحانی هستم. آقای طالقانی با بی اعتنایی تحقیرآمیز توأم با طنزی به او گفتند که، [متأسفانه عین جملات ایشان هم دقیقاً یادم نیست] اما همین قدر یادم هست که همه ی جمعیتی که دور آقای طالقانی ایستاده بودند، قاه قاه به داستان خندیدند.

آن منش و روحیه را من از دادگاه در ایشان دیدم و این مقدمه ای بود برای دیدارهای بعدی ما در طول سالیانی که در زندان بودند. هر وقت که من زندان نبودم، به دیدارشان می آمدم و در زندان از پشت میله ها صحبت می کردیم. پیغام هایی داشتند برای آقای میلانی در مشهد و برای جریان هایی که ما غالباً در آن ها شرکت داشتیم. بعد هم که از زندان بیرون آمدند، تماس های زیادی داشتیم و همه ی برخوردها و دیدارهای من با آیت الله طالقانی تا روزهای آخر حیات شان، همان روحیه را که در اولین دیدار در دادگاه دیدم، تقویت می کرد.»

* این کتاب را ترجمه کن

در جلسه ای که دوشنبه ها در خدمت رهبر معظم انقلاب بودیم، می فرمودند: «مرحوم ابوی اطلاعات خوبی داشت.» در همان زمان که ظاهراً دادگاه بودند یا هنوز دستگیر نشده بودند، گفته بودند آقای طالقانی کتابی به نام «ثورةالحسین(ع)» به من داد تا ترجمه کنم. من هم خواندم و خیلی از آن استفاده کردم.

یکی از مسائلی که از مادرم شنیدم، این بود که گاهی که پیش می آمد که آیت الله خامنه ای دو سه روزی از تبعید مرخصی داشتند تا به تهران بیایند و به مشهد بروند، حتماً سری به منزل ما می زدند و با آیت الله طالقانی مشورت می کردند. منزل آمیرزا خلیل کمره ای و استاد امیری فیروزکوهی هم نزدیک منزل مرحوم ابوی بود. شنیده بودم گاهی که به دیدن مرحوم امیری فیروزکوهی می آمدند، آیت الله طالقانی هم به منزل کمره ای می رفتند و در آنجا همدیگر را می دیدند.

* مورد مشورت

یکی دو بار هم ابوذر بیدار مرقومه کرد که بسیاری از علما و مراجع قم در زمانی که ایشان تبعید بودند و قبل از آن که می خواستند ایشان را تبعید کنند، اعلامیه داده و از ایشان حمایت کرده بودند. وقتی آیت الله طالقانی از تبعید برگشتند، قرار بر این شد که ایشان با تک تک آن آقایان ارتباط برقرار کند و از آن ها تشکر کنند. آیت الله خامنه ای مورد مشورت آیت الله طالقانی بودند برای بازدید از این علما و مراجع عظام. البته یادم می آید ابوی خوششان نمی آمد که بعضی ها را ببینند. آقای بیدار می گوید در اولین دیداری که آیت الله طالقانی مرا خواستند و به خانه شان رفتم، دیدم آیت الله خامنه ای هم آنجا هستند. بحث شان این بود که چگونه پاسخ کسانی را بدهند که از ایشان در اعلامیه ها یا به صورت شفاهی حمایت کرده بودند و یا آقازاده ها شان را برای حمایت از ایشان فرستاده بودند و چگونه از ایشان تشکر کنند. یا چگونه و با چه ارجحیتی سراغ بعضی از این آقایان بروند. مورد مشورت ایشان درباره ی این مسائل، آیت الله خامنه ای بود و یکی دیگر از آقایان.

منبع : khamenei.ir