بانوان طلبه می‌توانند از طریق پیوند http://www.jz.ac.ir/post/۷۰۲۵- فایل‌های صوتی هر جلسه را دریافت و از سخنان اساتید اخلاق بهره‌مند شوند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد همتیان در دومین و سومین جلسه درس اخلاق به تبیین «آداب طلبگی» پرداخت که خلاصه‌ای از سخنرانی این استاد اخلاق حوزه در اختیار طلاب قرار می‌گیرد.

بسم الله الرحمن الرحیم

«السلام علی المهدی الذی یملا الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا»

امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «یا مومن ان هذا العلم و الادب ثمن نفسک. فاجتهد فی تعلمهما. فما تزید فی علمک و ادبک تزید فی ثمنک و قدرک؛ ای مومن همانا این علم و ادب قیمت و ارزش نفس توست. پس در فراگیری آن تلاش کن. هرقدر علم و ادب تو زیاد شود، ارزش و قیمت تو افزوده می‌شود».

هدف طلبه این است که دین را بشناسد و عامل و مروج دین شود

جوانان عزیزی که با هزاران امید به حوزه‌های علمیه هجرت می‌کنند، به اردوگاه حضرت ولی عصر (ارواحنا فداه) مشرف می‌شوند، مسلما در راس همه آرزوها و اهدافشان این است که دین را بشناسند و عامل دین شوند و بعد مروج دین شوند.

«طلبه» کسی است که به حوزه هجرت می‌کند، برای چهار محور:

۱- دین شناس شود: «لیتفقهوا فی الدین»

۲- عامل به دین شود و آنچه فرا گرفت در زندگی به کار برد.

۳- ترویج دین کند.

۴- اگر زمینه ای برای او فراهم شد، در زندگی مردم پیاده کند.

نمونه و مصداق چنین طلبه ای، حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه و رهبر معظم انقلاب مدظله العالی هستند. امام خمینی رحمه‌الله‌علیه دین را فهمیدند، عمل کردند، ترویج کردند و با تشکیل حکومت اسلامی، دین را به اجرا گذاشتند.

در این عالم هر چیزی را با مقیاسی اندازه گیری می‌کنند و قیمت می‌گذارند. امام علی علیه‌السلام دست کمیل را می‌گیرند و آهی می‌کشند و می‌فرمایند: «ای کمیل مردم سه دسته اند: گروهی به قله رسیدند و عالم ربانی شدند و مرتبط به رب، دسته ای در راه نجات خودشان تلاش می‌کنند و دسته‌ای پشه‌های ریزی هستند که اسیر بادند، قیمتی ندارند».

پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمودند: «یا عالم باش یا متعلم یا مستمع یا محب اینها باش ولی پنجمی نباش، هلاک می‌شوی، ورشکسته می‌شوی.» انسان اگر در این دنیا وزین نشد، در آخرت هم وزنی ندارد. قرآن، انسان‌ها را دو دسته می‌کند: وزین( اولو الالباب) و سبک مغز و پوچ (افئدتهم هواه).

«تقوا» ملاک ارزیابی انسان در قرآن است

 علامه جعفری رحمه‌الله‌علیه می‌گفتند: به کنفرانسی در دانمارک دعوت شده بودم که موضوع آن «ارزش‌گذاری انسان» بود. اندیشمندان و متخصصان سخنانی گفتند. وقتی نوبت من شد، گفتم: «حضار مجلس ارزش انسان به محبوب‌های انسان است. مثال زدم گفتم اگر انسان یک آپارتمان را دوست داشته باشد، ارزشش به همان قدر است، اگر یک ماشین را دوست داشته باشد، همین طور...این در مباحات است، اگر محبوب انسان، گناه و ظلم و شهوات شود به همان مقدار تنزل پیدا می‌کند.» این را گفتم و نشستم. حضار بسیار تشویق کردند؛ وقتی تشویق آنها تمام شد، مجددا پشت تریبون رفتم و گفتم: «این جمله‌ای که من گفتم، از من نیست، یگانه مرد و ابرمرد این عالم، علی بن ابیطالب علیه‌السلام این را فرموده است، امام علی علیه‌السلام فرمودند: «قِیمَةُ کُلِّ امْرِئٍ مَا یُحْسِنُهُ؛ قیمت هرکس، به آن چیزی است که می‌پسندد و دوست می‌دارد». اینجا بود که حضار به احترام آن حضرت ایستادند و کف زدند و نام مقدس علی علیه‌السلام را می‌بردند.

پس اگر محبوب‌های انسان سقوط کند، ارزش انسان هم سقوط می‌کند. در روایات آمده که: «بهای انسان، بهشت است»؛ فرمودند: «بهشت بهای شماست، پس آن را به کمتر از آن نفروشید». عارف بزرگ مرحوم میرداماد رحمه‌الله‌علیه استاد مرحوم ملا صدرا و معاصر شیخ بهایی، وقتی این جمله را می‌خواهد شرح دهد، می‌گوید: «بدن شما، قیمتش بهشت است، جان شما قیمتش بالاتر از بهشت است».

قرآن هم ارزیابی انسان را به «تقوا» می‌داند. البته اینها منافاتی ندارد؛ الفاظ آنها فرق دارد، معنا یکی است. پس اگر بخواهیم انسان وزینی شویم، باید عالم شویم، باید مودب شویم. شما عزیزان به اردوگاه امام زمان عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف وارد شدید برای همین. حال چه کنیم که طلبه محبوب امام زمان ارواحنا له الفداه شویم؟

لزوم شناخت آداب طلبگی

مهمترین بحث، شناخت آداب طلبگی، عوامل رشد و توفیق و آفت‌ها و خدای نکرده زمین‌گیر شدن طلبه است.

علمای اخلاق فرمودند: اول باید «تخلیه» کرد بعد «تجلیه». وقتی می‌خواهیم حوضی را از آب زلال پر کنیم، اول آلودگی‌های آن را می‌شوییم. اول خانه را جاروب می‌کنیم، بعد مهمان می‌طلبیم. ما هم اول آفت‌ها را می‌گوییم و بعد عوامل توفیق را مطرح می‌کنیم.

خدایا تو را به امام حسین علیه‌السلام قسم در دنیا و آخرت ما را از قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام جدا مفرما.

السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.

خلاصه سخنرانی استاد همتیان در سومین جلسه درس اخلاق آفلاین با موضوع «آداب طلبگی»

بسم الله الرحمن الرحیم

«السلام علی المهدی الذی یملا الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا»

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «ثلاث یحجزن المرء عن طلب المعالی: قصر الهمة و قلة الحیلة و ضعف الرای؛ سه چیز است که مانع رسیدن انسان به درجات عالی می‌شود: کمی همت و تلاش، نداشتن برنامه ریزی درست و بهره نبردن از عقل».

ارزش انسان به علم و ادب و تقوای الهی است

در جلسه قبل گفته شد که ارزش انسان به علم و ادب و تقوای الهی است. شما عزیزان که به اردوگاه امام عصر ارواحنا له الفداه وارد شده اید، دنبال همین هستید؛ می‌خواهید مودب و عالم شوید و محبوب خود را انتخاب کنید و بدانید، محبت و عاطفه ای که خداوند در نهاد انسان قرار داده، پای چه کسی بریزید و صرف چه کنید؟

قرآن نسبت به بعضی‌ها می‌فرماید: «کنتم قوما بورا»؛ شما مثل یک زمین بایرید. هیچ ثمری ندارید و فقط بخشی از این عالم را اشغال می‌کنید. بعضی دیگر مثل سنگ هستند حتی از آن هم سخت تر همانطور که خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «قلوبهم کالحجارة او اشد قسوة» . خاصیت سنگ این است؛ اگر در دهانه نهر قرار بگیرد، چون نفوذ ناپذیر است، خودش که بهره ای نمی‌برد، مانع رسیدن آب به مزرعه هم می‌شود.

بعضی هم خودشان از حقیقت دور می‌شوند و هم مانع رسیدن دیگران به حقیقت هستند. طبق فرمایش قرآن کریم بعضی انسان‌ها، بدترین جنبندگان عالم‌اند؛ کر و لال‌اند و از عقلشان استفاده نمی‌کنند. «ان شر الدواب عندالله الصم البکم الذی لا یعقلون».

طلاب مصداق این سخن امام علی علیه‌السلام باشد که «علما باقی‌اند تا روزگار هست»

شما بانوان طلبه می‌خواهید مثل عناصر مفید این عالم باشید. مثل آب که حق هر موجودی را ادا می‌کند و تحت تاثیر آلودگی‌ها قرار نمی‌گیرد. امام سجاد علیه‌السلام در دعای بیستم صحیفه سجادیه می‌فرماید: «خدایا آنقدر به من عمر بده که در راه طاعت تو خرج شود، اگر بناست عمر من، چراگاه شیطان شود، جانم را بگیر». پس وجودی که نافع است، ماندگار است؛ همچون وجود حضرت زهرا علیهاالسلام که خیر کثیر است و دشمنان او نابود می‌شوند.

شما می‌خواهید مصداق آب باشید. مصداق کلام نورانی امام علی علیه‌السلام باشید که فرمودند: «العلماء باقون ما بقی الدهر؛ علما باقی‌اند تا روزگار هست»؛ نه اینکه مصداق این فرمایش ایشان باشید که می‌فرمایند: «هلک خزان الاموال و هم احیا؛ بعضی‌ها، مرده متحرکند».

طلاب در کسب علم به کم قانع نشوند/طلاب ظرفیت و استعدادهای خویش را بشناسند

جوانان عزیزم! زندگی، راه نرفته است. راه نرفته را باید از راه بلد پرسید. از آگاهان بپرسید آنچه نمی‌دانید. امام صادق علیه‌السلام در یک حدیث نورانی توصیه می‌فرمایند که انسان در کسب علم، نباید افق دیدش پایین باشد و به کم قانع شود بلکه باید ظرفیت و استعداد خویش را بشناسد، به خودباوری برسد و ناامید نشود.

جوان عزیزم! اگر می‌بینی با دیگران تفاوت‌هایی داری و بعضی از شما با استعداد ترند، ناامید نشو که این کار شیطان است. همه شما می‌توانید نافع باشید، خدوم باشید. اگر می‌خواهید طلبه مطلوب باشید، امیدوار و بلند همت باشید.

۳‍۱۳/۶۱