به گزارش خبرگزاری حوزه، نشست «بازخوانی مطالبات مقام معظم رهبری از حوزویان در سفر ۱۰ روزه به شهر مقدس قم در تاریخ ۲۷ مهرماه ۱۳۸۹» به همت مؤسسه مطالعات و بررسی‌های راهبردی بعثت، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد، معاون آموزش حوزه‌های علمیه برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد یکی از عمده خلأهای موجود در حوزه علمیه را عدم اطلاع کافی جامعه نخبگانی و فضلای حوزوی از فعالیت‌های صورت گرفته و در حال انجام در مراکز تصمیم گیری حوزوی دانست.
وی ادامه داد: متأسفانه ارتباطات در این زمینه در سطح مطلوبی نیست و باید اطلاع رسانی و ارتباطات متقابل افزایش پیدا کند.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه ضمن تقدیر از برگزاری چنین نشست‌هایی تأکید کرد: مطالبات رهبر معظم انقلاب از حوزه بسیار گسترده است و در معدود گزاره‌های مطرح شده از جانب معظم له در سفر سال ۸۹ خلاصه نمی‌شود و یکی از کارهای صورت گرفته در سطح مدیریتی حوزه علمیه قم این بود که تمامی‌مطالبات حضرت آقا از حوزه و حوزویان در دو جلد کتاب جمع آوری شده و به عنوان سند بالادستی در تدوین سندهای چشم انداز، برنامه‌ها و طرح‌های اجرایی ملاحظه می‌شود.
وی ضمن اشاره به نگاه راهبردی و ویژه رهبر معظم انقلاب به مسائل کلان داخلی و بین الملل، ریل‌گذاری حوزه را مستثنا ندانسته و افزودند: حضرت آقا بسیار هوشمندانه نسبت به مسائل حوزه ورود پیدا می‌کنند و تصحیح راهبردهای کلان و ریل گزاری نظامات حوزوی را دنبال می‌کنند.
وی اضافه کرد: البته این‌گونه نیست که راهبردهای کلان حضرت آقا به سادگی و با تغییر چند کتاب محقق شود، بلکه افق نگاه ایشان بسیار بالاتر از این‌هاست.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه یادآور شد: با تمام پیشرفت‌هایی که داشته ایم اما متاسفانه هنوز خیلی عقب هستیم. ابعاد انقلاب، نظام و نیازها به اندازه ای گسترده است که اگر شبانه روز هم کار کنیم، باز کاستی‌ها جبران نمی‌شود. این امر دلایل متعددی دارد از جمله اینکه حوزه علمیه بدون آمادگی و پیش زمینه‌های لازم در عرصه‌های نظری و فکری نو پدیدی که با تأسیس حکومت اسلامی‌فرا روی خود می‌دید ورود کرد که طبیعتا مؤونه قابل توجهی نیاز دارد.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: حوزه قبل از انقلاب چه میزان افراد را برای عرصه حکومت‌داری تربیت کرده بود؟ آیا برای چنین اتفاق و عرصه‌ی عظیمی‌نیرو داشت؟
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد با تأکید بر پرهیز از سطحی نگری به مطالبات رهبری معظم انقلاب در مقوله حوزه و روحانیت، گفتند: ایشان می‌فرمایند نقشه راه باید به گونه‌ای باشد که ریل‌گذاری شما در حوزه در عرصه آموزش، پژوهش، تهذیب، سیستم اداری، مدیریتی و... سبب خروج صدها سرباز برای عرصه‌های متعدد باشد. آیا با همین فقه و اصول متداول، می‌توان وارد این عرصه‌ها شد؟!
وی افزود: متأسفانه اکنون در عرصه مدیریت، حقوق، اقتصاد، تربیت، سیاست با مبانی غربی مدیر تحویل جامعه اسلامی‌داده می‌شود که به هیچ وجه مقبول نیست. وقتی حضرت آقا می‌فرمایند علوم اسلامی‌انسانی، معنایش این است که حوزه باید مبانی علوم انسانی در عرصه‌های متعدد را از منابع اسلامی‌استخراج نماید. طبیعی است که چنین کاری به بضاعت علمی‌و دانشی قابل توجهی نیاز دارد.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه با طرح این پرسش که حوزه برای تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب چه اقداماتی کرده است؟ گفت: ضمن پذیرش کاستی‌های فراوان در این زمینه، اما کارهای بسیار خوبی هم صورت گرفته است و طبیعتا بنده ناظر به مدت مسئولیت و حیطه فعالیتم به برخی از کارهای انجام شده اشاره می‌کنم.
وی عنوان کرد: یکی از کارهایی که انجام شد تألیف سند چشم انداز با ملاحظه رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و مراجع عظام تقلید بود. این سند آبان ماه سال ۹۵ یعنی چند ماه پس از ورود آیت‌الله اعرافی و تیم ایشان تهیه شد و پس از اتمام، به تصویب شورای عالی رسید و در نهایت خدمت حضرت آقا نیز ارسال شد. ما اکنون در حال حرکت گام به گام در این مسیر هستیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد خاطرنشان کرد: البته چنین کارهایی فوراً جواب نمی‌دهد و گاهی رسیدن به خروجی مطلوب، سال‌ها زمان نیاز دارد.
وی ادامه داد: اقدام بعدی تهیه منشور حوزه‌های علمیه با ملاحظه رهنمودهای مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید در مهر سال ۹۵ بود. در این منشور مطالب بسیار زیادی مدنظر قرار گرفته است. برای نمونه در بخش آموزش براساس منویات حضرت آقا عمل می‌شود. مقام معظم رهبری در سخنانی تأکید کردند که حوزه علمیه باید نظام آموزشی و پیوستگی آموزشی داشته باشد، نه اینکه تنها یک یا دو کتاب تغییر پیدا کند. ما نیز همین موضوع را دنبال می‌کنیم. براساس فرمایشات معظم له این نظام آموزشی، پژوهش محور، رشته محور، تخصص محور، مدرسه محور، براساس سنت‌ها و... است.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه کشور با بیان اینکه ما در حال تدوین نظامات آموزشی هستیم و خوشبختانه برنامه آموزشی آن در سال جاری در سطح یک اجرا شد، تأکید کرد: حضرت آقا نظرشان کاهش سنوات تحصیل بود و در برنامه جدید آموزشی برای دیپلم و بالاتر از دیپلم یک سال کاهش سنوات را داشتیم.
وی افزود: یکی از مطالبی که حضرت آقا فرمودند تغییر متون آموزشی بود. درباره تغییر متون نیز اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته است. در این زمینه تاکنون ۶۰ کتاب تولید یا از کتاب‌های موجود به روز رسانی شده است. برای نمونه متن کتاب سیوطی تغییر کرده و شواهد بسیاری از دعای صحیفه سجادیه، روایات و آیات قرآن کریم در آن گنجانده شده است.
استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: در مجموع در تدوین این ۶۰ کتاب، از بیش از ۴ هزار روایت از نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و نزدیک به دو برابر آیات قرآن(تعدادی از آیات تکرار شد است) استفاده شده است. البته برخی از اساتید نسبت به این تغییرات مقاومت داشتند. به همین دلیل اکنون برای تدریس این دروس نیازمند اساتید هستیم. اساتید باید در این عرصه وارد شوند.
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد اظهار کرد: نکته بعدی ورود دینی در تمام شوون و جزئیات نظام است. اگر حوزه نتواند در این عرصه کمک کار نظام باشد، پس از کجا می‌توان توقع کمک داشت؟ دست نظام به سمت حوزه دراز است و حوزه اگر در این عرصه‌ها وارد نشود و به ولی فقیه کمک نکند چه کسی کمک کند؟ از دانشگاهی که مبانی غربی را با ظاهر سازی اسلامی‌ارائه می‌دهد نمی‌توان توقع کمک داشت. اکنون دانشگاه افزون بر اینکه فیزیکدان، دکتر، مهندس و... تربیت می‌کند، محدث، فقیه، فیلسوف نیز تربیت می‌کند، در حالی که این کارها برای حوزه است.
وی گفت: یکی از مشکلات ما این است که در عرصه اعطای مدرک نقص داریم. مثلا طلبه ۶ سال تحصیل می‌کند تازه فوق دیپلم دریافت می‌کند. این سبب می‌شود افراد کمتر وارد حوزه شوند. اکنون ۹۰ هزار نفر تحصیلات حوزوی را در دانشگاه انجام می‌دهند.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه مشکل دیگر حوزه این بود که برخی رشته‌ها همانند حدیث که باید متولی اصلی آن حوزه باشد، زیر نظر وزارت علوم بود، بیان داشت: خروجی چنین کاری این بود که اگر عالمی‌می‌خواست برای طلاب حدیث را آموزش بدهد، چند سال باید به دنبال وزارت علوم می‌رفت تا مجوز بگیرد، بحمدلله با تأسیس شورای گسترش این مشکلات حل شده است. البته حوزه باید ۲۰ سال پیش اقدام به چنین کاری می‌کرد.
وی یادآور شد: ابتدا که ما آمدیم تنها ۵۰ رشته برای حوزه اختصاص یافته بود، به همین دلیل درختواره رشته‌های دانشی با مشارکت بیش از ۵۰۰ استاد در ۱۶ حوزه دانشی تهیه شد و کار آن تمام شده است. این درختواره نقشه دانشی علوم اسلامی‌حوزه است. پیش از این درختواره کمتر از ۵۰ رشته و گرایش دست حوزه بود. بحمدلله در حال حاضر ۴۰۰ رشته به تصویب رسیده است و نزدیک به ۲۰۰ گروه در حال تدوین سر فصل‌ها هستند و در حال حاضر با کمک گرفتن از مجموعه‌های دیگر، نقشه ی اجرایی آن را دنبال می‌کنیم. وقتی گزارش این کار خدمت حضرت آقا ارسال شد ایشان بسیار خوشحال شدند.
حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد عنوان کرد: برای تخصصی شدن رشته‌ها که حضرت آقا فرموده بودند نیز تاکنون نقشه نداشتیم ولی بحمدلله این کار صورت گرفته است. البته در زمینه اجرایی دارای مشکلاتی هستیم ولی قدم‌های بزرگی برداشته شده است.
وی همچنین از تخصصی شدن فقه خبر داد و بیان داشت: برای نمونه در سطح چهار فقه عبادات، فقه اخلاق، فقه حکومت، فقه اقتصاد، فقه خانواده و... را با گرایش‌های مختلف داریم. در سطح ۵ نیز فقه‌های تخصصی تصویب شده و اکنون نیازمند زیرساخت‌ها برای اجرا آن هستیم. این کارها در گذشته امکان اجرا را نداشت ولی با توکل و توسل توانستیم قدم‌های بسیار خوبی برداریم. بطور کلی رشته‌های فقه تخصصی و علوم انسانی اسلامی‌در سطح ۲، ۳، ۴ و بعضا در سطح ۵ دنبال می‌شود. در تمام این عرصه‌ها تلاش‌ها این بود که با نگاه نظریه‌پردازی و تخصصی سازی صورت گیرد.
معاون آموزش حوزه‌های علمیه همچنین از ورود موضوعات پایان‌نامه‌ها در موضوع بیانیه گام دوم خبر داد و گفت: در حال حاضر ۳۷ پایان‌نامه در حال تدوین داریم که واژه بیانیه گام دوم داخل آن وجود دارد.
وی در پایان بیان داشت: از دیگر برنامه‌ها معرفی کتب بدیل در سطح یک بود که کتب رهبر معظم انقلاب و امام راحل در این زمینه به عنوان کتب بدیل معرفی شده‌اند.
پس از پایان بخش نخست سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین رستم‌نژاد، جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد که در آن مطالب مختلفی طرح شد.
برخی از مهم‌ترین عناوین آن شامل:
- آشنا کردن بیشتر حوزویان با نیازهای نظام و شبهاتی که علیه دین، نظام و حوزه مطرح می‌شود.
- تلاش برخی برای نادیده نگرفتن بینش انقلابی در نظام آموزشی.
- تلاش بر بالا بردن بینش و سواد انقلابی طلاب.
- تلاش برای آشنایی بیشتر طلاب با تاریخ انقلاب، تاریخ پیش از انقلاب، اندیشه‌های امام راحل، رهبر معظم انقلاب و بحث ولایت فقیه.
- توجه به مراکز تخصصی و آموزش‌های تخصصی.
- تلاش برخی برای بسط و گسترش نگاه حوزه نجف در بستر حوزه علمیه قم.
- فقدان ارتباط حوزه با مراکز و مجموعه‌های تخصصی.
- لزوم رصد مراکز و مؤسسات غیر انقلابی و زاویه دار.
- مدیریت مراکز تخصصی در جهت تربیت متکلم، فیلسوف، اقتصاددان و... .
- دنبال شدن جدی فقه حکومتی.
- استفاده از ظرفیت وقف و اوقاف برای مدیریت مالی حوزه.
- اطلاع رسانی مستمر از فعالیت‌های کلان حوزه برای جلوگیری از حس ناامیدی در طلاب.
- توجه به بحث مدرک گرایی در حوزه.
- حمایت مالی از حوزویان مستعد.
- ایجاد زیرساختارها برای انجام حرکت‌های انقلابی در حوزه.
