به گزارش خبرگزاری «حوزه» از تهران، هفدهمین نشست از سلسله نشست های تخصصی جشنواره ملی ترجمان فتح با موضوع « الزامات و ضرورت های ترجمه ادبیات مقاومت و دفاع مقدس به زبان روسی» با سخنرانی دکتر آندره لوکاشف محقق ارشد بخش فلسفه جهان اسلام انستیتوی فلسفه آکادمی علوم روسیه و دکتر ناصر طبایی قائم مقام بنیاد مطالعات اسلامی ابن سینا و مدیر عامل موسسه انتشاراتی صدرا مسکو به همت پژوهشکده شهید صدر(ره) با مشارکت بنیاد مطالعات ابن سینا روسیه در تاریخ ۱۷ شهریور برگزار گردید.
در ابتدا، دکتر آندره لوکاشف درباره میزان شناخت دو کشور از ادبیات یکدیگر گفت: مردم ایران ادبیات روسی را خیلی خوب می شناسند، اما روس ها ادبیات فارسی را کمتر می شناسند. معروفترین شاعر ایرانی در روسیه عمر خیام هست که بخاطر رباعیاتش بعنوان شاعر مورد توجه بوده است. البته مسلمانان زیادی در روسیه فعلی، خصوصا مناطقی مثل قفقاز، زندگی می کردند که متاثر از ایران بودند و متفکرین تاتاری نیز با فرهنگ و آثار فارسی آشنا بودند و مسلمانان روسیه به غیر از عربی و ترکی، فارسی را هم بلد بودند. در بررسی اقوام مسلمان روسیه، با وجود اینکه این اقوام ترک هستند، در همه جا ردپایی از ایران و فرهنگ ایران وجود دارد و اقوام مسلمان روسیه به ایران خیلی نزدیک هستند.
وی ادامه داد: متاسفانه امروزه در روسیه علاقه به آثار فارسی و ایرانی کمتر شده است چون در دوره اتحاد جماهیر شوروی، حکومت با دین مبارزه می کرد و متاسفانه اسلام تحت فشار خیلی زیاد بود. در این دوره ما حجم زیادی از فرهنگ اسلامی روسیه را بخاطر ممنوع بودن آموزش علوم اسلامی از دست دادیم و بعد از این دوره مسلمانان با ارزش ها اسلامی ایرانی فاصله گرفتند. خیلی از جوانان اهل سنت روسیه بعد از دوره کمونیستی برای آشنایی با معارف اسلامی به کشورهایی مثل عربستان سعودی و مصر و شام می رفتند و با دیدگاه وهابیت آشنا شدند. در حالی که قبلا متفکرین تاتاری با محمد بن عبد الوهاب آشنایی نداشتند، اما بواسطه همین مسافرت ها و تعلیمات از تفکر وهابی متاثر شدند.
محقق ارشد بخش فلسفه جهان اسلام انستیتوی فلسفه آکادمی علوم روسیه، روس ها را علاقه مند به ادبیات عرفانی معرفی کرد و گفت: عده زیادی از روس ها به دنبال عرفان و تصوف و عناوین از این دست هستند و از این رهگذر با فرهنگ و شعر ایرانی ارتباط دارند. بعلاوه برخی روشنفکران روس با فیلم های ایرانی هم مانوس هستند. مثلا فیلم های مجید مجیدی در روسیه و بین مسیحیان ارتدکس شناخته شده هستند. خیلی مهم است که مردم روسیه با آثار دفاع مقدس نیز آشنا شوند. البته تعداد ۱۰ـ ۱۵ رمان در مورد دفاع مقدس با حمایت بنیاد انتشارات صدرا ترجمه شده است اما این تعداد کافی نیست. اما مزیت و نقطه قوت آنها واقعی بودن است، یعنی داستان هایی در مورد قهرمان های واقعی دارند. امروزه ما خیلی متاثر از فرهنگ آمریکایی هستیم و آنها از فیلم های خود به عنوان ابزاری برای ترویج قهرمانان غیر واقعی خود استفاده می کنند در حالی که آمریکا زمینه برای ایجاد قهرمانان واقعی ندارد و تنها می تواند قهرمانان توهمی ایجاد کند.
وی در پایان با اشاره به اشتراک فرهنگی ایران و روسیه در تقابل با امپریالیسم جهانی گفت: ایران و روسیه در مورد مبارزه با امپریالیسم در کنار همدیگر بودند و نمونه معاصر آن در مقابله با داعش در سوریه بود. ایران و روسیه دو متحد منطقه ای هستند که می توانند در مورد مداخلات آمریکا در منطقه در کنار هم و در مقابل آمریکا باشند و این اتحاد می تواند منجر به تولید ادبیات به زبان روسی بشود، یا آثار فارسی در این حوزه مشترک، به زبان روسی ترجمه شود. بعلاوه قهرمانان دفاع مقدس ایران مثل شهید همت و شهید فهمیده می توانند برای جامعه روسیه شناسانده شوند و جذابیت دارند. در طرف مقابل خوب است با ترجمه آثاری از روسی به فارسی، ایرانی ها نیز با برخی وقایع و پایمردی های روسیه، از جمله در جنگ های جهانی اول و دوم، آشنا شوند. در رمان های جدید می توانیم قهرمانان روس و ایرانی را در کنار هم به تصویر بکشیم و این موضوع جذاب و نتیجه آن رشد و همکاری بین دوکشور خواهد بود. روس ها نگاه مثبتی به ایران دارند و در رسانه های رسمی ایران به عنوان متحد منطقه ای روسیه شناخته می شود. اگر ترجمه آثار طرفینی بیشتر و شناخت ها بیشتر شود زمینه ارتباطات گسترده فرهنگی و تبادل فرهنگی نیز فراهم خواهد شد.
سخنران دوم نشست، دکتر سید ناصر طبایی، قائم مقام بنیاد مطالعات اسلامی ابن سینا در تشریح فعالیت های این بنیاد در کشور روسیه گفت: بنیاد مطالعات ابن سینا به دنبال تبیین فرهنگ اسلامی ایرانی برای جامعه روسیه است. ترجمه مطالب معنویت گرا و فطرت پذیر و اخلاقی و عرفانی، با قابلیت پاسخگویی به سوالات دنیا معاصر، بیشتر مورد توجه بنیاد است تا بتواند یک جریان فکری مثبت بین دو کشور ایجاد کند. با پشت سر گذاشتن ۱۰ سال از فعالیت بنیاد، ما توانستیم بیش از ۱۵۰ اثر در موضوعات فلسفی و جامعه شناسی و تعلیم و تربیت و ادبیات و... به زبان روسی ترجمه و تالیف کنیم و بازخورد خوبی هم از ترجمه و نشر و توزیع این آثار در همایش ها و نمایشگاه های مختلف داشتیم. در این سال ها متوجه شدیم که ایران و روسیه بلحاظ فرهنگی، خصوصا فرهنگ دفاع از کشور، به هم نزدیک هستند. در ۱۰۰ سال اخیر روسیه تجربه دو جنگ جهانی را داشته که از آن به جنگ بزرگ میهنی یاد می کنند. میلیون ها نفر در این دو جنگ جهانی کشته یا مفقود الاثر شدند و فیلم های زیادی هم با این موضوع در روسیه تولید شده است و هر سال پیروزی در جنگ را جشن می گیرند و کهنه سربازان جنگ را تکریم می کنند.
وی در مورد ترجمه آثار مقدس به زبان روسی گفت: ما ۱۴ اثر از آثار دفاع مقدس در ژانرهای مختلف را ترجمه کردیم که برخی از آنها در جشنواره های معتبر روسی برنده جایزه شده اند اما متاسفانه هنوز خیلی از مسائل دفاع مقدس در دنیا ناشناخته مانده است. آنچه در حین ترجمه برای ما اتفاق می افتاد این بود که با وجود مشترکات فرهنگی فراوان، تفاوت های فرهنگی زیادی بین دو کشور وجود دارد. مثلا هر ایرانی در بدو تولد فرهنگ عاشورا و شجاعت و امام حسین علیه السلام و... به او منتقل می شود و در آثار دفاع مقدس این فرهنگ کاملا مشهود و شناخته شده است. برخی رفتارهای متناسب با این فرهنگ مثل سینه زنی برای مردم روسیه شناخته شده نیست و برای تبیین آن نیاز به پاورقی و توضیح داریم. برای مردم روسیه شناخت قهرمانان جنگ و روحیه این افراد برای دفاع از کشور خودشان جذاب خواهد بود.
مدیر عامل موسسه انتشاراتی صدرا مسکو در پایان گفت: خوب است نویسندگان ما وقتی که کار نوشتن را آغاز می کنند فقط برای مخاطب ایرانی ننویسند و بدانند که برخی مطالب آنها مخاطب جهانی دارد و باید با قلمی نوشته شود که قابلیت ترجمه و نشر جهانی داشته باشد. ضمن اینکه یکی از معضلات ما در این سال ها کمبود مترجم هست. موضوعاتی که مترجمین ما انتخاب می کنند با توجه به توانایی آنها در ترجمه هست به همین دلیل ما نمی توانیم تولید انبوه داشته باشیم. با توجه به تمام این نکات ما نشر کاغذی و دیجیتال را در دستور کار داریم و در پلتفرم های اینترنتی رایج در روسیه هم کتاب های انتشارات ما بصورت دیجیتال در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد. امروزه با توجه به مشغله های مردم داستان های کوتاه بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد و جذاب تر است البته داستان ها کلاسیک و بلند هم مخاطب خاص خودش را دارد.
انتهای پیام/
