حجت الاسلام والمسلمین احمد علی یوسفی رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه و مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت و گو با خبرگزاری حوزه، با اشاره به سالروز ابلاغ الگوی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری و با بیان اینکه مقام معظم رهبری در ۲۹ بهمن ماه سال ۱۳۹۲ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند گفت: دشمنان انقلاب پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، همه جنگ‌ها را علیه ایران انجام دادند، ولی این جنگ‌ها اثر کمی بر ما داشت و به ناچار به جنگ تمام عیار اقتصادی روی آورد.
ببینید:
فیلم | آیا تیم اقتصادی دولت، معتقد و ملتزم به اقتصاد مقاومتی است؟
مشاهده فیلم کامل گفت‌وگو
رئیس شورای راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه دشمن در این جنگ معیشت مردم را هدف قرار داده است تا اراده پولادین مردم را که در مقابل استکبار جهانی مقاومت می‌کرد بشکند اظهارداشت: برای اینکه دشمن به مرزهای اقتصادی ما حمله نکند و تجاوز دشمن از مرزهای اقتصادی ما منتفی شود، رهبری معظم انقلاب الگوی اقتصاد مقاومتی را به عنوان یک ابزار دفاعی در این جنگ اقتصادی ارائه کردند.
وی یادآور شد: پس از ارائه این الگو در مجامع علمی مختلف، جمعی از دانش آموختگان اقتصادی و اقتصاد اسلامی حوزوی با بررسی این الگو به این نتیجه رسیدند که از اول انقلاب تا سال ۹۲ تنها الگوی نجات بخش اقتصادی کشور که ارائه شده، همین الگو بوده است.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، بیان کرد: رهبری معظم ابتدا یک مقدمه‌ای در این بحث دارند و سپس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را بیان می‌کنند.
مقدمه سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی:
بسم‌اللّه الرحمن الرحیم
ایران اسلامی با استعدادهای سرشار معنوی و مادی و ذخایر و منابع غنی و متنوع و زیرساخت‌های گسترده و مهم‌تر از همه، برخورداری از نیروی انسانی متعهد و کارآمد و دارای عزم راسخ برای پیشرفت، اگر از الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی که همان اقتصاد مقاومتی است، پیروی کند نه تنها بر همه مشکلات اقتصادی فائق می‌آید و دشمن را که با تحمیل یک جنگ اقتصادی تمام عیار در برابر این ملت بزرگ صف‌آرایی کرده، به شکست و عقب‌نشینی وا می‌دارد، بلکه خواهد توانست در جهانی که مخاطرات و بی اطمینانی‌های ناشی از تحولات خارج از اختیار، مانند بحران‌های مالی، اقتصادی، سیاسی و … در آن رو به افزایش است، با حفظ دستاوردهای کشور در زمینه‌های مختلف و تداوم پیشرفت و تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی و سند چشم‌انداز بیست ساله، اقتصاد متکی به دانش و فناوری، عدالت بنیان، درون‌زا و برون‌گرا، پویا و پیشرو را محقق سازد و الگوئی الهام‌بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد.
اکنون با مداقه لازم و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که در ادامه و تکمیل سیاست‌های گذشته، خصوصاً سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و با چنین نگاهی تدوین شده و راهبرد حرکت صحیح اقتصاد کشور به سوی این اهداف عالی است، ابلاغ می‌گردد.
لازم است قوای کشور بی‌درنگ و با زمان‌بندی مشخص، اقدام به اجرای آن کنند و با تهیه قوانین و مقررات لازم و تدوین نقشه راه برای عرصه‌های مختلف، زمینه و فرصت مناسب برای نقش‌آفرینی مردم و همه فعالان اقتصادی را در این جهاد مقدس فراهم آورند.
وی تصریح کرد: جمع بندی فعالان علمی اقتصادی حوزه، این بود که باید از این الگو صیانت و حفاظت کرد. از آنکه احتمال می‌رفت، ممکن است افراد و نحله های فکری که اقتصاد اسلامی و اقتصاد مقاومتی را قبول ندارند این مساله را به انحراف بکشانند و به دلیل صیانت از اقتصاد مقاومتی بر اساس تعریف مقام معظم رهبری، گفتمان سازی و عملیاتی کردن این الگو در عرصه نظام اسلامی ایران به عنوان یک الگوی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام برای مسلمانان در سایرکشورها، مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه تشکیل شد.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی با بیان اینکه در همین راستا، آیت الله حسینی بوشهری مدیر حوزه‌های علمیه وقت، حکم تأسیس این مرکز را صادر کرد، گفت: برای درک درست اهمیت این بحث لازم است به مقدمه این الگو که توسط رهبری معظم ارائه شده است توجه داشته باشیم. ایشان در این مقدمه به ظرفیت‌های استثنایی ایران برای رشد و پیشرفت کشور اشاره می‌کنند و بر لزوم اقتصاد بومی برآمده از مکتب اسلام تاکید دارند.
وی افزود: سپس ایشان به تبیین اقتصاد مقاومتی پرداختند و در ادامه بیان داشتند، لازم است که قوای کشور بی درنگ و با زمان بندی مشخص اقدام به اجرای آن کرده و با تهیه قوانین و مقررات لازم و تدوین نقشه راه، زمینه مناسب برای نقش آفرینی مردم را برای این جهاد مقدس فراهم آورند.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، بیان کرد: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب پس از بیان مشکلات اقتصادی، می‌فرمایند که راه حل این مشکلات، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرایی برای همه بخش‌های آن تهیه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیت در دولت‌ها اقدام و پیگری شود. درون زا شدن، دانش بنیان، مردمی شدن، عدم تصدی دولت، برون گرایی با ظرفیت‌های ارائه شده و.. از جمله بخش‌های مهم این راه حل‌ها است.
سه مأموریت مهم مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه
وی در بیان مأموریت‌های مهم این مرکز بیان کرد: این مرکز دارای سه مأموریت مهم بود که بخش اول آن، تولید محتوا در چارچوب اقتصاد مقاومتی بود. مأموریت دوم گفتمان سازی و مدل سازی و سوم، عملیاتی کردن دو بخش پیشین است.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی، گفت: در پایان تیرماه ۱۳۹۳، مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، تأسیس شد. در سال‌های اولیه تلاش شد که تولید محتوا از این الگو داشته باشیم و بر این اساس کتاب‌هایی تولید شد. اولین کتابی که در این مرکز تولید شد، «مبانی و مدل‌های مشارکت مردمی در الگوی اقتصاد مقاومتی» است زیرا یکی از مهمترین محورهای اقتصاد مقاومتی، مردمی بودن این اقتصاد است. تاکید رهبری معظم نیز، جلوگیری از تصدی گری دولت‌ها بود. مردم نیز باید در چارچوب یک الگوی خاص در این مسیر حرکت می‌کردند. مرکز راهبری در قالب تولید محتوا تلاش کرد که این الگوی را معرفی کند.
وی اظهارکرد: رهبری معظم فرمودند، اقتصاد مقاومتی الگویی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام است. اگر فهم درستی از اقتصاد اسلامی نداشته باشیم نمی‌توانیم الگویی اصیل داشته باشیم. در این راستا کتاب «نظام اقتصاد مقاومتی الگوی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام» تألیف شد. در این کتاب تلاش شد که ابعاد نظام اقتصادی اسلام بر اساس معارف الهی و اقتصاد اسلامی معرفی شود.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، اظهارکرد: برای گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی کتابی با عنوان «درسنامه اقتصاد مقاومتی» در حد دو واحد درسی حوزه و دانشگاه به سفارش یکی از نهادهای پژوهشی تألیف شد و تولیداتی که پیش از این مرکز راهبری انجام شده بود با قلم درسنامه ای برای بخش گفتمان سازی تولید شد.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی، اظهارکرد: در کنار سه عرصه فعالیت اقتصادی با سه دسته مخاطب اصلی مواجه بودیم. مردم، حوزه و طلاب و روحانیون و ائمه جماعات و جمعه و همچنین نهادهای حاکمیتی این سه نوع مخاطب را تشکیل می‌دادند.
وی افزود: در کنار تولید محتوا نیز با این سه مخاطب اصلی اقداماتی انجام شد. از سال ۹۵ به بعد با نهادهای حاکمیتی در تعامل بودیم. البته این تعامل گاهی در قالب مواجهه نیز شکل گرفت.
استاد حوزه علمیه قم، گفت: چهار بار لایحه و طرح تعاونی از طرف دولت و مجلس تنظیم شد و آن لایحه و طرح به مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی رسید. این طرح بر اساس آن الگو بررسی شد و هر چهار بار، لوایح و طرح، با اقنایی که صورت گرفت، مجلس نیز قانع شد که باید این طرح و لایحه را کنار بگذارد.
وی یادآور شد: در بخش تولید محتوا، مرکز راهبری، دانش آموختگان فقه اقتصادی را در بیش از ۱۰ حلقه ساماندهی کرد که هر حلقه بین ۳ تا ۵ نفر عضو دارد و هر حلقه نیز دارای یک مشاور است. خروجی این حلقه‌ها باید در راستای رفع مشکلات نظام باشد تا جایی که قوانین این عرصه را مورد بازنگری قرار می‌شود.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، با بیان اینکه حلقه‌های این مرکز یک پدیده مبارک و اثرگذار است و مورد حمایت حوزه و شخص مدیر حوزه‌های علمیه هستند، اظهارکرد: فعالیت دیگر این مرکز، تشکیل حلقه بانکداری است که این حلقه طرح بانکداری که در سال ۱۳۹۵ از طرف مجلس تنظیم شده بود و به حوزه ارائه شده بود را مورد بررسی قرارداد، آن طرح پس از نقد و بررسی برای دفتر رهبری و نهادهای عالی نظام ارسال شد و سپس مجلس قانع شد که این طرح باید کنار گذاشته شود. آن طرح، ۱۰ اشکال اساسی داشت که مجدداً، نمایندگان طرح دیگری تنظیم کردند که آن طرح نیز نتوانست مشکلات اساسی کشور را مورد توجه قرار دهد و برای آن راه حل جدی ارائه دهد.
وی افزود: سپس برای سومین بار یک طرح دیگر ارائه شد که با نقدهای جدی از طرف اندیشمندان اقتصاد اسلامی و فقه اقتصادی و اندیشمندان اقتصادی حوزه و دانشگاه قرار گرفت و نتوانستن توافق حداقلی را برای اینکه به تصویب مجلس برسد جذب کند، ولی عمر آن دوره از مجلس به جایی نرسید که طرح به نتیجه برسد.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، بیان کرد: در اردیبهشت ماه امسال طرحی به تصویب مجلس رسید. در این مدت حلقه بانکداری ما نیز مرتباً جریان بانکداری را رصد می‌کرد. پس از تصویب و در ۶ خرداد ۱۴۰۰ رهبری معظم در جمع نمایندگان مجلس فرمایشاتی داشتند که مجلس در امور مهم از ارائه طرح خودداری کند و طرح‌ها به شکل لایحه از دولت به مجلس بیاید که ما نیز اصرار کردیم که این مساله مصداق اتم فرمایش رهبری است.
وی افزود: ظاهراً مجلس قانع شده است که از پیگیری طرحی که کلیاتش تصویب شد خودداری کند. کل این نقدهایی که در این حلقه انجام شد در قالب سه جلد تنظیم شده است و در اختیار نخبگان و حتی دفتر رهبری نیز قرار گرفت.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی، گفت: پس از استقرار دولت، رویکرد مرکز اقتصاد مقاومتی به رویکرد ایجابی مبدل شد که برعکس دوره گذشته بود. سپس با ملاحظه قانون فعلی بانکداری و طرح مجلس و کارهای مختلفی که صاحب نظران مختلف انجام دادند به دستور آیت الله اعرافی شورای بانکداری تشکیل شد و ذیل آن، طرح کوتاه مدتی تصویب شد که قرار شد قوانین پولی و بانکی کشور بر اساس دانش موجود فقه اسلامی بازنگری شود.
وی افزود: گام اول در این طرح، اصلاح قوانین بانک مرکزی بود که پیش بینی ما این است که تا پیش از سال جدید، لایحه اصلاح قوانین بانک مرکزی را از طرف حوزه که در این شورای بانکداری اساتید برجسته اقتصاد اسلامی هستند حضور دارند تهیه شود.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، گفت: این پیش نویس اولیه در اول، دوم و سوم دی ماه در یک نشست علمی با حضور نمایندگان وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی و رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس مورد نظارت قرار گرفت و این نظرات جمع بندی شده است و در حال اصلاح و پیش نویس لایحه هستیم.
استاد حوزه بیان کرد: در این زمینه حلقه‌های دیگری نیز در این مرکز فعالیت دارند که امیدواریم این طرح کامل شود و به دولت و نهادهای حاکمیتی کمک کنند.
بخش دوم؛ مخاطبان مردمی
وی اظهارکرد: در بخش مخاطب مردمی، جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی را تشکیل دادیم. در محضر مدیر حوزه‌های علمیه بیان کردیم که می‌توانیم الگوی اقتصاد اسلامی را با الهام از الگوی جنگ تحمیلی ارائه کنیم. ما حوزه را به عنوان بازوی فکری و نظری و تولید محتوا برای این جنگ در نظر گرفتیم. ائمه جمعه و جماعات و بخش‌های تبلیغی نظام نیز به عنوان بخش فرهنگ ساز در جنگ اقتصادی در نظر گرفتیم و مردم و نهادهای مردمی مثل بسیج و سپاه و ارتش را بازوی عملیاتی این حوزه در نظر گرفتیم.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، گفت: رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، مدیر حوزه‌های علمیه، رئیس بسیج مستضعفین، تفاهم نامه‌ای را تحت عنوان نقشه راه تحقق اقتصاد مقاومتی و پشتیبانی از تحقق این اقتصاد را منعقد و امضا کردند.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی، بیان کرد: تا امروز به پشتیبانی این سه نهاد ۴ مجمع علمی شکل گرفته است. اولین مجمع در دی ماه ۹۷ در قم بود که بیش از ۴۰ تشکل در این مجمع مشارکت کردند که یک تفاهم نامه که بهتر است در واقع از آن به عنوان قسم نامه یاد کنیم، تشکیل شد که تمام تشکل‌ها، ذیل آن را امضا کردند که در تحقق اقتصاد مقاومتی همه ظرفیت‌های خود را پای کار بیاورند.
وی گفت: نقشه راه جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی در نشست عمومی دوم به تصویب رسید و در مجمع سوم، مدل عملیاتی اقتصاد مقاومتی به تصویب رسید و در مجمع چهارم کلیات برنامه اجرایی تصویب شد. تا کنون بیش از ۱۰۰ تشکل مردمی علمی گفتمانی و عملیاتی که در قلمروی ملی دارای ظرفیت هستند شناسایی کردیم که در مجمع پنجم که در نیمه اسفندماه برگزار می‌شود به دنبال عملیاتی کردن طرح اقتصاد مقاومتی در سال آینده هستیم.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، بیان کرد: در سال ۱۴۰۱ هسته‌های استانی جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی ذیل شورای مرکزی جبهه مردمی اقتصاد مقاومتی فعالیت خواهند کرد. قرارگاه علمی و گفتمانی و عملیاتی نیز در این عرصه شکل گرفته است.
بخش سوم؛ مخاطبان حوزوی
وی تصریح کرد: در بخش حوزوی، باید گفت که حوزه در گام اول پای کار آمد و در درون خود حوزه، نهادهای حوزوی را برای گفتمان سازی پای کار آوردیم. در بخش گفتمان سازی نهادهای حاکمیتی به خوبی فعال هستند و آموزش‌های مختلف برای بخش‌های مختلف روحانیون برای ائمه جمعه راه اندازی کردیم و رشته فقه اقتصاد در حوزه را نیز از سال ۹۳ آغاز کردیم.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی، افزود: از اموری که حوزه نقش آفرینی جدی در این عرصه داشته است، بحث اقتصاد مقاومتی بوده است و امروز به کمک نهادهای حاکمیتی آمده است. امیدواریم در سال آینده بتوانیم یکی از معضلات اساسی کشور را که سیستم بانکداری اسلامی باشد را کمک جدی کنیم.
اقتصاددانان حوزوی در راستای مصالح نظام اسلامی با کسی تعارف ندارند
وی با ذکر این مطلب که هیچ دولتی برای حوزه تفاوت ندارد، عنوان کرد: وقتی یک دولت با رأی مردم سر کار آمد و مورد تنفیذ رهبری قرار گرفت، باید تا جایی که امکان دارد مورد حمایت قرار گیرد.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، گفت: این دولت یک تفاوت جدی با دولت قبل دارد. در دولت قبلی، اساساً اراده‌ای برای عمل به اقتصاد مقاومتی نبود، ولی در دولت فعلی، رئیس جمهور چنین امری را می‌خواهد، ولی اینکه تیم فعلی اقتصادی تفسیر و تبیین درستی از اقتصاد مقاومتی داشته باشیم در این مساله سخن و حرف داریم.
وی افزود: لذا انتظار تعامل بیشتر از دولت فعلی به خصوص در طرح تحولی که دارند داریم که در بخش اقتصادی به این الگو عمل کنند. در این بخش دغدغه جدی داریم که نگاه حاکم به تیم اقتصادی دولت در سفری که رئیس جمهور به قم داشتند، بنده نیز این مطلب را به ایشان ارائه کردم. نگرانی و دغدغه اصلی ما این است که تیم اقتصادی دولت تلقی روشنی از الگوی اقتصاد مقاومتی بر اساس تعریف رهبری ندارد در حالی که رهبری معظم روی این اصول تاکید دارند.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی، یادآورشد: ما تلاش داریم این نگاه را در دولت جا بیاندازیم که اگر بخواهیم مشکلات اقتصادی ما به شکل پایداری حل شود چاره‌ای از دست یازیدن به این الگو نداریم. در این عرصه هم اصلاح قانون بانکداری، اصلاح بر اساس الگوی اقتصاد مقاومتی است.
چرا شعارهای سال محقق نمی‌شود؟
وی گفت: زمانی که تبیین روشنی از اقتصاد مقاومتی با تفسیر رهبری داشته باشیم قطعاً زمانی است که ما را به موفقیت رهنمون می‌دارد. رهبری معظم در بیانیه گام دوم به دو چالش بیرونی و درونی اشاره دارند. چالش بیرونی و وسوسه‌های دشمن است که با اصلاح درونی، این تحریم‌ها بی اثر خواهد شد. عیوب ساختاری و ضعف‌های مدیریتی جزو مشکلات و چالش‌های درونی از منظر رهبری معظم است.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، یادآور شد: یک بخش از مشکل، سیاسی است ولی مشکل اصلی در این حوزه مشکل علمی است. تمام اقتصاددانان ما چیزی که سال‌ها خوانده و تدریس کرده اند، اقتصاد سرمایه داری است. برخی تلاش کردند که وقتی الگوی اقتصاد مقاومتی از سمت رهبری مطرح شد. رئیس برنامه و بودجه دولت سابق بیان کرد که در سال ۹۸ پنبه اقتصاد مقاومتی زدیم که کتابی که ما را به آن ارجاع دادند یک کتاب لیبرال سرمایه داری است. برخی سعی کردند که الگوی اقتصاد مقاومتی را بر اساس نگاه سرمایه داری تفسیر کنند.
وی افزود: تیم دولت فعلی دغدغه اقتصاد مقاومتی را دارد، ولی آنها نیز بر اساس همان الگو آموزش دیده اند. ما در دیدار آقای رئیسی پیشنهاد دادیم که لجنه علمی از اندیشمندان اقتصادی دانشگاهی و حوزوی تشکیل شود که از بن دندان به الگوی اقتصاد مقاومتی به عنوان تنها راه نجات بخش کشور اعتقاد دارند. این تیم هم باید در کنار دولت باشد، البته بدون اینکه به دنبال پست و مقام باشند.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌های علمیه، بیان کرد: تا زمانی که تیم دولت فعلی این پیشنهاد را نگیرد مشکلات اقتصادی ما با کندی به سمت حل مشکلات پیش خواهد رفت.
مشکل بانکداری
وی گفت: اینکه یک روحانی و حوزوی نقشی در نظام بانکی دارد و اینکه حوزه در این عرصه نقش داشته باشد را باید از هم تفکیک کنیم. نهادهایی از نظام، برای بهره برداری و استفاده مقاصد خودشان از برخی از روحانیون که نگاه خاصی دارند نظر خواهی می‌کنند و در جمع خود می‌برند. این مساله به منزله ورود رسمی حوزه نیست.
وی گفت: مسیر حوزه با مدیریت و شورای عالی و مراجع مشخص است. این حرکت‌های ایجاد شده را نباید با موافقت حوزه یکی بدانیم، ولی بانکداری یکی از مهمترین معضلات جدی اقتصاد کشور است که با حل آن بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور حل می‌شود ولی راه حل نیز وجود دارد.
رئیس مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی بیان کرد: شورای بانکی حوزوی که به حکم آیت الله اعرافی فعالیت دارد و از همه نحله های فکری حوزوی و دانشگاهی استفاده می‌کند راه حل‌هایی را در این زمینه دنبال می‌کند و امیدواریم که لایحه‌ای بر اساس الگوی اقتصاد مقاومتی تنظیم شود و بخشی از مشکلات در این لایحه حل شود.
انتهای پیام
