به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین کاویانی، امشب در نشست «تصویری کلان از روانشناسی قرآن» در بخش حوزوی سی و یکمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم که در تهران برگزار شد، گفت: قرآن بنیانی، به معنی قرآن بسندگی نیست. وقتی از بحث قرآن بنیان سخن به میان می آوریم یعنی اسکلت آن بحث را از قرآن می گیریم و پس از تکمیل آن در ریزه کاری ها با روایات و بیان صاحب نظران کار داریم.
وی افزود: زمانی از ارکان سخن می گوییم، از مبانی، پیش فرض ها، اهداف نظری و کاربردی، مفاهیم اساسی روانشناسی قرآن بنیان، موضوعات و مسایل، مجموعه مباحث رکنی روانشناسی قرآن بنیان را تشکیل می دهند.
استاد روانشناسی بیان کرد: در بخش مبانی انسان شناختی، اینکه گفته می شود انسان دو ساحتی است، یک باره مسئله را با روانشناسی معاصر متفاوت می کند. اینکه انسان دارای یکپارچگی پیش از ولادت و زندگی عادی، روانشناسی ما را تحت تاثیر قرار می دهد. در مبانی هستی شناختی و اعتقادی مباحث مختلفی مطرح است.
نویسنده کتاب سبک زندگی اسلامی و سنجش آن، یادآور شد: پرداختن به مبانی در مباحث شناختی کار آسانی است ولی جریان دادن آن در عمل در سطوح مختلف روانشناختی کار سختی است. سختی کار را باید جدی بگیریم و باید تلاش کنیم که این مبانی را در عمل در شاخه های مختلف جریان دهیم.
وی گفت: یکی دیگر از ارکان روانشناسی قرآنی، بحث پیشفرض ها است. اولین پیشفرض آن است که معرفت وحیانی را دارای اعتبار معرفت شناختی می دانیم. یکی دیگر از پیشفرض ها آن است که به تناسب آن که قرآن، صرفا نگاهش به سمت تجربه نیست، روانشناختی قرآنی نیز تنها به بحث تجربی نگاه نمی اندازد.
حجت الاسلام والمسلمین کاویانی تصریح کرد: پیشفرض دیگر آن است که ما می خواهیم که قرآن در جامعه به عمل در بیاید. اگر کسی پس ذهنش آن باشد که قرآن وابسته به یک زمان خاصی بوده است و نمی توانیم زندگی امروز را با قرآن اداره کرد، به این معنی است که با روانشناسی قرآن بنیان کاری نداریم. ولی با تجربه ۱۵ سال کار در این زمینه بیان می کنم که قرآن برای ایفای نقش روانشناسی قرآن بنیان در جامعه دارای یک ظرفیت عالی و کامل است.
نویسنده و پژوهشگر حوزوی یادآور شد: روش اجتهادی در شاخه های مختلف علوم انسانی و اسلامی ما تسری دارد. با داشتن چنین روشی در هیچ چالش فکری و شناختی نمی مانیم. اجتهاد ظرفیت عبور از همه چالش های شناختی را برای ما فراهم می کند.
وی افزود: روانشناسی قرآن بنیان یک جدول را ترسیم می کند که جای هر مطالعه روانشناختی در آن مشخص است و دورنمایی که از این جدول داریم کاملا مشخص است.
استاد روانشناسی بیان کرد: مسئله بعدی، تعریف و موضوع روانشناسی قرآنی است که در واقعا با نگاه قرآنی به بررسی رفتارها و تجلیات روانی می پردازد.
وی در خصوص اهداف روانشناسی قرآنی گفت: روانشناسی رفتارها و تجلیات رفتاری را پیش بینی و کنترل و توصیف و تغییر می دهد که روانشناسی قرآنی نیز چنین می کند ولی روانشناسی قرآن بنیان ذیل اهداف کاربردی هندسه معرفتی قرآن قرار می گیرد. روانشناسی قرآن بنیان می خواهد در جامعه سازی اسلامی ایفای نقش کند.
حجت الاسلام والمسلمین کاویانی در بیان مراحل شکل گیری روانشناسی قرآن بنیان بیان کرد: مسئله گزینی از بین مسائل جامعه اسلامی، شکل دهی مدل های مفهومی، شکل دهی مدل های اجرایی به تناسب مدل های مفهومی، اجرایی شدن و بازخورد گرفتن از میدان در طول زمان، مراحل شکل گیری روانشناسی قرآنی را شکل می دهند.
نویسنده و پژوهشگر حوزوی یادآور شد: مرحله بعدی، شکل دهی نظریه ها و متراکم کردن این نظریات کوچک و بزرگ است.
وی افزود: روانشناسی قرآن بنیان را نباید یک مبحث روانشناختی صرف در نظر بگیرند. ما از مباحث روانشناسی عبور می کنیم و به علم روانشناسی می رسیم. راه علم روانشناسی قرآن بنیان نیز از مفاهیم و معارف الهیاتی می گذرد.
