به گزارش خبرگزاری حوزه، مدیریت جامعه نیازمند برخورداری از ویژگی‌های خاصی است که بتواند جامعه را به سوی پیشرفت و تعالی هدایت کند. شهید سید ابراهیم رئیسی، دومین رئیس‌جمهور شهید ایران، با تکیه بر تعالیم اسلام و آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام به ویژه امیرالمومنین علیه السلام، الگویی مدیریتی را ارائه داد که نمونه‌ای برجسته از خدمتگزاری به مردم و تلاش در جهت بهبود شرایط جامعه بود.
شهید رئیسی با ایمان راسخ به اصول و آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام، تلاش کرد تا سعادت و رفاه مردم را به عنوان هدف نهایی خود در نظر بگیرد و در این راه از هیچ کوششی دریغ نکرد.
الگوی مدیریتی شهید رئیسی شامل چندین ویژگی بارز بود که از تعالیم اهل بیت علیهم السلام به ویژه امیرالمومنین علیه السلام در کتاب شریف نهج البلاغه الهام گرفته شده بود:
۱. عدالت‌محوری:
یکی از مهمترین اصول مدیریتی شهید رئیسی، تأکید بر عدالت و انصاف بود. او همواره سعی داشت تا در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها، عدالت را رعایت کند و حقوق همه اقشار جامعه را به طور مساوی محترم شمارد. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: "الْعَدْلُ أَسَاسٌ بِهِ قِوَامُ الْعَالَمِ" (بحار الانوار، ج ۷۵، ص ۸۳)؛ عدالت، پایه و اساس حکومت است.
۲. شفافیت و پاسخگویی:
شهید رئیسی بر اهمیت شفافیت و پاسخگویی در مدیریت تأکید داشت. او معتقد بود که مدیران باید در برابر مردم پاسخگو باشند و عملکردشان به گونه‌ای باشد که مردم بتوانند به وضوح آن را مشاهده و ارزیابی کنند. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: "مَن نصب نفسه للناس إماماً فعلیه أن یبدأ بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره، ولیکن تأدیبه بسیرته قبل تأدیبه بلسانه" (نهج البلاغه، حکمت ۷۳)؛ کسی که خود را پیشوای مردم قرار دهد، باید پیش از تعلیم دیگران به تعلیم خود بپردازد، و پیش از آنکه به زبان، ادب آموزد، با کردارش ادب آموزد.
۳. توجه به نیازهای مردم:
یکی از ویژگی‌های بارز مدیریتی شهید رئیسی، توجه ویژه به نیازهای مردم و تلاش برای رفع مشکلات آنان بود. او با برگزاری جلسات مردمی، سفرهای استانی و دیدارهای مستقیم با اقشار مختلف جامعه، به دنبال درک بهتر مشکلات و ارائه راه‌حل‌های مناسب بود. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: "اشعر قلبک الرحمة للرعیة والمحبة لهم واللطف بهم، ولا تکونن علیهم سبعا ضاریا تغتنم أکلهم، فإنهم صنفان: إما أخ لک فی الدین أو نظیر لک فی الخلق" (نهج البلاغه، نامه ۵۳)؛ دلت را با رحمت و محبت به رعیت پر کن و به آنها مهربان باش، و مانند حیوان درنده نباش که خوردن آنها را غنیمت شماری، چرا که آنها دو دسته‌اند: یا برادر دینی تو هستند یا در آفرینش با تو برابرند.
۴. تقویت تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی:
شهید رئیسی با تاکید بر تقویت تولید داخلی و اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، تلاش کرد تا وابستگی کشور به منابع خارجی را کاهش دهد و زمینه‌های اشتغال و رفاه اقتصادی را برای مردم فراهم کند. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: "من وجد ماءً و تراباً ثم افتقر فأبعده الله" (قرب الإسناد، ص ۱۱۵)؛ کسی که آب و خاک داشته باشد و فقیر شود، خداوند او را از رحمت خود دور سازد.
۵. مبارزه با فساد:
مبارزه با فساد و تخلفات اداری یکی از اولویت‌های اصلی شهید رئیسی بود. او با ایجاد ساختارهای نظارتی و تقویت دستگاه‌های بازرسی، سعی کرد تا فساد را در سطوح مختلف مدیریتی کاهش دهد. امام علی علیه السلام می‌فرمایند: "ألا وإنّ الظلم ثلاثة: فظلم لا یُغْفَر، وظلم لا یُترک، وظلم مَغفور لا یُطلب. فأمّا الظلم الذی لا یغفر، فالشرک بالله" (نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶)؛ بدانید که ستم بر سه گونه است: ستمی که آمرزیده نمی‌شود، ستمی که رها نمی‌شود، و ستمی که بخشیده می‌شود و پیگیری نمی‌شود. اما ستمی که آمرزیده نمی‌شود، شرک به خدا است.
شهید رئیسی با الگوی مدیریتی مبتنی بر عدالت، شفافیت، توجه به نیازهای مردم و مبارزه با فساد، توانست تحولات مثبت و موثری را در جامعه ایجاد کند. این الگو، برگرفته از تعالیم اهل بیت علیهم السلام بود و نشان‌دهنده تعهد او به اصول اسلامی و ارزش‌های انسانی بود.
با وجود اینکه ایشان در سانحه‌ی بالگرد به دیدار حق شتافت و به فیض شهادت نائل گشت، اما یاد و خاطره‌اش و الگوی مدیریتی‌اش همواره در ذهن‌ها باقی خواهد ماند. ملت ایران با ادامه دادن راه او و بهره‌گیری از این الگوی مدیریتی، می‌توانند به سوی آینده‌ای روشن و سرشار از عدالت و سعادت حرکت کنند و در انتخابات آینده با محوریت این الگو انتخابی شایسته داشته باشند.
محمد حائری شیرازی
استاد حوزه و دانشگاه
