به گزارش خبرگزاری حوزه، «طراحی الگوی اسلامی ارتباطات همسایگی در زندگی شهری»، عنوان کتابی علمی - پژوهشی است که نویسندۀ آن در ۶ فصل به طراحی و تبیین الگوی اسلامی ارتباطات همسایگی در زندگی شهری پرداخته است؛ اثری که در قالب رسالۀ دکتری توانست پیش از انتشار، در بیست و سومین دورۀ همایش کتاب سال حوزه (۱۴۰۰) با احراز رتبۀ شایستۀ تقدیر، در جمع منتخبان این همایش قرار گیرد.

علی ملکوتی‌‏نیا در این کتاب که سال ۱۴۰۲ به همت انتشارات دارالحدیث به چاپ رسیده کوشیده است با رویکرد دینی و با بهره‌گیری از روش استنباطی- تحلیلی، الگوی ارتباطات همسایگی در زندگی شهری را از متون اسلامی استخراج و تبیین نماید.

نویسنده در این کتاب با تحلیل مفهومی ارتباطات همسایگی اسلامی و مطالعه شرایط و اقتضائات زندگی در شهرهای معاصر(بخصوص آپارتمان‌نشینی)، برای ارتباطات همسایگان، دو الگوی عملی متفاوت طراحی نموده است: یکی؛ الگوی پیوستاری و دیگری، الگوی چندبُعدی.

هر یک از الگوهای یادشده دارای ۵ مؤلفۀ اساسی از قبیل: «بی‌آزاری»، «تاب‌آوری(فعّال)»، «مسئولیت‏‌پذیری(اجتماعی)»، «مهرورزی» و «خیررسانی» است. مؤلفه‌های یادشده به شکلی ارتباطات همسایگی اسلامی را در ابعاد مختلف (زمینه‌ساز، تقویت‌کننده، استمراربخش و بازدارنده) نشان میدهند.

امروزه ضرورت پرداختن به چنین موضوعی از آن روست که ارتباط مطلوب بین انسان‏ها اساس نظام اجتماعی و شرط بقای جامعه است. در دنیای معاصر به دلیل تغییرات صورت‏گرفته در شهرنشینی، سکونت تحمیلی در مجتمع‌‏‏‏های آپارتمانی، تقلید از الگوهای غربی در مدیریت شهری، و وجود خُرده‌‏‏فرهنگ‏ها، ارتباطات اجتماعی با آفت‏‏‏های متعددی مواجه شده است، به گونه‏‏‌ای که در شهرهای بزرگ، کمتر می ‏توان ارتباطات سازنده ‏ای را میان مردم مشاهده کرد.

این در حالی است که آموزه‏‏‌های اسلامی از یک سو ضمن تأکید جدّی بر ارتباطات انسانی و تعاملات اجتماعی هدفمند، به زندگی در شهرهای بزرگ نیز توصیه کرده و از سوی دیگر برای همسایگی، تعریف، دامنه، مسئولیت‏‏ها و کارکردهای مشخّصی را ارائه نموده است؛ از این رو در رویکرد اسلامی، ایجاد نظم و انسجام شهری و کاستن از آفت‏‏های زندگی در شهرهای بزرگ، تا اندازه‌‏ای در سایۀ احیا و تقویت واحدها و نهادهای انسانی کوچک از جمله «همسایگی» است.

کتاب حاضر در همین راستا کوشیده است ضمن کشف ویژگی‏های ساختاری ارتباطات همسایگی در اسلام، طراحی الگوی ارتباطات همسایگی در زندگی شهری را مد نظر قرار دهد.

نویسنده در فصل اول این کتاب به بیان کلیات و تعریف مفاهیم کلیدی تحقیق پرداخته است.

واژگانی چون: الگو، همسایگی، ارتباط، شهر، زندگی شهری را به بحث گذاشته است تا ادبیات مشترکی برای پیگیری موضوع در نظر گرفته شود.

در فصل دوم، مطالبی از قبیل: «بیان ضرورت و اهمیت ارتباطات در زندگی اجتماعی»، «بررسی و ارزیابی زندگی شهری، و لزوم پیوندهای همسایگی»، «ضرورت توجّه به پیوندهای همسایگی»، «نوع همزیستی همسایگان در زندگی شهری»، «اقتضائات و مشکلات همسایگی در شهرهای معاصر»، «امکان طراحی الگوی مفهومی بر پایه گزاره‌های متون اسلامی» از جمله مباحث مقدماتی است که با عنوان ادبیات نظری تحقیق، سامان یافته است.

صاحب این اثر در فصل سوم بیان «روش شناسی تحقیق» را مورد توجّه قرار داده است. فصل چهارم نیز مبتنی بر بررسی گزاره های متون اسلامی دربارة محتوا و ساختار ارتباطات همسایگی اسلامی در زندگی اجتماعی است.

نویسنده در این فصل، ضمن جمع آوری و گزارش داده های متنی به دسته بندی آنها پرداخته و تلاش نموده از میان اطلاعات موجود در قرآن و حدیث، مواردی که کمترین اشارهای به موضوع پژوهش دارد، مورد توجّه قرار دهد.

فصل پنجم این کتاب به صورت تفصیلی، طراحی الگوی ارتباطات همسایگی در زندگی شهری بر اساس متون اسلامی را پی گرفته است و در نهایت، در فصل ششم، تبیین پایه های نظری، کارکردها و الزامات تحقق عینی الگو را مطمح نظر قرار داده و بالاخره در خاتمه به دستاوردهای پژوهش حاضر، اشاره نموده است.