به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی ابوطالبی در نشست هم‌اندیشی «شرایط اصلح در وضعیت مطلوب و وضعیت موجود» که به همت مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (علیه‌السلام) با همکاری مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام) برگزار شد، عنوان کرد: برای تعیین فرد اصلح باید سه بُعد بینشی و شناختی، مهارتی و رفتاری، گرایشی در نظر گرفته شود.
وی با اشاره به اینکه آگاهی به مبانی انقلاب اسلامی یکی از ویژگی‌های مهم شناختی است که رئیس جمهور باید داشته باشد، بیان کرد: مهمترین این مبنا اسلام ناب محمدی است که امام خمینی (ره) بارها نسبت به آن تأکید داشتند و بیان کردند که اسلام ناب محمدی در مقابل اسلام متحجر و اسلام آمریکایی قرار دارد. اسلامی که در اصطلاح عدم جدایی دین از سیاست و نظامات دینی است.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) ادامه داد: مردم داری، با مردم بودن، مغرورانه رفتار نکردن، جهادی عمل کردن، ساده زیست بودن و التزام به شرع از رویکردهای اخلاقی است که فرد باید داشته باشد. در بعد مهارت نیز باید توان تدبیر و مدیریت کلان این عرصه را داشته باشد.
وی گفت: برای انتخاب اصلح باید در این سه حوزه میانگین در نظر گرفته شود و گاهی ممکن است فردی در یک حوزه قوی و در حوزه ضعیف تر باشد و بین ویژگی‌ها تزاحم ایجاد شود یعنی مثلا فردی در آگاهی به مبانی انقلاب اسلامی قوی تر باشد اما در مهارت ضعیف تر است یا در روحیات جهادی، مردمی یا ساده زیستی ضعیف تر است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابوطالبی با تأکید بر اینکه در این جا بعد بینشی و شناختی و بعد گرایشی اولویت دارد، افزود: یعنی اگر با یک فردی مواجه باشیم که از لحاظ مهارت مدیریتی و تدبیر خیلی قوی باشد، ولی از آگاهی به مبانی انقلاب اسلامی ضعف داشته باشد یا از ابعاد اخلاقی ضعف داشته باشد این گاهی خطرناک می‌شود. زیرا مانند کسی است که خارج است مسیر در حال حرکت است و این سرعت خطرناک است.
وی اضافه کرد: بعد از انقلاب اسلامی به ویژه در سال های اخیر دشمنان بیان کردند تنها راه مقابله با جمهوری اسلامی تقویت نهادها و شخصیت های دینی مخالف جمهوری اسلامی است یعنی براندازی و حرکت از طریق غیر دینی، سکولارها و غرب گراها فایده ای ندارد، زیرا بدنه جامعه، دینی است پس باید کسانی ک ظاهر دینی دارند اقدام کنند.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) ادامه داد: خطری که در این دو دهه انقلاب اسلامی را تهدید میکند افرادی هستند که ادعای انقلابی بودن و دینی بودن را دارند، اما با مبانی انقلابی فاصله دارند و اسلام‌های دیگری را خلاف اسلام ناب ترویج می‌کنند.
وی در رابطه با مسئله مقبولیت و اصلح بودن گفت: بر اساس نظر برخی از فقها وقتی عدم مقبولیت فردی احراز می‌شود مانع تصدی می‌شود و حتی مانع جواز تصدی در مقام اثبات می‌شود، اما مقبولیت در شرایط اصلح نیست یعنی سنجش اصلح بیشتر در مقام ثبوت است تا اثبات؛ یعنی بررسی می‌کنیم چه کسی بیشتر این ویژگی‌ها را دارد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابوطالبی ادامه داد: از باب ثانوی اگر احراز شود فرد اصلح شرایط مقبولیت و رأی آوری را ندارد، اما فرد صالح که درجات پایین‌تری دارد مقبولیت و امکان رأی اوری بیشتری دارد در این شرایط در تزاحم قرار می گیریم و فرد اصلح را کنار می گذاریم به سراغ صالح می رویم تا فاسد رأی نیاورد.
وی یادآور شد: اما این امر در زمانی است که در طرف مقابل وحدت وجود دارد و بدانیم افتراق در این سمت باعث رأی آوری سمت فاسد می‌شود؛ اما اگر چنین چیزی احراز نشد تلاش می‌کنیم تا اصلح در بیاورد.
در نظام مردم سالاری دینی، جمهوریت از ارکان تعیین کننده است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید جواد حسینی گرگانی، معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام هم در این نشست عنوان کرد: بر اساس نگاه توحیدی و دیدگاه امامیه، قدرت به صورت انحصاری به دست خداوند است و بهره‌مندی از قدرت مشروع به میزان صلاحیت در تقویم مصالح واقعی است و هر نگاهی غیر از این به معنای شرک در قدرت مشروع و نفی در ربوبیت تشریع است.
وی ادامه داد: حاکمیت به عنوان مهمترین حوزه قدرت محسوب شده است و کسانی در این جایگاه قرار می‌گیرند که بالاترین سطح سنخیت را با اوصاف الهی داشته باشند. تصرف ناشی از حق است، حق ناشی از مالکیت است و مالکیت ناشی از خالقیت است به همین دلیل که جز خداوند خالق و مالک همه هستی است هیچ کسی حق تصرف و ولایت را ندارد.
معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام بیان کرد: خداوند این حق را به کسی واگذار میکند که بیشتری شبهات را به اوصاف الهی داشته باشند یا در اصطلاح اصلح باشند. داشتن قدرت حقیقی و مشروع برای خلافت الهی بالاترین ارزشی که در آیه ۳۰ سوره بقره این مطلب اشاره شده است.
وی افزود: اسلامی بودن جهت گیری مردم و مشروع بودن امام جامعه دو ویژگی جامعه دینی است و اقتضای چنین جامعه‌ای این است که میزان مقبولیت افراد بر اساس معیارهای اسلامی یعنی تقوا و سنخیت با مصالح الهی باشد و در نظام مردم سالاری دینی، جمهوریت از ارکان تعیین کننده است و نادیده انگاشتن جمهوریت ارمغانی جز ناکارآمدی ندارد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسینی گرگانی گفت: اگر مردم نیز نامزد غیر اصلح انتخاب کنند ممکن است در رسیدن به اهداف دچار چالش و خسران شویم، اما اگر همراهی مردم وجود داشته باشد سبب کارآمدی بیشتر نظام در برابر تهدیدات خارجی و مشکلات داخلی خواهد شد، لذا باید صالحی که مقبولیت دارد را مدنظر قرار دهیم.
معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام ادامه داد: برخی از واژه هایی که پسوند ترین به آن ها اضافه می‌شود دارای معانی جزئی خارجی میشوند؛ بنابراین وقتی می‌گوییم اصلح که در فارسی به معنای صالح ترین است تنها یک مصداق حقیقی برای آن می‌توانیم پیدا کنیم و مصداق دومی وجود ندارد.
وی گفت: کسی که می‌خواهد فرد اصلح را تشخیص بدهد باید هم در شناخت حقیقت های دینی و واقعیت های دنیوی (وضعیت مسائل گوناگون در حوزه های کشوری، منطقه ای و بین المللی) باید مجتهد باشد تا بتواند رابطه درستی بین حقیقت و واقعیت ایجاد کند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسینی گرگانی با بیان اینکه داوری در این مسئله در تخصص مجتهد دینی و سیاسی است، اضافه کرد: تنها کسی که در این زمینه دین و بستر جامعه و جهان را می شناسد ولی فقیه است و تنها اطاعت از ایشان در این مسئله حجت است. تأکید ولایت فقیه به عنوان خبره بر رأی دادن نامزد اصلح دو معنا دارد.
وی تصریح کرد: اول اینکه بر اساس اصول فقه ما قواعد اصولی رأی دادن به نامزد اصلح طریقیت دارد و اگر نخبگان برای رأی آوردن این نامزد تلاش کنند فرد اصلح رأی می آورد وظیفه شرعی است. در این صورت تبلیغ و رأی دادن به نامزد اصلح طریقیت دارد. دوم این است که این امر موضوعیت دارد یعنی خود تبلیغ برای اصلح اهمیت دارد خواه باعث رأی آوردن شود خواه نشود.
معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام ادامه داد: بیشترین تکرار ویژگی‌های فرد اصلح در بیانات رهبر معظم انقلاب در سالیان گذشته شامل مدیریت اجرایی قوی، پایبندی به مبانی، خستگی ناپذیری، جهادی بودن، خدمت گزار مردم بودن، استکبارستیزی، شجاع بودن، دارای ایمان و تقوا و توکل، شناخت نیاز و درد جامعه و... بوده است.
وی افزود: علاوه بر این ویژگی‌های فردی که نامزد باید داشته باشد، فرد اصلح باید متناسب با جایگاهی که در آن می خواهد قرار بگیرد نیز باشد یعنی فرد باید سه نوع صلاحیت فردی، توانایی های نظری و عملی و صلاحیت در چارچوب سازوکاری که برای موقعیت در نظر گرفته شده است را داشته باشد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسینی گرگانی با اشاره به اهمیت رأی آوری فرد اصلح گفت: رأی آوری فرد اصلح بسیار مهم است اگر این امر مد نظر قرار گرفته نشود سبب می‌شود که کثرت و وحدت یک طیف وحدت سبب پیروزی آن ها شود حتی اگر اصلح نباشند.
وی اظهار کرد: امام خمینی در سال ۱۳۶۲ فرمودند: «انتخاب اصلح برای مسلمین یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد؛ و همه چیز را بفهمد، چون در مجلس، اسلام تنها کافی نیست، بلکه باید مسلمانی باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد.»
معاون پژوهش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام یادآور شد: حضرت یوسف در مصر خطاب به فرعون گفت: اگر می خواهید به سر منزل مقصود که مبارزه با خشک سالی برسید من شما را به آن می رسانم زیرا من «حَفِیظٌ، عَلِیمٌ» هستم. یعنی هم امانت دار هستم و هم نسبت به سازو کار علم دارم.
رئیس جمهوری باید وحدت بحش امت باشد
حجت‌الاسلام‌والمسلمین ذبیح الله نعیمیان، مدیر موسسه آموزش عالی امام رضا علیه‌السلام عنوان کرد: در مسئله انتخابات گاهی نظرات اومانیستی وارد می‌شود یعنی فرد بیان میکند این حق من است که نامزد شوم یا اینکه حق خودم است که به چه کسی رأی بدهم چه اصلح باشد چه نباشد و در این شرایط عموم و جامعه در نظر گرفته نمی شود. باید مراقب باشیم زیرا بسیاری از نخبگان و مردم عادی خواسته یا ناخواسته به سراغ این حقوق نو بنیاد می‌روند.
مدیر موسسه آموزش عالی امام رضا علیه‌السلام با بیان اینکه وضع آرمانی این است که فرد اصلاح سر کار بیاید، اضافه کرد: خداوند در سوره مائده می‌فرماید:« ا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاَ تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَ النَّصَارَی أَوْلِیَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! یهود و نصاری را ولّی (و دوست و تکیه‌گاه خود،) انتخاب نکنید! آنها اولیای یکدیگرند؛ و کسانی که از شما با آنان دوستی کنند، از آنها هستند.» در آیه ۵۶ سوره مائده نیز می فرماید:« وَمَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ؛ و هر کسی خدا و پیامبر او و کسانی را که ایمان آورده‌اند ولی خود بداند [پیروز است چرا که] حزب خدا همان پیروزمندانند.»
حجت‌الاسلام‌والمسلمین نعیمیان ادامه داد: این آیات فقط مربوط به زمان پیامبر (ص) نیست بلکه همه بشر را رهنمود میکند که تولی به خدا و رسول خدا (ص) و تبری نسبت به مشرکان داشته باشیم.
مدیر موسسه آموزش عالی امام رضا علیه‌السلام بیان کرد: در وضع مطلوب به دنبال اصلح هستیم که در ابتدا باید صلاحیت فردی برای خودش احراز شود و فرد فقط به دنبال ایجاد کارنامه یا معرفی خودش نباشد.
وی ادامه داد: ویژگی‌های مربوط به وضع مطلوب به چند بخش تقسیم می‌شود که برخی امور از لحاظ شرعی و فقهی، شرط واجب یا حسن هستند. برخی شرط و واجب را یکی می گیرند یعنی هر چیزی خوب است واجب است را شرط می گیرند. در حالی که ممکن است شرط نباشد؛ مثلا در این شرایط چون ذیل ولایت است اصلح بودن شرط است؟
حجت‌الاسلام‌والمسلمین نعیمیان افزود: شرط عقلی بیان میکند فرد باید اصلح باشد اما چون شناخت اصلح آسان نیست مشکل ایجاد می‌شود، زیرا اگر اصلح بودن شرط باشد باید با ضوابط پیچیده اصلح واقعی پیدا شود و اگر غیر از آن رأی آورد ولی فقیه نباید تایید کند.
وی با بیان اینکه متناسب با زمان و شرایط موجود ممکن است برخی از شرایط محاسن و واجبات اهمیتش تغییر کند، افزود: امروزه علاوه بر تولی، علم و شناخت کلانی که مطرح شد، بحث فوریت مدیریت و توانمندی مهم است.
مدیر موسسه آموزش عالی امام رضا علیه‌السلام در رابطه با الگوی کارآمدی گفت: رئیس جمهور باید وحدت بخش امت باشد.
انتهای پیام
