به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، وطندوست در نشست هماندیشی اساتید گروههای علمی که در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد، به بررسی جامع ظرفیتها و چالشهای هوش مصنوعی در پژوهشها پرداخت.
وی تأکید کرد: هوش مصنوعی در دوران کنونی بهعنوان ابزاری بینظیر در تسهیل فرآیندهای علمی شناخته میشود. پژوهشگرانی که به درستی از این قابلیت بهره ببرند، میتوانند زمان و انرژی قابلتوجهی را صرفهجویی کنند.
وطندوست با اشاره به قابلیت هوش مصنوعی در تسهیل جستجوی منابع علمی گفت: پیشرفتهای فناوری هوش مصنوعی، فرآیند جستوجوی علمی را متحول کرده است. امروزه ابزارهای هوشمند میتوانند در کوتاهترین زمان ممکن، مرتبطترین و معتبرترین منابع علمی را از میان حجم انبوهی از دادهها استخراج و دستهبندی کنند. این ظرفیت باعث شده است که محققان بتوانند به جای صرف زمان طولانی برای پیدا کردن منابع، وقت خود را بر روی تحلیل و ارزیابی دادههای موجود متمرکز کنند.
وی افزود: ابزارهای مدرن هوش مصنوعی با اعمال فیلترهای هوشمند، از پراکندگی اطلاعات جلوگیری میکنند و به پژوهشگران کمک میکنند تا در مسیر درست حرکت کرده و به اهداف تحقیقاتی خود دست یابند.
ابزارهای هوش مصنوعی، همراهی برای تحلیل دادههای بزرگ
این استاد حوزه و دانشگاه به نقش بیبدیل هوش مصنوعی در تحلیل دادههای علمی اشاره کرد و اذعان داشت: یکی از کارکردهای حیاتی این فناوری، توانایی تحلیل دادههای بزرگ و پیچیده است. برای پژوهشگرانی که با حجم وسیعی از دادهها سروکار دارند، ابزارهای هوش مصنوعی میتوانند دادهها را پردازش کرده و تحلیلهایی دقیق و کاربردی ارائه دهند که در حالت دستی شاید ماهها زمان ببرد.
وی در ادامه تصریح کرد: این ابزارها بهویژه برای پژوهشگرانی که با دادههای آماری سروکار دارند، ضروری هستند، هوش مصنوعی میتواند پیشنهادات معنادار و مبتنی بر دادههای دقیق در اختیار محققان قرار دهد.
نقش هوش مصنوعی در ارتقاء نگارش علمی و شبیهسازی پژوهشها
مدرس حوزه علمیه پیرامون کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه نگارش پژوهش و شبیهسازی علمی نیز تصریح کرد: یکی دیگر از دستاوردهای بزرگ فناوری هوش مصنوعی، ارتقاء کیفیت متون نوشتاری است. ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی نهتنها خطاهای گرامری و ساختاری متون علمی را اصلاح میکنند، بلکه در بهبود سبک نگارش نیز مؤثر هستند. همین نکته میتواند به پژوهشگرانی که در نگارش مقالات علمی یا پایاننامهها چالش دارند، کمک کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی ادامه داد: علاوه بر این، شبیهسازی و مدلسازی با فناوری هوش مصنوعی، راهحلهای نوینی را در اختیار دانشمندان و پژوهشگران قرار داده است. با استفاده از این فناوری، میتوان پیشبینیهایی دقیق برای نتایج آزمایشات داشت یا حتی الگوهای کاری مختلف را پیش از اجرا بررسی و تغییر داد. این قابلیت باعث میشود بسیاری از پدیدههای پیچیده قبل از وقوع، شبیهسازی شده و زمان و هزینهها بهینه شوند.
وطندوست پیرامون کاربرد مترجمهای هوشمند در پیشبرد پژوهشهای چندزبانه و تأثیر هوش مصنوعی در توسعه این پژوهشها توضیح داد: هوش مصنوعی بهویژه در عرصه ترجمه و ویرایش متون علمی بسیار مؤثر عمل میکند. گاهی پژوهشگران نیازمند استفاده از منابعی به زبانهای مختلف هستند که این امر بدون بهرهگیری از فناوری ترجمه هوشمند ممکن نیست. این ابزارها نهتنها ترجمهای دقیق ارائه میدهند، بلکه از نظر ویرایش و اصلاح متون نیز کمک مؤثری به پژوهشگران دارند.
وی با تأکید بر اهمیت دقت در ترجمه مطالب علمی افزود: مترجمهای هوشمند میتوانند به دانشجویان، اساتید و پژوهشگرانی که قصد تعامل با جوامع علمی بینالمللی را دارند، کمک شایانی کنند. انتشار مقالات چندزبانه از طریق این فناوریها بیش از پیش تسهیل شده است.
آسیبهای ناشی از سوءاستفاده از هوش مصنوعی
استاد حوزه و دانشگاه خطرات و آسیبهای احتمالی ناشی از سوءاستفاده از هوش مصنوعی در پژوهش اشاره کرده و هشدار داد: متأسفانه در کنار تمام کارکردهای مثبت، اگر این فناوری بهدرستی مدیریت و نظارت نشود، میتواند تبدیل به ابزاری برای تقلب در پژوهشها شود. تقلب و ارائه نتایج جعلی با استفاده از هوش مصنوعی یکی از چالشهای بزرگ است که کیفیت علم را به خطر میاندازد.
وی افزود: پژوهشهای علمی از ابتدای کار نیازمند صداقت و دقت هستند. اگر هوش مصنوعی بدون ضابطه در روند پژوهشی استفاده شود، صداقت علمی خدشهدار خواهد شد و کیفیت تحقیقات با افول مواجه میشود.
وابستگی بیشازحد به هوش مصنوعی و تضعیف تفکر مستقل
وطندوست در خصوص وابستگی بیشازحد به ابزارهای هوش مصنوعی بود، تصریح کرد: یکی از بزرگترین خطراتی که ما در آینده با آن مواجه خواهیم شد، کاهش توانایی پژوهشگران در تفکر مستقل است. زمانی که پژوهشگران به جای اتکا بر دانش و قدرت تحلیل خود، صرفاً روی ابزارهای هوش مصنوعی تکیه کنند، تفکر خلاق و انتقادی کمرنگ میشود و پژوهشها به سمت سطحینگری سوق پیدا میکنند
وی ادامه داد: پژوهشگران و دانشجویان باید بیاموزند که هوش مصنوعی تنها یک ابزار کمکی است، نه جایگزینی برای تفکر و خلاقیت انسانی، فناوری باید در خدمت انسان باشد و نباید انسان خود را وابسته و اسیر فناوری بداند.
نیاز به آموزش و تدوین دستورالعملهای اخلاقی
وطندوست راهکارهایی برای استفاده بهینه از هوش مصنوعی ارائه کرد و گفت: برای جلوگیری از سوءاستفادهها و کاهش آسیبهای ناشی از این فناوری، ما نیازمند آموزش صحیح و تدوین دستورالعملهای اخلاقی و شرعی هستیم. برگزاری دورههای آموزشی برای پژوهشگران و دانشجویان جهت استفاده اصولی از هوش مصنوعی در اولویت قرار دارد.
وی بیان داشت: کارگروههایی متشکل از اساتید حوزه و متخصصان فناوری برای تدوین دستورالعملهای اخلاقی تشکیل شوند تا محدودیتها و چارچوبهای استفاده از هوش مصنوعی در پژوهش مشخص شود. این اقدام بهویژه در علوم اسلامی که دقت و اصالت در آن اولویت دارد، بسیار حیاتی است.
وطندوست به اهمیت استفاده آگاهانه از این فناوری اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی اگر بهدرستی مدیریت شود، میتواند الهامبخش پژوهشگران و دانشجویان باشد. اما اگر جایگزینی برای تفکر، خلاقیت و تحلیل انسانی باشد، مسیر تحقیقات علمی را منحرف خواهد کرد. آینده علم و پژوهش در گرو تعامل هوشمندانه با فناوری است.
نظر شما