به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، آیتالله سیداحمد علمالهدی، امروز یکشنبه ۱۹ اسفندماه در هفتمین جلسه تفسیر آیات قرآن کریم در ماه مبارک رمضان به تفسیر و توضیح آیه دوم سوره مبارکه مائده پرداخت و اظهار داشت : تأکیدات این آیه در زمینه تعظیم شعائر دین، حکم الهی در مورد جریان محرمات احرام، روابط صحیح انسانی و تعاون بر تقوا و عدم تعاون بر عدوان است .
تأکید بر تعظیم شعائر دینی و روابط صحیح انسانی
وی در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: آیه دوم سوره مائده به چند نکته مهم تأکید دارد. اولین نکته، تعظیم شعائر دین است. دومین نکته به حکم الهی در جریان محرمات احرام اشاره دارد. سومین نکته، به روابط انسانی صحیح اشاره میکند، بهویژه مسئله اینکه هیچگونه مانعی نباید برای زیارت مسجدالحرام ایجاد شود. در نهایت، موضوع تعاون بر تقوا و عدم تعاون بر عدوان بیان میشود.
وی در ادامه به آیه ششم سوره مائده اشاره کرد و گفت: «تعاون بر تقوا و عدم تعاون بر عدوان» محور اصلی این آیه است. خداوند متعال در این آیه میفرماید: «أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَالتَّقْوَی وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَی الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ»، که به معنای همیاری در انجام کارهای خیر و پرهیزکاری است و در مقابل، نهی از یاری رساندن به گناه و تجاوز.
رابطه تعاون با مفهوم اسلامی و نقد فرهنگ مدرنیته
وی در ادامه به توضیح مفهوم تعاون در اسلام پرداخت و گفت: تعاون از ریشه «تفاعل» به معنای همیاری در بین دو یا چند نفر است که در اسلام به عنوان یک اصل اساسی شناخته میشود. در مقابل، فرهنگ مدرنیته که توسط فیلسوفانی چون لاک، روسو و هابز پایهگذاری شده است، بهویژه پس از رنجهایی که مردم اروپا از کلیساها تحمل کردند، بر فردگرایی و آزادی اقتصادی تأکید دارد. این فرهنگ مدرنیته تعاون را از زندگی اجتماعی حذف کرده و تنها به دنبال تقویت منافع فردی و اقتصادی است.
وی در بخش بعدی سخنان خود به نقد عقاید هابز و تأثیر آن بر فلسفه لیبرالیسم پرداخت. وی افزود: در فلسفه هابز، انسانها بهطور طبیعی درندهخو و خودخواه هستند و تنها تفاوت آنها با حیوانات، داشتن عقل است. بر اساس این ایده، لیبرالیسم اقتصادی به وجود آمد که تأکید میکند زندگی اجتماعی انسانها باید حول محور اقتصاد و منافع فردی بچرخد. در این دیدگاه، تعاون و همیاری اجتماعی هیچجایی ندارد و این تنها با مبانی دینی و اعتقاد به خداوند سازگاری دارد.
عدم همسویی فرهنگ مدرنیته با اصول دینی
وی ادامه داد: در فرهنگ مدرنیته، افراد به دنبال سود و منفعت شخصی خود هستند و از هر ابزاری برای رسیدن به این هدف استفاده میکنند. در این شرایط، مفهوم تعاون معنای چندانی ندارد و این تنها با مبانی دینی و اعتقاد به خداوند سازگاری دارد.
وی با اشاره به دو محور «بر» و «تقوا» در آموزههای قرآن گفت: تعاون باید حول این دو محور باشد. محور اول شامل ایمان به خدا، کمک به مستضعفان، دادن زکات، وفای به عهد، و بردباری در سختیها است. محور دوم شامل جلوگیری از بیدینی و بیمذهبی است که در این راستا باید انسانها در دینمداری جدی باشند.
احیای امر به معروف و نهی از منکر، مصداق تعاون در تقوا
وی تأکید کرد: مصداق بارز تعاون در تقوا، احیای امر به معروف و نهی از منکر است. بر اساس سخن امیرالمؤمنین(ع)، برادری در دین به معنای خیراندیشی برای یکدیگر، هزینهسازی برای جلب رضایت خداوند، و کمک به اطاعت از خداوند است.
وی در ادامه به خطرات تعاون در «اثم» و «عدوان» اشاره کرد و گفت: تعاون بر گناه و فساد نه تنها جامعه را از سعادت دور میکند بلکه امنیت عمومی را به خطر میاندازد. نمونه بارز این نوع تعاون، همکاری کشورهای استکباری در حمایت از اسرائیل و حمله به مردم فلسطین است.
وی ادامه داد: همیاری در جنایات و عدوان میتواند به توسعه فساد اجتماعی و اقتصادی منجر شود. فعالیتهای اراذل و اوباش، گروههای قاچاق و حرکتهای جهانی برای نابودی بشریت نمونههایی از این نوع همیاریها هستند که باید از آنها پرهیز کرد.
وی از حضار خواست تا خود را مورد ارزیابی قرار دهند و بررسی کنند که در کدام گروههای اجتماعی و سیاسی مشارکت دارند و آیا همیاریشان در راستای تقوا و خیر است یا در جهت گناه و فساد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: برخی جریانات داخلی که به دنبال به دست آوردن قدرت و ثروت هستند، به تضعیف دین و توسعه فساد اقتصادی پرداختهاند. این گروهها با احتکار کالاها و گرانفروشی، معیشت مردم را سختتر کرده و همیاریهایی در جهت «اثم» و «عدوان» دارند.
وی تأکید کرد: گاهی تعاون در «اثم» و «عدوان» به صورت ناآگاهانه صورت میگیرد. افراد ممکن است به دلیل منافع شخصی در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی بهگونهای رفتار کنند که نتیجه آن به نفع دشمنان اسلام و منافع آنها باشد.
اسلام، دین جمعی و همیاری اجتماعی
وی در پایان گفت: اسلام یک دین فردی نیست بلکه دین جمعی است. پیامبر(ص) تنها به فردسازی نپرداختند بلکه امتسازی کردند. در این امت بود که شخصیتهای بزرگی چون بلال حبشی، سلمان فارسی و ابوذر غفاری تربیت شدند.
وی در پایان اظهار داشت: اگر جامعهای در راستای تعاون در تقوا حرکت کند، به سعادت خواهد رسید و اگر همیاری در جهت «اثم» و «عدوان» باشد، آن جامعه به فلاکت و عذاب دچار خواهد شد.
نظر شما