خبرگزاری حوزه | یک فعال سیاسی-اجتماعی در یادداشت اخیر خود با عنوان «آینده روحانیت» نگاهی انتقادی به عملکرد این نهاد دیرپا داشته است؛ اما به نظر میرسد این تحلیل از درک کامل نقش تاریخی و ظرفیتهای بینظیر روحانیت شیعه بازمانده است.
روحانیت نه یک نهاد صنفی، که وارث راستین پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) است. این جایگاه رفیع را میتوان در طول تاریخ شیعه به وضوح مشاهده کرد؛ از فقیهان بزرگی مانند محقق کرکی که با حفظ استقلال از حکومتهای زمان به هدایت جامعه میپرداختند تا مبارزات بیامان مراجع عظام تقلید در دوران مشروطه و پهلوی که نشان از پیوند ناگسستنی روحانیت با مردم داشت.
پس از انقلاب اسلامی، روحانیت با حفظ ماهیت اصیل خود، گامهای بلندی در خدمت به جامعه برداشته است. حضور دهها هزار روحانی در مناطق محروم و مرزی کشور، تأسیس مؤسسات خیریه و آموزشی بیشمار، و تربیت صدها اندیشمند و محقق در حوزههای علمیه، همگی گواهی بر این مدعاست.
این خدمات گسترده به خوبی نشان میدهد که روحانیت نه تنها از مردم دور نشده، که بیش از پیش در متن جامعه حضور فعال دارد و حتی دوران منحوس کرونا نشان داد که یکی از دلسوزترین قشرها نسبت به مردم، روحانیتی بود که جان خود را در کف دست قرار داد و با حضور قریب به ۲۰ هزار طلبه و روحانی در غسالخانه ها و بیمارستان ها، حضور مؤثر و چشمگیر داشت.
در عرصه تبلیغ و ارتباط با نسل جوان نیز روحانیت با هوشمندی خاصی عمل کرده است. استفاده از فضای مجازی، برنامههای خلاقانه مذهبی در صداوسیما با محوریت روحانیون جوان و پرانرژی، و تأسیس مراکز پاسخگویی به شبهات با زبان روز، همگی نشاندهنده تلاش این نهاد مقدس برای انطباق با نیازهای زمانه است. این اقدامات نه تنها نشانه انحطاط نیست، بلکه گواهی بر پویایی و هوشیاری روحانیت در مواجهه با چالشهای جدید است.
روحانیت شیعه همواره خود را «امتمحور» و نه «دولتمحور» تعریف کرده است و آمارهای امیدبخشی از خدمات و فعالیت های حوزه و روحانیت وجود دارد که همگی حاکی از آیندهای درخشان برای این نهاد الهی است و با تکیه بر پشتوانه غنی تاریخی و توانایی انطباق با شرایط زمان، همواره ثابت کرده که میتواند هم قدیس بماند و هم در متن جامعه حضور فعال داشته باشد.
نویسنده یادداشت انتقادی به رفتارهای غیرمتعارف برخی روحانیون اشاره میکند و آن را نشانه انحطاط میداند؛ اما آیا این تحلیل، نقش رسانهها در کلیشهسازی از روحانیت را نادیده نمیگیرد؟ رسانههای اجتماعی با بزرگنماییِ رفتارهای حاشیهای، تصویری تحریفشده از روحانیت ارائه میدهند. آیا میتوان صدها عالم دینیِ گمنام را که در مناطق محروم خدمت میکنند، نادیده گرفت؟
این احتمال قوی وجود دارد که نگاه انتقادی مطرحشده، هرچند حاوی نکاتی درباره برخی آسیبها و چالشهاست، اما به دلیل اتکای احتمالی بر مشاهدات محدود و حبابی برآمده از فضای مجازی یا طیف خاصی از روحانیون پیرامون نویسنده، از ارائه تصویری جامع، منصفانه و عمیق از واقعیت حوزه و خدمات و برکات آن محروم مانده است؛ پس تحلیل آینده روحانیت نیازمند نگاهی جامعتر و منصفانهتر است و مناسب نیست که با تعمیمهای شتابزده، روحانیت را از فضای سیاسی کشور دور نماییم.
امید است نگاهی واقع بینانهتر و به دور از سیاستزدگی از برخی فعالان رسانه ای نسبت به روحانیت شاهد باشیم تا دچار دوقطبی در جامعه نشویم.
نظر شما