سید ناهید موسوی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه عنوان کرد: دهه کرامت، یکی از برساخته‌های فرهنگی‌ـ‌دینی معاصر شیعی است که بر مبنای مناسبت‌های میلاد امام رضا علیه‌السلام و خواهر بزرگوارشان حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها شکل گرفته است. این دهه که از یکم تا یازدهم ذی‌القعده ادامه دارد، به‌عنوان بازتابی از پیوند عمیق عاطفی، معرفتی و ایمانی این دو شخصیت نورانی، بستری فراهم می‌آورد تا مفاهیم بنیادین اخلاق اسلامی، به‌ویژه کرامت انسانی، مورد توجه و بازشناسی قرار گیرد.
وی گفت: در فرهنگ شیعه، امامان معصوم علیهم‌السلام نه‌تنها پیشوایان دینی، بلکه اسوه‌های اخلاق، علم و مهرورزی‌اند. امام رضا علیه‌السلام که به «عالم آل محمد» شهرت یافت، با دانش گسترده و حلم بی‌نظیر خویش توانست در یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ اسلامی، اسلام ناب را در برابر انحرافات فکری و سیاسی حفظ کند. مناظره‌های علمی ایشان با دانشمندان ادیان مختلف، شاهدی بر جامعیت علمی امام و در عین حال، گشاده‌رویی و ادب اوست. سیره رفتاری ایشان سرشار از مکارم اخلاق از خوش‌رفتاری با خادمان گرفته تا رسیدگی پنهانی به فقرا بوده است.
کارشناس مذهبی در رابطه با سیره اخلاقی و علمی امام رضا (ع) اظهار کرد: هشتمین پیشوای شیعیان، نه‌تنها یکی از چهره‌های برجسته در تاریخ اسلام به شمار می‌رود، بلکه در دوران حکومت مأمون عباسی، با وجود پذیرش ولایت‌عهدی تحمیلی، از موقعیت خود برای نشر معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام بهره برد و به عنوان یکی از شخصیت‌های علمی و فرهنگی مطرح شد.
وی ادامه داد: دوران امامت آن حضرت، هم‌زمان با گسترش ترجمه آثار یونانی، هندی و سریانی به زبان عربی بود؛ ازاین‌رو جامعه اسلامی با موجی از نظریات فلسفی، طبی و علمی مواجه شده بود که پاسخ‌گویی به آن‌ها نیازمند مرجعیتی علمی و الهی بود.
موسوی افزود: امام رضا علیه‌السلام با بهره‌گیری از جایگاه علمی خویش، نقش بی‌بدیلی در هدایت فکری جامعه ایفا کرد. آن حضرت با حضور در مناظرات علمی و کلامی با متکلمان، فلاسفه، پزشکان و پیروان ادیان مختلف، نه‌تنها برتری عقلانیت اسلامی را اثبات کرد، بلکه مرزهای دانش را با هدایت وحیانی ترسیم نمود.
وی اضافه کرد: مناظره معروف آن حضرت با جاثلیق مسیحی، رأس‌الجالوت یهودی، رؤسای صابئین و زرتشتیان، از نمونه‌های درخشان تعامل علمی و فرهنگی ایشان با صاحبان اندیشه‌های گوناگون است. این مناظرات که اغلب به درخواست مأمون عباسی برگزار می‌شد، نشان‌دهنده تسلط گسترده امام بر علوم روز، از جمله فلسفه، طب، نجوم، الهیات و فقه مقارن بود.
پژوهشگر حوزوی بیان کرد: شخصیت علمی و تقوایی امام رضا (ع) در میان بسیاری از علمای اهل سنت نیز مورد احترام است. نقل روایات، پذیرش مقام علمی و زیارت مزار ایشان توسط مسلمانان غیرشیعه، شواهدی بر وحدت‌بخشی شخصیت رضوی در جهان اسلام است.
وی یادآور شد: امام رضا (ع) با تأکید بر عقل‌گرایی در فهم دین، فرهنگ پرسش‌گری را در میان شیعیان تقویت کرد. در بیانات ایشان، عقل همواره به‌عنوان یکی از ارکان شناخت حق و ابزار فهم دین مطرح می‌شود. افزون بر این، امام با حمایت از دانشمندان، انتقال معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام و تربیت شاگردان برجسته‌ای چون عبدالعظیم حسنی، ریّان بن شبیب، صفوان بن یحیی و داوود بن قاسم جعلی، نقشی راهبردی در نهادینه‌سازی فرهنگ علمی در تمدن اسلامی ایفا نمود.
موسوی تأکید کرد: سیره فرهنگی امام رضا علیه‌السلام در گسترش ارزش‌هایی چون مدارا، گفت‌وگو، اخلاق علمی و تکریم ارباب علم جلوه‌ای ویژه دارد. ایشان با رفتار کریمانه، پذیرش آرا حتی در قالب مخالفت و پاسخ‌گویی مستدل به پرسش‌ها، الگویی متعالی از یک رهبر فرهنگی ترسیم کردند. زیارت‌نامه معروف «جامعه کبیره» که امام هادی علیه‌السلام در وصف اهل‌بیت علیهم‌السلام بیان کرده، بر دانش، حلم و کرامت آن بزرگواران تأکید دارد و بی‌تردید، امام رضا علیه‌السلام یکی از مصادیق برجسته این ویژگی‌هاست.
وی گفت: شخصیت علمی و فرهنگی امام رضا علیه‌السلام، نه‌تنها در تاریخ اسلام، بلکه در گستره تاریخ تمدن بشری جایگاهی رفیع دارد؛ جایگاهی که بر مبنای علم و بر پایه اخلاق، بینش الهی و انسان‌دوستی استوار است. سیره آن حضرت، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان در دل ساختارهای سیاسی پیچیده، هویت دینی و فرهنگی را حفظ و حتی تقویت کرد.
کارشناس مذهبی گفت: امام رضا علیه‌السلام الگویی از رهبری معنوی بود که با تأکید بر عقل، گفت‌وگو و کرامت انسانی، ظرفیت‌های فکری و فرهنگی اسلام را در بالاترین سطح به نمایش گذاشت. دهه کرامت فرصتی است تا بار دیگر به این آموزه‌ها بازگردیم و الگویی از دیانت عقلانی، اخلاق‌محور و مهرورزانه را در جامعه امروز بازآفرینی کنیم.
انتهای پیام
نظر شما