به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، رئیس پژوهشکده زن و خانواده به پرسش و پاسخی در موضوع «خلأ تربیتی پدر» پرداخت که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
پرسش:
* در خانوادههایی که پدر حضور ندارد، مادر چگونه میتواند نقش تربیتی خود را بهدرستی ایفا کند و خلأ پدر را تا حد ممکن جبران کند؟
در شرایطی که پدر در خانواده حضور ندارد، این موضوع برای مادر به یک چالش جدی تبدیل میشود. یکی از مسائل مهم در این زمینه، نوع نگرش مادران امروزی است که غالباً نوعی احساس مالکیت نسبت به فرزند خود دارند.
بهعبارت دیگر، مادر تصور میکند فرزند تنها متعلق به اوست و پدربزرگ و مادربزرگ – بهویژه از سوی پدر – را افراد دیگری تلقی میکند که نباید در تربیت کودک دخالت کنند.
این نوع نگاه، تا حد زیادی ناشی از فضای فرهنگی مدرن است که در آن، زن حاضر نیست نقش سرپرستی جد پدری را بپذیرد یا جایگاه مسئولیتپذیر تربیتی او را به رسمیت بشناسد؛ حتی در سطح کلان نیز قانونگذار، در بسیاری موارد، احکامی صادر میکند که به نفع مادر است و عملاً از نقش پدربزرگ غفلت میشود.
در حالی که اگر مادر بتواند نقش و شأن جد پدری را بهدرستی درک کند و حرمت او را نگه دارد، میتواند از ظرفیت این شخصیت برای راهبری و هدایت تربیتی فرزند بهره ببرد و بخشی از فشار سنگین سرپرستی را از دوش خود بردارد.
مسئله دوم این است که نبود پدر، اساساً یک وضعیت اضطراری است.
یعنی مادر در چنین شرایطی مجبور است وظایفی را بهعهده بگیرد که ذاتاً متناسب با نقش زنانه او تعریف نشدهاند.
در همین رابطه بنده سالها پیش از همسر شهیدی پرسیدم: «شما که همسر شهید هستید، آیا توانستید جای پدر را برای فرزندانتان پر کنید؟» پاسخ ایشان برای من بسیار جالب بود.
ایشان گفتند: «ژستش را میگیرم، ولی واقعاً نمیشود.»
این یعنی در عمل، مادر تلاش میکند نقش پدر را ایفا کند و حتی ناچار است ظاهراً آن را به عهده بگیرد، اما جایگزینی کامل برای پدر ممکن نیست.
مادر، اگرچه مدیریت امور فرزند را بر عهده دارد، باید آگاه باشد که این کار با دشواریهای خاص خود همراه است و ضرورتهای وضعیت اضطراری است که او را به چنین ایفای نقشی وادار کرده است.
البته باید تأکید کنم که بررسی چگونگی دقیق ایفای این نقش در غیاب پدر، نیازمند ورود به حوزههای تخصصی علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره است.
این مسائل، از حوزه تحلیل دینی خارجاند و جزو حوزههای تخصصی بنده نیستند.
ورود تفصیلی به آنها ممکن است موجب زیادهگویی و انحراف از بحث اصلی شود. بنابراین، تحلیل بُعد دینی ماجرا در صلاحیت بنده است، اما در سایر ابعاد، نیاز به متخصصان هر حوزه وجود دارد.
برای مطالعه متن نشست خبری کامل با حجت الاسلام والمسلمین محمدرضا زیبایی نژاد، رئیس پژوهشکده زن و خانواده، اینجا را کلیک نمایید.
نظر شما