یادداشت | مؤلفه‌های طلایی مدارا در خانواده

خبرگزاری حوزه | یکی از ویژگی‌هایی که در ایجاد و تثبیت سازگاری بین اعضای خانواده نقش قابل توجهی دارد، مداراست.

اساساً زندگی بدون رفق و مدارا روح و معنایی ندارد و نمی‌توان از آن سود و بهره‌ای برد. این صفت در خانواده جایگاه ویژه‌ای دارد؛ چرا که مشکلات و سختی‌ها را از زندگی دور می‌کند؛ موجب تقویت بنیان خانواده‌ها می‌شود و همچنین حسن رابطه‌ای توام با آرامش بین اعضای خانواده، بخصوص زن و شوهر را درپی دارد.

مدارا به معنای نرمش، مهربانی، راضی کردن و خوشحال‌کردن کسی است؛ به گونه ای که خواسته‌های طرف مقابل برآورده شود؛ البته منظور نادیده گرفتن عیوب و رفتارهای ناپسند او نیست. مؤلفه‌های چهارگانه مدارا یعنی تغافل، سازگاری، محبت و گذشت در روابط بین همسران و اعضای خانواده موجب صمیمیت و همدلی بیشتر می‌شود.

یک زن برای حفظ آرامش خانواده موظف به مدارا است. منظور از مدارا این است که زن در برابر حالات درونی و موقعیت‌های بیرونی افراد خانواده، به ویژه همسر رفتارهای صمیمانه‌ای داشته باشد؛ تا از بروز مشکلات در خانواده جلوگیری کند. اگر زندگی خانوادگی بر پایه‌ی مدارا نباشد، تندی و خشونت بالا خواهد گرفت و خشک و خشن بودن محیط خانواده، آن را به یک سربازخانه تبدیل می‌کند.

در طول زندگی مشترک زن و شوهر، موارد فراوانی مانند رفتار و گفتار همسر که موافق میل انسان نیست به چشم می‌خورد. در صورت عدم مدارا با همسر، هر یک از این موارد می‌تواند زمینه‌ای برای بروز خشونت و درگیری میان آنها شود، در صورتی که می‌توان با رفق و مدارا بسیاری از اختلافات را حل کرد و آرامش و صمیمیت را در محیط خانه به وجود آورد.

از دیگر نشانه‌های مدارای یک زن در خانه این است که نسبت به افکار و سلایق مختلف همسر و سایر اعضای خانواده درک کاملی داشته باشد و همچنین با گذشت از اشتباهات آنان و با نرم خویی، سعادت و سلامت خانواده را تامین کند.

در تقویت مدارا اموری از جمله تغافل و چشم‌پوشی موثر هستند؛ با این وجود ضروری است که زن در مواجه با ناملایمات از عقل و تدبیر نیز استفاده کند.

با توجه به فرمایش امیرالمومنین علی علیه‌السلام که می‌فرمایند: «نیمـی از وجـود عاقـل و خردمند تحمل، صـبر و بردبـاری، و نـیم دیگـرش خـود بـه فراموشـی زدن اسـت». (التمیمی الآمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۱۳۹) غایت بزرگواری زن این است که به هنگام مشاهده خطای همسر و فرزندانش از آنها چشم‌پوشی کند.

همان طورکه امیرالمومنین علی علیه‌السلام می‌فرمایند: «خود را به بی‌خبری نمایاندن و چشم پوشی از بهترین کارهای بزرگان است.» (التمیمی الآمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۲۰۹) با ایـن کـه زن از خطا و اشتباه همسر و فرزندش آگاه است، ولی با عقل و درایت، تغافل می‌کند و در نهایت با صبر و مـدارا، آسایش و امنیت خانواده را تضمین می‌کند. البته منظور از مدارا چشم‌پوشی صد در صد و مطلق از خطا نیست، به این معنا که دائم خطاکار خطا کند و مادر یا زن خانواده چشم بپوشد؛ بلکه او از خطاها می‌گذرد تا آرامش خانواده تامین شود و در عین حال با عقل و تدبیر در صدد رفع خطا برمی‌آید.

برای اینکه زن بتواند آسایش و آرامش را در خانه فراهم کند باید از ابتدای زندگی با همه موقعیت‌های گوناگونی که در آن قرار می‌گیرد، سازگاری داشته باشد و به جای بدخلقی و لجبازی بر اساس عقل و منطق تصمیم بگیرد و از موضع گذشت و ایثار برخورد نماید.

در دین مبین اسلام سازگاری با همسر و فرزندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این امر بسیار سفارش شده است؛ زیرا سبب ایجاد رابطه‌ی سرشار از عشق و محبت می شود و زمینه‌ی اختلاف و برخوردهای نامناسب را ازبین می‌برد؛ در نتیجه رشد اخلاقی اعضای خانواده را در پی دارد.

یکی از مهمترین مولفه‌های مدارا در یک خانواده، محبت و علاقه زن و شوهر نسبت به یکدیگر و نسبت به فرزندان خانواده است که با وجود اوضاع و شرایط سخت و دشوار، زن نسبت به مرد و سایر اعضاء عشق و محبت بورزد.

مهر و محبت طرفینی افراد خانواده یکی از الطاف و نعمت‌های خاص پروردگار است و باعث صفا و صمیمیت و مدارا و سازگاری در زندگی می‌شود؛ البته صرف دوست‌داشتن قلبی کافی نیست بلکه باید به زبان آورده شود که در این صورت اثر بیشتری دارد و هیچ گاه از قلب بیرون نخواهد رفت.

از دیگر راهکارهای بهره بردن از مدارا عفو و گذشت است، به این معنا که زن از رفتار و عمل بد و زشت اعضای خانواده گذشت کند. بخششی بدون قید و شرط که از طرف مقابل هیچ چشم‌داشتی نداشته باشد. این بخشش باعث می شود که کدورت و رنجش‌ها از بین برود و صمیمت، وفاق و یکدلی بین اعضای‌خانواده بیشتر شود. این امر نه ‌تنها سبب آرامش زن بلکه آرامش روانی سایر اعضای خانواده را به دنبال دارد؛ البته میان عفو و تغافل تفاوت وجود دارد، تغافل عملی است که فرد با علم به خطا وانمود می کند که متوجه نشده اما عفو به معنای پذیرش خطا و گذشتن از مجازات و در واقع آثار آن است.

بنابراین مدارا بین اعضای خانواده از اصول مهم زندگی‌مشترک به شمار می‌رود و عدم رعایت آن منشأ اختلافات و درگیریهای فراوان در زندگی‌ خانوادگی است. مدارا، نقش بسزایی در استحکام و پایداری خانواده دارد که می توان با ترویج فرهنگ بخشودگی در خانواده، به ایجاد محیطی سالم، شاد و صمیمی کمک کرد.

اعظم ملک پوریان