حجاب سلامت و سعادت جامعه را در پی دارد

حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر طاهری آزاد، از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به اهمیت موضوع حجاب، اظهار داشت: لازم است در رابطه با حجاب و علل بدحجابی و راه های مبارزه با بدحجابی تحقیق اساسی صورت بگیرد.

وی با تأکید بر اینکه حجاب و همین طور امر به معروف و نهی از منکر، از مسلّمات و ضروریات دین اسلام هستند، تصریح کرد: کسی که این دستور دینی را قبول نداشته باشد، در واقع منکر یکی از دستورات اسلام است.

استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: همانطور که امر به معروف و نهی از منکر وظیفه دینی بسیار مهم و ضامن سلامت و سعادت جامعه است، حجاب نیز سلامت و سعادت جامعه را در پی دارد و از این رو در قرآن کریم به حفظ حجاب برای مردان و نیز زنان اشاره شده است.

وی افزود: قرآن کریم بعد از آنکه به مردان مؤمن می فرماید چشم های خود را از گناه به نامحرمان فرو گیرند و عفاف خود را حفظ کنند؛ به زنان مؤمنه نیز می فرماید: «و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لیضربن بضمرهن علی جیوبهن؛ و به زنان با ایمان بگو چشم های خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که نمایان است، آشکار ننمایند و (اطراف) روسری های خود را بر سینۀ خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود.» (نور: ۳۰ و ۳۱)

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد تأکید کرد: متأسفانه عده‌ای از افراد جامعه مسلمانان به جای اینکه خوبان عالم و زنان با عفت و پاکدامن اسلام را الگوی خود قراردهند، وضعیت حجاب در اروپا را برگزیده و آن را الگوی خود می سازند که این یکی ازعوامل بی حجابی و نیز بدحجابی در مسلمانان است.

وی با اشاره به وجود عوامل مختلف در ایجاد بدحجابی و بی حجابی، خاطرنشان کرد: در این گفت‌وگو با استناد قرآنی، روایی و نیز با استفاده از برخی از منابع که در این راستا به رشته تحریر در آمده، این موضوع مورد کنکاش قرار گرفته است.

حجاب و معنای آن

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد با اشاره به معنای لغوی حجاب، اظهار کرد: در ساده‌ترین تعریف، حجاب، به معنی پوشش و فاصله میان دو چیز معنا شده است؛ (لسان العرب، ج ۴، ص ۳۶) به گفته اهل لغت این واژه به صورت متعدّی و به معنای در پرده قرار دادن به کار می رود. فیومی این واژه را چنین توضیح می دهد: حجب فعلی متعدی است و به معنای مانع شدن به کار می رود و به پرده، حجاب می گویند، زیرا مانع از دیدن است و به دربان، حاجب گفته می شود، زیرا وی مانع از ورود افراد است، این واژه در اصل بر موانع جسمانی اطلاق می گردد، ولی برخی مواقع به موانع معنوی نیز حجاب گفته می شود (مصباح المنیر، احمد فیومی، ص ۲۷۰)

وی اضافه کرد: در کتب لغت فارسی نیز برای واژه «حجاب» معنای مختلفی مانند پرده، ستر، نقابی که زنان چهره خود را به آن می پوشانند، روی بند، برقع، چادری که زنان سرتاپای خود را بدان می پوشانند آمده است، خلیل بن احمد در تعریف حجاب بیان کرده است: حجاب به معنای حائل، پرده، پنهان کردن و منع از تلاقی است. (العین، ج ۳، ص ۸۶)

واژه هایی که مفهوم حجاب را می رسانند

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد اظهار کرد: واژه هایی هستند که به نوعی مفهوم حجاب را می رساند و ما در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم.

وی خاطرنشان کرد: واژه قرآنی جلابیب در حوزه مباحث حجاب بکار می رود. این واژه جمع جلباب، به معنی جامه ای است از چادر بزرگتر و از عبا کوچک تر که زن به وسیله آن سر و سینه خود را می پوشاند؛ گرچه مفسران در بیان معنای جلباب اختلاف نظر دارند، اما جلباب، لباس بلند و گشادی است که زیبایی های اندام و زینت ها را بپوشاند و زن را از تعرض افراد بیمار دل مصون نگه دارد» (فراهیدی همان ج ۶ ص۱۳۲؛ طریحی، ج ۲؛ ص ۲۳)

استاد حوزه علمیه قم به خمر به عنوان یکی دیگر از واژه ها در باب حجاب اشاره کرد و یادآور شد: خُمُر جمع خمار به معنای روسری و سرپوشی که زن بوسیله آن سرش را می پوشاند است (التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ‌ حسن مصطفوی، تهران، ج ۳، ص ۱۲۹)

وی گفت: جیوب از دیگر کلماتی است که در کنار معنای لغوی حجاب بحث می شود، جیوب جمع جیب به معنای گریبان و دور گردن است. (تاج العروس من جواهر القاموس، ‌ محمدمرتضی زبیدی، ‌ بیروت، ‌ دارالهدایه، ‌۱۳۸۶ ق. ص ۲۱۰)

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد به زینت اشاره کرد و یادآور شد: زینت به معنای زیور که شامل زینت طبیعی (یعنی زینتی که در آفرینش فرد به کار رفته که اساس آن صورت و چهره است) و زینت اکتسابی (یعنی زیبایی که به واسطه لباس، زیورآلات و لوازم آرایشی به دست می آید) می شود. مفسران نیز واژه زینت را به معنای عام دانسته اندکه شامل زینت های طبیعی واکتسابی هردومی شود (الجامع لاحکام القرآن، ‌ محمد قرطبی، ‌ بیروت، ‌ داراحیاء التراث العربی، ‌ ۱۹۶۷م. ج ۱۲، ص ۲۲۶ و زحیلی، وهبه، ‌ التفسیر المنیر، دمشق، ‌ دار الفکر، ‌ بی تا. ص ۲۱۵).

وی بیان کرد: به عقیده برخی از مفسران خطاب «قل للمؤمنین …» برای زن و مرد کفایت می کرد؛ اما به دلیل اهمیت مسئله، خطاب به زنان را به طور مستقل آورد «قل للمؤمنات»، تا فرمان کنترل نگاه را با تأکید بیش تری بیان کرده باشد.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به «عفاف» به عنوان یکی دیگر از واژه ها در موضوع حجاب، اظهار کرد: واژه عفاف در منابع لغوی یعنی «خودداری از چیزی که حلال نیست» یا «خودداری از گفتار یا کرداری که جایز و شایسته نیست» و عفاف در مفهوم عام خود عبارت از خویشتنداری در مقابل هر نوع تمایل افراطی نفسانی است.

حجاب در اصطلاح

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد خاطرنشان کرد: حجاب در اصطلاح به پوشش خاص زنان اطلاق شده است، شهید مطهری در مورد واژه «ستر» و تغییر آن به «پوشش» می نویسد: مورد استعمال کلمه [ستر به پوشش در مفهوم] حجاب در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدیدی است، در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقهاء، کلمه «ستر» که به معنی پوشش است، به کار رفته است. فقها چه در کتاب الصلوه و چه در کتاب النکاح که متعرض این مطلب شده اند، کلمه ستر رابه کاربرده اند، نه کلمه حجاب را، معنی شایع لغت حجاب، پرده است. (مسئله حجاب، مرتضی مطهری ... تهران : نشریه انجمن اسلامی. ۱۳۵۳ ص۶۳).

وی بیان کرد: فقها چه در کتاب الصلوة (جواهر الکلام، حسن نجفی، ج ۸، ص ۱۶۲ ـ ۱۷۵) و چه در «کتاب النکاح» (همان، ج ۲۹، ص ۷۵ـ۸۰) به بررسی آن پرداخته اند، این واژه، عبارت است از پوششی که زن در برابر نامحرمان باید استفاده کند و از جلوه گری و خود نمایی بپرهیزد، در نظر ما نیز همین معنای اصطلاحی مورد نظر است، نه پرده نشینی زنان. تردیدی نیست که حجاب در این اندازه یکی از احکام مشترک ادیان بوده است (فقه پژوهی قرآنی، محمد علی ایازی، ص ۱۹۲ـ۱۹۴) این واژه در قرآن و حدیث نیز با عنایت به همین معنای لغوی به کار رفته و معنای خاصی پیدا نکرده است. (مفردات راغب، ابوالقاسم راغب اصفهانی، ذیل ماده حجب).

استاد حوزه علمیه قم تأکید کرد: کلمه حجاب هم به معنی پوشیدن است و هم به معنی پرده و حاجب و بیشتر استعمالش به معنی پرده است، این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می‌دهد که پرده وسیله پوشش است و شاید بتوان گفت که به حسب اصل لغت هر پوشش حجاب نیست، آن پوشش حجاب نامیده می شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد. (مجموعه آثار، مرتضی مطهری، ج: ۱۹، ص: ۴۳۰ ـ ۴۲۹).

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد بعد از بیان معنای حجاب، به تاریخچه حجاب و عفاف اشاره کرد و گفت: در سوره مبارکه اعراف آمده است «یا بَنِی آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَیْکُمْ لِباساً یُوارِی سَوْآتِکُمْ وَ رِیشاً وَ لِباسُ التَّقْوی‌ ذلِکَ خَیْرٌ ذلِکَ مِنْ آیاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُون» (اعراف: ۲۶)

وی با تأکید بر اینکه مسئله پوشش و حفظ عفاف، مختصّ به دنیای اسلام و حتی دیگر ادیان نیست، تصریح کرد: براساس زمینه فطری، حتی جوامع اولیه و به دور از تمدن و مذهب هم آن را مورد توجه خود قرار داده اند.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به داستان آدم و حوا و بهره گیری آنها از شجره ممنوعه به عنوان دلیلی بر این مدعا، خاطرنشان کرد: ویل دورانت می نویسد «در بریتانیای قدیم والدین ثروتمند درمدت پنج سال بحران جوانی، دختران خود را در کلبه ها زندانی می نمودند. زنان سالمند پاکدامنی را به زندانبانی می گماردند، دختران حق خروج از این کلبه ها را نداشتند و تنها اقارب و نزدیکان می توانستند آنان را ببینند. بعضی از قبایل جزیره برنئو نیزعمل مشابهی داشته اند.».

وی با تأکید بر وجود مسئله پوشش و عفاف در همه جوامع و ملل به صورت های گوناگون، اظهار کرد: با آمدن اسلام این مسئله به عنوان یک حکم تکلیفی و ضروری برای زنان تعیین گردید و یا آنها را به جواهرات اصلی مانند یاقوت و مرجان تشبیه می کند که جواهر فروشان، آنها را در پوشش مخصوص قرار می دهند تا همچون جواهرات بدلی به آسانی دردسترس این و آن قرار نگیرند و از قدر و ارزش آنها کاسته نشود، این جوهر لطیف را از سهل الوصول بودن مصون داشته و محدوده مطمئن تری پیرامون او قرار داده است.

استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: از آموزه‌های قرآنی این معنا به دست می آید که عفت و پاکدامنی، به معنای چیرگی عقل و مدیریت مهار قوای شهوانی به دست آن است. این حالت اگر به شکل ملکه ای در نفس انسانی در آید، شخص در حالتی قرار می گیرد که به سادگی تهییج نمی شود و قوای شهوانی نمی تواند سرکشی کند و او را به سوی گناه سوق دهد.

وی با اشاره به اینکه هدف اصلی، حکمرانی عقل و آموزه‌های وحیانی بر جان آدمی است، تأکید کرد: در برخی از روایات آمده برای هر چیزی مستی و سکری است و انسان ها همان گونه که با شراب دچار مستی می شوند، یا به سبب ترس از مرگ دچار این حالت می گردند. (سوره اعراف آیه: ۲۶.) یا دنیا زدگی، ایشان را مست می کند (سوره ق، آیه: ۱۹) همچنین برخی از اوقات چشمان آدمی مست می شود و همانند آدم هایی افسون شده می گردد. (سوره حجر، آیه: ۷۲)

حجت الاسلام و المسلمین طاهری آزاد تصریح کرد: مستی چشمان، شاید به سبب چشمان مست آفرین جنس مخالفی باشد و شاید به تار مو و زلف زنی و شانه ستبر مردی اتفاق بیفتد. از این رو باید انسان چشم، فروهشته دارد تا در دام مست آفرینان گرفتار نیاید. حجاب، مانع بازدارنده ای است که آدمی را از مست آفرینان در امان نگه می دارد. لذا به عنوان یک حکم اجتماعی اسلامی مطرح شده است.

وی گفت: از نظر اسلام، همان اندازه که انسان نسبت به ایمان و عمل صالح خود مکلف و موظف است، همچنین نسبت به ایمان و اعمال دیگران نیز مسئولیت دارد؛ زیرا اسلام دینی اجتماعی است و حوزه های فردی آن تا حوزه های اجتماعی کشیده شده و ایمان واقعی جز به رهایی از خود و دیگران معنا نخواهدیافت، از این رو بر هر فردی این مسئولیت نهاده شده تا با ایجاد حجاب، مانع از برانگیخته شدن شهوات جنسی دیگران شود. بنابراین حجاب برای مرد و زن یک مسئولیت است.

انتهای پیام. /