شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ - ۲۲:۵۷
ولایت‌عهدی امام رضا (ع)، معامله‌ای سیاسی یا تله‌ای هوشمندانه؟

حوزه/ کرمی گفت: در کوران درگیری‌های قدرت و سیاست‌ورزی‌های عباسیان، پیشنهاد ولایتعهدی به امام رضا (ع) از سوی مأمون، تصمیمی غافلگیرکننده و پرسش‌برانگیز در تاریخ اسلام بود که آیا این اقدام مأمون، صرفاً یک معامله سیاسی برای آرام کردن اوضاع و کنترل علویان بود، یا تله‌ای زیرکانه برای به دام انداختن امام و خاندانش؟

خانم نجیبه کرمی مدیر موسسه آموزش عالی ریحانة الرسول ساوه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در اراک ضمن تسلیت شهادت امام رضا علیه السلام، اظهار داشت: عباسیان از همان آغاز حکومت خود، مبارزه با علویان را در دستور کار داشتند و جنایات آن‌ها در این راه، گاه حتی از بنی‌امیه نیز فراتر می‌رفت.

وی گفت: منصور، دومین خلیفه عباسی، با علویان و فرزندان امام حسن (ع) که خود پیش‌تر با آن‌ها بیعت کرده بود، برخوردهای خشنی داشت و بسیاری از آن‌ها را به شهادت رساند یا زندانی کرد. این رویه در دوران خلفای بعدی نیز ادامه یافت.

کرمی تصریح کرد: در این میان، مسئله ولایتعهدی امام رضا(ع) توسط مأمون، هفتمین خلیفه عباسی، حکایتی متفاوت دارد، درباره انگیزه مأمون از این اقدام، نظریات مختلفی مطرح شده است، مأمون، دانشمند و دانش‌دوست، اما “شیعه امام‌کش”.

وی یادآور شد: برخی معتقدند مأمون، با وجود علم و دانش فراوان در ابتدا به امام رضا (ع) ابراز صمیمیت کرد اما بعدها پشیمان شد.

مدیر موسسه آموزش عالی ریحانة الرسول ساوه اذعان کرد: گفته می‌شود او برای رهایی از دست برادرش، نذر کرده بود که در صورت خلاصی، خلافت را به اهلش بسپارد، اما این شیعه بودن مأمون، در اصطلاح به شیعه امام‌کش معروف شد، کنایه‌ای به شیعیان کوفه که به امام حسین (ع) پشت کردند.

وی تأکید کرد: احتمال دوم این است که مأمون در این قضیه اختیار کامل نداشت و قدرت اصلی در دست وزیر مجوسی‌اش، فضل بن سهل ذوالریاستین بود. فضل بن سهل قصد داشت خلافت را از خاندان عباسی خارج کند و ایران را از دنیای اسلام جدا کرده و به سمت آیین مجوسی سوق دهد، که این طرح خطرناک‌تر از خود خلافت مأمون بود.

کرمی ابراز کرد: دیدگاه سوم این است که طرح ولایتعهدی امام رضا(ع) یک سیاست محض از سوی مأمون بود، هدف او آرام کردن ایرانیان و جلب نظر آن‌ها بود، چرا که از نظر مأمون، این ولایتعهدی خطری برای خودش نداشت و می‌توانست با دادن سهمی به علویان، شورش‌های آن‌ها را فرونشاند و علویان را خلع سلاح کند.

وی خاطرنشان کرد: یکی از شگردهای سیاستمداران برای کنترل منتقدان، دادن پست و مقام به آن‌هاست، مأمون نیز با ولایتعهدی امام رضا (ع)، قصد داشت ایشان را خلع سلاح کرده و خلافت را به نفع خود مصادره کند.

کرمی اظهار کرد: آنچه مسلم است احضار اجباری امام(ع) از مدینه به مرو بود، امام رضا (ع) به میل خود به مرو نیامدند، بلکه به دستور مأمون و با برنامه‌ریزی قبلی، از مسیری که شیعه‌نشین نباشد (از بصره و ری و فارس و نیشابور، نه از کوفه) به ایران آورده شدند.

وی اضافه کرد: در ابتدا این موضوع با امام (ع) در مدینه مطرح نشد و وقتی در مرو با ایشان در میان گذاشته شد، حضرت به شدت امتناع کردند. فضل بن سهل و حسن بن سهل با لحنی تهدیدآمیز به امام (ع) گفتند که این قضیه اختیاری نیست و مأموریت آن‌ها این است که این کار انجام شود، وگرنه گردن ایشان را خواهند زد.

کرمی یادآور شد: امام رضا(ع) در نهایت ولایتعهدی را مشروط به عدم مداخله در هیچ کاری و نپذیرفتن هیچ مسئولیتی قبول کردند، به همین دلیل ایشان حتی در نماز عید هم شرکت نکردند و وقتی مأمون اعتراض کرد، حضرت با شروط خاص خود عازم نماز شدند که مأمون مجبور شد ایشان را از نیمه‌راه بازگرداند.

وی بیان کرد: پس از مسئله ولایتعهدی، رفتار امام رضا(ع) بسیار جالب توجه بود، ایشان در خطبه‌های خود نه نامی از مأمون می‌بردند و نه از او تشکرمی‌کردند و به شیوه پیامبر (ص) و نه به شیوه مأمون، با مردم بیعت می‌نمودند.

انتهای پیام. /

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha