از امامزاده محمد اعرج چه می دانیم؟!

به گزارش خبرگزاری حوزه، سوم ربیع الاول سال ۳۱۵ هجری قمری سال روز رحلت امامزاده محمد اعرج در شهر مقدس قم است.

جناب «محمد بن احمد بن موسی مبرقع» معروف به "أعرج" و مُکنّی به ابوعلی و ابوجعفر (م، ۳۱۵ ق)، نواده بزرگوار امام جواد علیه‌السلام و از سادات رضوی است.

مرحوم محدث قمی در «منتهی الآمال» در ذکر اولاد حضرت جواد علیه السلام می گوید: «و محمد بن احمد بن موسی که او را ابوعلی و ابوجعفر نیز گویند، مردی بود فاضل و به غایت پرهیزکار و خوش محاوره و نیکو منظر و فصیح و دانا و عاقل و در "تحفة الازهار" است که او ملقب به اعرج بود و رئیس و نقیب و امیرالحاج بود.

محمد بن احمد در سوم ربیع الاول سال ۳۱۵ قمری در شهر مقدس قم وفات یافت و پس از تشییع باشکوه در بقعه "چهل اختران" قم مدفون گردید. محله "چهل اختران" را سال‌ های پیش "محله موسویان" می‌ گفتند و در این محله دو مقبره معروف وجود دارد: یکی به نام مقبره حضرت موسی مبرقع و دیگری چهل اختران که هر دو از مقابر اختصاصی خاندان جناب موسی مبرقع و وابستگان و اولاد اوست.

مجموعه زیارتی چهل اختران قم

چهل‌اختران، متشکل از سه زیارتگاه به نام‌های موسی مبرقع، چهل‌اختران و امامزاده زید است. بعداز حرم حضرت معصومه سلام الله علیها و مسجد جمکران به‌ عنوان سومین قطب مذهبی و گردشگری قم معرفی شده است.

در ضلع شرقی مجموعه چهل‌اختران، مزار جناب موسی مبرقع، فرزند بلافصل امام جواد(ع) و از از راویان حدیث شیعه قرار دارد.

موسی مبرقع در سال ۲۵۶ق به قم هجرت کرده و در سال ۲۹۶ق همان‌جا درگذشت. او را در منزل خویش که به خانه محمد بن حسن بن ابی خالد اشعری معروف بوده دفن کردند. در بقعه موسی مبرقع، یکی از نوادگانش به نام احمد بن محمد بن احمد بن موسی مبرقع نیز مدفون است.

در ضلع دیگر در مقبره چهل اختران، علاوه بر قبر محمد بن احمد بن موسی مبرقع، قبور بسیاری از سادات رضوی و از اولاد و ذراری امام جواد علیه‌السلام از جمله محمد بن موسی مبرقع، همسرش بُریهه و برخی نوادگان امام هادی علیه السلام، زینب و ام محمد دختران موسی مبرقع، فاطمه، ام‌سلمه و ام‌کلثوم دختران محمد بن احمد بن موسی مبرقع نیز در این مکان شریف مدفون می‌ باشند.

تاریخ ساخت این آرامگاه در دست نیست. کتاب گنجینه آثار قم اشاره به دو کتیبه بنا دارد. اولین کتیبه متعلق به سال ۸۵۱ هـ.ق است و نامی از بانی در آن دیده نمی‌شود. ناگفته نماند، این کتیبه در حال حاضر بر سردر این بقعه وجود ندارد، ولی نویسنده کتاب فوق در سال ۱۳۰۹ هـ.ق آن را مشاهده کرده است. متن آن چنین است: «این مکان، قبور جمعی از سادات و امامزادگان است که در این مکان مدفون شده اند». این متن را با خط ثلث بر گچ نوشته بوده‌اند.

کتیبه دوم متعلق به سال ۹۵۳ هـ.ق و مربوط به دوره شاه طهماسب صفوی است. کتیبه بر بالای در ورودی به طول ۳ متر قرار گرفته و متن آن به خط ثلث نوشته شده است: «قد صدرالحکم المطاع ببناء هذه العمارة الشریفة عن اعلیحضرت سلطان سلاطین‌الزمان ابوالمظفر بهادرخان شاه طهماسب، خلّدالله ملکه و سلطانه و افاض علی‌العالمین برّه و احسانه، فی شهور سنة ثلث و خمسین و تسعمأة‌». پوشش گنبد در همین زمان بازسازی شده و استاد سلطان قمی معمار آن بوده است.

منابع:

منتهی الامال مرحوم محدث قمی

ویکی شیعه

دانشنامه اسلامی