مجلس درس علامه حسن زاده آملی (ره)، خانه امن الهی بود

حجت الاسلام و المسلمین سید رسول جعفری آملی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با تسلیت به مناسبت سالگرد ارتحال علامه حسن زاده آملی (ره) اظهار داشت: سخن از عزیزی است که از دست نرفته است، او عزیزی است که «گویم که نمرد و زنده تر شد». در روایت آمده است که «هلک خزّان الدنیا و هم احیاء و العلماء باقون ما بقی الدهر اعیانهم مفقودة و اعیانهم فی القلوب موجودة»

وی افزود: علامه حسن زاده آملی (ره) یک پارچه معنا و لبّ اللباب و سرآمد اولوا الالباب بود و الا سخن گفتن از کسی که متوقف در الفاظ و غرق در عبارات و اعداد است، شایسته و بایسته به نظر نمی رسد. به جرأت و قاطعیت می توان گفت که علامه بزرگوار (ره) حسن اندر حسن بود؛ او تقوای مجسم و انسان مجسّم بود؛ او طاهر بود؛ اما نه به معنای «ذاتٌ ثبت له الطهارة»، بلکه نفس الطهارة بود، عالم صالح نبود، بلکه عمل صالح بود؛ از این جهت هنگامی که لب به سخن می گشود، همه حکمت و معرفت بود.

استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: اینگونه نبود که تنها لسان مرحوم علامه حسن زاده آملی سخن بگوید، بلکه همه وجود او سخن می گفت. زبان او سخنگوی همه هستی او بود. تمام ذرات وجودی او ایمان، صدق، یقین، اخلاص، علم و تقوا و ورع شده بود. همان گونه که خود می فرمود:

به مجاز این سخن نمی گویم به حقیقت نگفته ای الله

حجت الاسلام و المسلمین جعفری آملی خاطرنشان کرد: علامه (ره) به حقیقت می گفت: «الله»، و از این رو لبیک می شنید؛ «ادعونی استجب لکم» چون اشکال در «واهب علی الاطلاق و دائم الفضل علی البریّة و باسط الیدیه بالعطیة» نبوده و نیست؛ اشکال در قابل غافل است که به مجاز سخن می گوید و از این رو پاسخی نمی شنود. حضرت علامه (ره) بارها می گفتند:

ای دل به کوی دوست گذاری نمی کنی اسباب، جمع داری و کاری نمی کنی

وی یادآور شد: دنیا، دارِ اسباب است و چیزی بی هزینه، به کسی نمی دهند؛ به نقل از حضرت آیت الله جوادی آملی: «خود علامه می فرمود: تا جان به لب نرسد، جام به لب نمی رسد.»

حجت الاسلام المسلمین جعفری آملی تصریح کرد: الهی شدن، آسمانی شدن، عرشی شدن، هزینه می طلبد؛ «و ان لیس للانسان الا ما سعی»؛ ایشان در دیوان اشعارشان می فرماید:

آن دل که به کوی عشق محرم نیست دیو است و دد است و کوره آدم نیست

آن را که عروج آسمانی نیست؛ جز عبد و اسیر فرج و اشکم نیست

ای بی خبر از سحرگه عاشق عاشق چو سحر رسد بر عالم نیست

جز سوز و گداز چاره ای نبوَد کین راه به زور و زار و درهم نیست

شاگرد علامه حسن زاده آملی (ره) اضافه کرد: در سوره ذاریات آمده است: «إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَعُیُونٍ آخِذِینَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ ۚ إِنَّهُمْ کَانُوا قَبْلَ ذَٰلِکَ مُحْسِنِینَ کَانُوا قَلِیلًا مِنَ اللَّیْلِ مَا یَهْجَعُونَ وَ بِالْأَسْحَارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ» و به فرموده امام حسن عسگری (ع) «انّ الوصول الی اللّه (عزّ و جلّ) سفر لا یدرک‌ الّا بامتطاء اللیل» (سفینة البحار، ج ‌۴؛ ص ۱۷۹) این کلام مطابق تنزیل است که از باب «ایاک اعنی و اسمعی یا جارة»، خداوند متعال خطاب به رسول گرامی (ص) می فرماید: «وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی‌ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً» (اسراء: ۷۹)

حجت الاسلام و المسلمین جعفری آملی خاطرنشان کرد: جهت طهارت نفس، راهی جز این نیست؛

چون طهارت نبوَد کعبه و بتخانه یکی است نبود خیر در آن خانه که عصمت نبود

وی اضافه کرد: شب قدری در مسجد سبزه میدان آمل که مسجد و محراب ایشان بود، در هنگام «قرآن به سر کردن» هنگامی که چراغ ها خاموش شد و مردم در مجلس، قرآن را بر سر نهاده بودند، و حضرتشان بالای منبر بود، کودکی در آن تاریکی شب، به زبان مادری اش فریاد برآورده بود: «روی چارپا بار است؛ اما خودش خبر ندارد» ایشان فرموده بود: «این سخن راست از زبان این کودک جاری شد» و مسیر بحث هم در نتیجه آن عوض شد و این آیه شریفه را تلاوت فرمود: «مَثَلُ الَّذینَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوها کَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ أَسْفاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذینَ کَذَّبُوا بِآیاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمینَ» (جمعه: ۵). سعدی شیرازی در این باره می فرماید:

علم چندان که بیشتر خوانی چون عمل در تو نیست، نادانی

نه محقق بود نه دانشمند چارپایی بر او کتابی چند

آن تهی مغز را چه علم و خبر که بر او هیزم است یا دفتر

استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: حضرت علامه (ره) بارها می فرمود: «انسان مهمان سر سفره خویش است؛ و ما همواره مشغول خودسازی هستیم و سفر درازی در پیش داریم و باید خود را آماده کنیم» همواره هاتف غیبی صلا در می دهد که «تعالوا» اما «وَیْلٌ لِکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ یَسْمَعُ آیاتِ اللَّهِ تُتْلی‌ عَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَکْبِراً کَأَنْ لَمْ یَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِیمٍ وَ إِذا عَلِمَ مِنْ آیاتِنا شَیْئاً اتَّخَذَها هُزُواً أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ» وای بر هر دروغگوی گنهکار، (۷) که آیات خدا را در حالی که بر او می‌ خوانند می‌شنود، آنگاه از روی سرکشی و تکبّر چنان که گویی آن را نشنیده است [بر کفر، عناد، دشمنی و مخالفتش] پافشاری می ‌کند؛ پس او را به عذابی دردناک بشارت ده. (۸) و هنگامی که به چیزی از آیات ما آگاه می ‌شود، آن را به مسخره گیرد، اینانند که برای آنان عذاب خوارکننده ‌ای خواهد بود. (۹)

وی اظهار کرد: انسان غافل است؛ چه اینکه در روایت داریم «الناس نیام اذا ماتوا انتبهوا» ایشان از عالمان بی عمل که فقط هیئتی و صورتی و شکلی از عالم بودن داشتند و دارند، بسیار رنج می برد و می فرمود: «علمای دراز اول!» بجای «علمای طراز اول»

حجت الاسلام و المسلمین جعفری آملی یادآور شد: علامه نجم الدین حسن زاده آملی (ره) با حفظ مراتب، قرآن ناطق بود و همواره می فرمود: قرآن و برهان و عرفان و وجدان، از هم جدا نیستند و پیوندی جاوید و ناگسستنی با هم دارند؛ کسی که اینها را از هم تفکیک می کند و مقطع می سازد، بخشی از این چهار عنصر را یافته و بخش دیگر را باخته است. آیه قرآن می فرماید: «بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْویلُهُ کَذلِکَ کَذَّبَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَانْظُرْ کَیْفَ کانَ عاقِبَةُ الظَّالِمینَ» (یونس: ۳۹)

شاگرد علامه حسن زاده آملی (ره) گفت: مجلس درس و بحث ایشان، مجلس، بلکه خانه امن الهی بود، حوزه استحفاظی از نفوذ و تسلط و رخنه شیطان بود؛ فضای روحانیت و معنویت و الوهیت بود، ایشان وابسته و دلبسته به کتاب بود و در هنگام تدریس، حق عبارت را ادا می فرمود و خود می گفت: ما استادی داشتیم که ملّای کتابی بود» به این معنا که حق عبارت را از نظر صرف، نحو، اعراب و قرائت، ارجاع ضمیر و توضیح ادا می کرد.

استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: ایشان به قرآن انس عجیبی داشت و در میان تفاسیر، به تفسیر شریف مجمع البیان، اهتمام ویژه ای می ورزید و می فرمود: «بنده این کتاب را پنج بار مباحثه (یا تدریس) کردم» که البته این تشکیک از جانب من است. درباره علامه باید گفت: «عاش سعیدا و مات سعیدا و لم یمت بالحقیقة بل هو باقِ الی یوم القیامة فی قلوب المؤمنین و اولوا الالباب»

هیهات ان یأتی الزمان بمثله ان الزمان بمثله لعقیم

انتهای پیام. /