نوفل‌لوشاتو؛ تبعید یا تریبون جهانی انقلاب؟

خبرگزاری حوزه | پدیده ی تبعید یک مجازات یا عمل اجتماعی و سیاسی است که تقریباً در بسیاری از فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و نظام‌های قانونی در طول تاریخ وجود دارد.

این پدیده از زمان صدر اسلام نیز تا کنون به عنوان ابزاری برای تنبیه و مجازات مجرمان کاربرد داشته است، که با دور کردن اجباری فرد از محل سکونت یا کشور خود به دلایل سیاسی، اجتماعی وحقوقی از ادامه فعالیت‌هایش جلوگیری شود؛ با این وجود مشرکان از این قانون بر علیه انبیاء و ائمه معصومین (علیه السلام) و همچنین مسلمانان، به عنوان وسیله ای برای حذف مخالفان حکومت طاغوتی استفاده می کردند؛ چراکه آنان را تهدید جدی برای منافع حکومتی خود می‌دانستند؛ از این رو با فرستادن به شهرها و کشورهای دورافتاده مانع انجام کارهایشان می‌شدند.

در تاریخ معاصر ایران نیز، امام خمینی(ره) نماد بارز این مقاومت‌ها در برابر تبعید بود، زیرا ایشان پس از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ مخالفت‌های گسترده‌ای با تصویب لایحه کاپیتولاسیون کرد؛ به همین جهت رژیم پهلوی ایشان را از ایران به ترکیه تبعید نمود و سپس به شهر نجف اشرف در کشور عراق منتقل کرد؛ علی رغم فشارهای سخت از جانب حکومت طاغوت، اما با قدرت به تلاش های خود ادامه ‌داد؛ چراکه ایمان و تقوای الهی را سرلوحه ی کار خود قرار داده بود و خداوند را یار و یاور خود در تمام امور می دانست؛ همانطور که خداوند در قرآن کریم به پیامبر(ص) می فرمایند: «إِذ یَمکُرُ بِکَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ لِیُثبِتُوکَ أَو یَقتُلُوکَ أَو یُخرِجُوکَ وَیَمکُرُونَ وَیَمکُرُ ٱللَّهُ وَٱللَّهُ خَیرُ ٱلمَکِرِینَ» (انفال،30)؛ به یاد آور زمانی را که کافران در بارۀ تو نیرنگ می‌کردند تا تو را از تبلیغ باز دارند و یا به قتل رسانند و یا از شهر بیرونت کنند، آنها نیرنگ می‌کردند و خداوند هم نیرنگشان را بی‌اثر می‌کرد؛ زیرا که خداوند از همه نیرنگ‌کاران ماهرتر است».

در زمان تبعید، ضمن نگارش نامه‌ها و اعلامیه‌های متعدد، ایشان ارتباط خود را با نیروهای مذهبی و سیاسی ایران حفظ کرد و همچنین با تربیت شاگردان و هدایت جریان مبارزاتی روحیه مقاومت و ایستادگی را در میان آنان تقویت ‌کرد.

از سوی دیگر با افزایش فشار دولت عراق، مذاکراتی بین ایران و عراق انجام شد که طی آن محدودیت‌هایی برای کوشش های سیاسی امام(ره) در نظر گرفتند و رفت و آمدهایشان تحت کنترل نیروهای امنیتی عراق قرار گرفت.

همچنین از او خواسته شد که به مدت یک ماه سکوت اختیار کند و فعالیت‌های سیاسی خود را کاهش دهد، اما ایشان با صراحت اعلام کرد که نمی‌تواند از وظیفه شرعی و تعهد خود نسبت به اسلام و ملت ایران چشم‌پوشی کند و همچنان به افشای فساد رژیم و هدایت مردم ادامه خواهد داد؛ بنابراین تصمیم بر آن شد که عراق را ترک کند و با توجه به موقعیت‌های بین‌المللی و محدودیت‌های داخلی، به کشور فرانسه منتقل شود.

ورود امام خمینی (ره) به فرانسه در شهر نوفل‌لوشاتو با ظرافت و بی‌سروصدا انجام شد، اما این اقدام بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت. برخلاف تصور رژیم پهلوی که انتظار داشت اقامت ایشان در فرانسه باعث محدودیت در ارتباطشان با طرفدارانش شود، فرانسه به مکانی ایده‌آل برای فعالیت‌های سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شد و همچنین حضور امام(ره) در این شهر کوچک اما مهم و سیاسی، باعث شد خبرنگاران، عکاسان و فیلمبرداران از سراسر جهان به نوفل‌لوشاتو هجوم بیاورند و فعالیت‌هایش را پوشش دهند. دولت فرانسه نیز نتوانست مانع این فعالیت‌ها و مصاحبه‌ها شود.

بنابر این، در طول مدت اقامت در فرانسه، امام (ره) توانست دیدارهایی با شخصیت‌های سیاسی و روحانی ایرانی و نیز نمایندگان کشورهای خارجی داشته باشد و با انجام مصاحبه‌های متعدد با رسانه‌های جهانی، حقایق مربوط به رژیم پهلوی و دخالت‌های آمریکا در ایران را به گوش جهانیان برساند و مظلومیت ملت ایران را آشکار کند.

این فعالیت‌ها موجب شد که پیام‌های امام به سرعت در سطح بین‌المللی منتشر شود و همچنین افکار عمومی جهان نسبت به بحران ایران حساس گردد و رژیم پهلوی و حامیان خارجی آن رسوا شوند.

در نتیجه اقدامات اساسی ایشان در دوره‌های تبعید مقدمه‌ای برای پیروزی انقلاب اسلامی شد؛ استقبال گسترده مردم در بازگشت امام خمینی (ره) به ایران، در بهمن سال ۱۳۵۷ بیانگر قدرت وعمق تأثیرگذاری حضور امام (ره) در شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران بود.

ملک پوریان