حجت الاسلام و المسلمین مهدی طالبی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری اظهار داشت: مدتی پیش، یکی از علمای اهل عامه در سخنان خود، معاویه را از مقدسات اهل سنت دانسته است؛ از این رو لازم به یادآوری برخی نکات هستیم.
وی افزود: مقدس یعنی چه و ما چه چیزی را و بر اساس چه ضابطه ای می توانیم امر مقدس معرفی کنیم و آیا با رأی و نظر خودمان، می توانیم هر چیزی و هر کسی را به عنوان مصداق مقدس معرفی کنیم؟ بعد از روشن شدن این نکته، وارد این بحث می شویم که آیا معاویه مصداق امر مقدس است؟ آیا این شخص به عنوان رفتاری و اعتقادی به نحوی بوده که به عنوان یک شخص قابل احترام مطرح بشود یا خیر.
استاد حوزه علمیه قم گفت: در معنای لغوی مقدس به کلام راغب در مفردات اشاره می کنیم: «التَّقْدِیسُ: التّطهیر الإلهیّ المذکور فی قوله: وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً [الأحزاب/ ۳۳]، دون التّطهیر الذی هو إزالة النّجاسة المحسوسة، و قوله: وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ [البقرة/ ۳۰]، أی: نطهّر الأشیاء ارتساما لک. و قیل: نُقَدِّسُکَ، أی: نَصِفُکَ بالتّقدیس. و قوله: قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ [النحل/ ۱۰۲]، یعنی به جبریل من حیث إنه ینزل بِالْقُدْسِ من اللّه، أی: بما یطهّر به نفوسنا من القرآن و الحکمة و الفیض الإلهیّ، و البیتُ الْمُقَدَّسُ هو المطهّر من النّجاسة، أی: الشّرک، و کذلک الأرض الْمُقَدَّسَةُ. قال تعالی: یا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِی کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ [المائدة/ ۲۱]، و حظیرة الْقُدْسِ. قیل: الجنّة. و قیل: الشّریعة. و کلاهما صحیح، فالشّریعة حظیرة منها یستفاد القُدْسُ، أی: الطّهارة.» (مفردات ألفاظ القرآن؛ ص۶۶۰)
وی ادامه داد: ابن اثیر در النهایه بیان می کند: «فی أسماء اللّه تعالی «الْقُدُّوسُ» هو الطاهر المنزّه عن العیوب.» (النهایة فی غریب الحدیث و الأثر؛ ج ۴؛ ص ۲۳)
حجت الاسلام والمسلمین طالبی خاطرنشان کرد: صاحب تاج العروس می نویسد: «و القُدْسُ: البَیْتُ المُقَدَّسَ، لأَنَّه یُتَطَهَّر فیه من الذُّنُوب، أَو للبَرَکَةِ الَّتی فیه ...» (تاج العروس؛ ج ۸؛ ص ۴۰۷)
وی ابراز کرد: اهل بیت (ع) به عنوان کسانی که آیه تطهیر برای آنها نازل شده و از عصمت برخوردار هستند، مقدس هستند؛ آنها کسانی هستند تطهیر الهی شامل آنها شده است؛ قرآن، جنّة و فیض الهی از مواردی است که مقدس برشمرده شده است. این موارد طهارت خودشان را از خدا دریافت می کنند، خدایی که یکی از اسماء آن، «قدوس» است. اینگونه نیست که هر کسی هر چیزی را که اراده کرد، به عنوان مصداقی در دایره مقدسات قلمداد کند؛ امروز، معاویه را مقدس می دانند و شاید فردا یزید بن معاویه را هم مقدس می پندارند، در حالی که این شخص اصلا می تواند فردی قابل احترام و مقدس شناخته شود؟ یعنی بهشت، جبرئیل، کعبه و مواردی اینچنین هم مقدس باشند؛ معاویه هم در عداد مقدسات شمرده شود!؟ عجیب است و انسان نمی داند این دردها را به کجا ببرد.
استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: آیا معاویة واجد فضیلتی هست یا خیر؟ بر اساس مکتبه شامله، ابن تیمیه می نویسد: «وَ طَائِفَةٌ وَضَعُوا لِمُعَاوِیَةَ فَضَائِلَ وَ رَوَوْا أَحَادِیثَ عَنِ النَّبِیِّ (ص) فِی ذَلِکَ کُلُّهَا کَذِبٌ، وَ لَهُمْ [فِی ذَلِکَ].حُجَجٌ طَوِیلَةٌ لَیْسَ هَذَا مَوْضِعَهَا.» (منهاج السنة النبویة، لإبن تیمیة، ص۴۰۰)
وی بیان کرد: بحث کاتب وحی بودن نیز به تصریح خود علمای اهل سنت ثابت نبوده و معاویه نهایتا کاتب برخی از نامه های پیامبر (ص) بوده است.
حجت الاسلام و المسلمین طالبی خاطرنشان کرد: معاویه نه تنها فضیلتی ندارد، بلکه نسبت به خلاف آن، تصریحاتی از خود علمای اهل سنت را داریم؛ «حدثنی أحمد بن زکیر الحضرمی، حدثنا محمد بن إسحاق بن یزید البصری، سمعت مخلدا الشعیری یقول: کنت عند عبد الرزاق فذکر رجل معاویة، فقال: لا تقذّر مجلسنا بذکر ولد أبی سفیان» (میزان الاعتدال، ۲/۶۱۰)
وی بیان کرد: چگونه می توان شخصی که بر طبق منابع اهل سنت، به «تفسیق»، «حکم به الحاد» و «حکم به جهنمی بودن او» اشاره شده، مقدس قلمداد بشود؟
معاویه و تفسیق
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: به برخی از موارد تفسیق معاویه از سوی علمای اهل سنت اشاره می کنیم:
ـ «و أما أفعاله المجانبة للعدالة الظاهرة من لبسه الحریر و شربه فی آنیة الذهب و الفضة حتی أنکر علیه ذلک أبو الدرداء فقال له إنی سمعت رسول الله (ص) یقول إن الشارب فیها لیجرجر فی جوفه نار جهنم (آتش جهنم را در شکم خودش دارد) و قال معاویة أما أنا فلا أری بذلک بأسا فقال أبو الدرداء من عذیری من معاویة (یکی من را از دست معاویه نجات بدهد) أنا أخبره عن الرسول (ص) و هو یخبرنی عن رأیه لا أساکنک بأرض أبدا
نقل هذا الخبر المحدثون و الفقهاء فی کتبهم فی باب الاحتجاج علی أن خبر الواحد معمول به فی الشرع و هذا الخبر یقدح فی عدالته کما یقدح أیضا فی عقیدته لأن من قال فی مقابلة خبر قد روی عن رسول الله ص أما أنا فلا أری بأسا فیما حرمه رسول الله (ص) لیس بصحیح العقیدة... ة.» (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید؛ ج ۵؛ ص ۱۳۰)
«و أما معاویة فکان فاسقا مشهورا بقلة الدین و الانحراف عن الإسلام و کذلک ناصره و مظاهره علی أمره عمرو بن العاص و من اتبعهما من طغام أهل الشام و أجلافهم و جهال الأعراب فلم یکن أمرهم خافیا فی جواز محاربتهم و استحلال قتالهم بخلاف حال من تقدم ذکره.» (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید؛ ج ۷؛ ص ۵۸)
فأما القول فی سیاسة معاویة و أن شنأة علی علیه السلام و مبغضیه زعموا أنها خیر من سیاسة أمیر المؤمنین فیکفینا فی الکلام علی ذلک ما قاله شیخنا أبو عثمان و نحن نحکیه بألفاظه. قال أبو عثمان و ربما رأیت بعض من یظن بنفسه العقل و التحصیل و الفهم و التمییز و هو من العامة و یظن أنه من الخاصة یزعم أن معاویة کان أبعد غورا و أصح فکرا و أجود رویة و أبعد غایة و أدق مسلکا و لیس الأمر کذلک و سأرمی إلیک بجملة تعرف بها موضع غلطه و المکان الذی دخل علیه الخطأ من قبله.
کان علی (ع) لا یستعمل فی حربه إلا ما وافق الکتاب و السنة و کان معاویة یستعمل خلاف الکتاب و السنة کما یستعمل الکتاب و السنة و یستعمل جمیع المکاید حلالها و حرامها... ا.» (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید؛ ج ۱۰؛ ص ۲۲۷)
معاویه و حکم به الحاد
حجت الاسلام والمسلمین طالبی ابراز کرد: نسبت به حکم به الحاد معاویه، ابن ابی الحدید آورده است: «و قد طعن کثیر من أصحابنا فی دین معاویة و لم یقتصروا علی تفسیقه و قالوا عنه إنه کان ملحدا لا یعتقد النبوة و نقلوا عنه فی فلتات کلامه و سقطات ألفاظه ما یدل علی ذلک.» (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید؛ ج ۵؛ ص ۱۲۹)
حکم به «من اهل النار»
استاد حوزه علمیه قم اظهار کرد: ابن ابی الحدید آورده است: «فقال (النقیب أبی جعفر رحمه الله) کلا إن معاویة من أهل النار لا لمخالفته علیا و لا بمحاربته إیاه و لکن عقیدته لم تکن صحیحة و لا إیمانه حقا و کان من رءوس المنافقین هو و أبوه و لم یسلم قلبه قط و إنما أسلم لسانه و کان یذکر من حدیث معاویة و من فلتات قوله و ما حفظ عنه من کلام یقتضی فساد العقیدة شیئا کثیرا لیس هذا موضعه فأذکره.» (شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید؛ ج ۱۰؛ ص ۲۲۶)
وی ادامه داد: خوب است که انسان اهل مطالعه باشد؛ اگر هم اهل مطالعه است، خوب است تا اهل انصاف باشد. چنین شخصیتی را نمی توان مقدس شمرد؛ برای خود قائل هم خوب نیست و زشت است؛ کسی که علمای سلف با او مرزبندی می کنند را نباید جزء مقدسات شمرد. دائره مقدسات به گونه ای نیست که هر کسی را با هر شرایطی مقدس برشمرد؛ و مخاطبین خود قائل هم این را نخواهد پذیرفت.
انتهای پیام. /
نظر شما