حسین سلطان محمدی، منتقد و کارشناس سینما در گفتوگو با خبرگزاری حوزه با بیان اینکه فیلم کوتاه در هر کشوری معمولاً نقطه آغازین مسیر حرفهای فیلمسازی محسوب میشود، اظهار کرد: فیلم کوتاه ابزاری است برای تمرین و آشنایی با تمامی اجزای سینما. فیلمسازان از طریق فیلم کوتاه با داستانپردازی موجز، قاببندی، ارتباط با بازیگر، تدوین و حتی صحنهآرایی آشنا میشوند. این فرآیند تجربهای جامع از بخشهای مختلف هنر سینما به دست میدهد که بعدها در کار حرفهای به کار میآید. تجربههای کوتاه اولیه این امکان را فراهم میکنند که فیلمساز، شناخت و مهارت لازم را پیش از ورود به عرصه فیلم بلند کسب کند.
وی با تأکید بر ظرفیت فیلم کوتاه در تجربههای نوآورانه و خلاقانه ادامه داد: فیلم کوتاه در سطح حرفهای میتواند حوزهای برای تجربههای گوناگون روایت و فرم باشد. فیلمسازانی که در قواعد فیلمسازی مسلط میشوند، قادر خواهند بود تجربههای متفاوتی در زمینه روایت و فنی انجام دهند و درک کنند که این تجربهها چه میزان معنا و مفهوم دارند و چگونه با مخاطب ارتباط برقرار میکنند. بنابراین اهمیت فیلم کوتاه تنها محدود به تمرین نیست، بلکه بستری برای خلق آثار مبتنی بر خلاقیت و نوآوری نیز فراهم میآورد.
سلطان محمدی با اشاره به جایگاه فیلم کوتاه در ایران افزود: طبیعی است که فیلمهای بلند به دلیل اکران عمومی گسترده بیشتر مورد توجه قرار گیرند، اما فیلم کوتاه با زمان کمتر از ۶۰ دقیقه، مخاطب و فضاهای خاص خود را دارد. در کشور ما نیز بسیاری از فیلمسازان و بازیگران سابقه آغاز حرفه خود را در عرصه فیلم کوتاه داشتهاند و این تجربه پایهای برای موفقیتهای بعدی در سینمای بلند محسوب میشود. پس جایگاه فیلم کوتاه، نه تنها به عنوان مرحله اولیه، بلکه به عنوان ژانری مستقل و ارزشمند به رسمیت شناخته شده است.
وی درباره نقش مراکز سینمایی پس از انقلاب گفت: بعد از انقلاب، مراکز متعددی مانند مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و مراکز آموزش فیلمسازی تاسیس شدند تا تمرین و تجربه فیلم کوتاه را تقویت کنند. این ساختارها با حمایت دولتی و توسعه تکنولوژی، بستر فعالیت فیلمسازان جوان را فراهم کرده و در کنار آموزشگاههای خصوصی، جایگاه فیلم کوتاه به عنوان یک ژانر مستقل و حرفهای تثبیت شده است. اکنون فیلم کوتاه در کشور ما به صورت جدی دنبال میشود و حتی در جشنوارههای تخصصی و بینالمللی نیز حضور قابل توجهی دارد.
این کارشناس سینما درباره تعامل فیلم کوتاه با تکنولوژیهای نوین بیان کرد: فیلمهای کوتاه، به دلیل زمان محدود و تکنسخه بودن، همیشه در مرکز توجه مفهوم و روایت بودهاند و نه صرفاً تکنیک ساخت. امروزه با ظهور هوش مصنوعی، فیلمسازان میتوانند روایتهای نوآورانه خلق کنند و از ابزارهای مدرن برای انتقال مفاهیم داستانی و انسانی بهره ببرند. اهمیت فیلم کوتاه در این است که اثر، پیام و مفهوم خود را با حداقل زمان و منابع منتقل کند و استفاده از هوش مصنوعی میتواند این ظرفیت را افزایش دهد، به شرط آن که فیلمساز بر اساس نیاز داستان و محتوا ابزار را انتخاب کند.
وی با اشاره به حضور آثار تولیدشده با هوش مصنوعی در جشنوارهها افزود: جشنوارههای اخیر فیلم کوتاه حتی آثاری که کاملاً با هوش مصنوعی ساخته شدهاند را بررسی کردهاند و این نشان میدهد که جامعه فیلمسازان در تلاش هستند با ابزارهای مدرن، هویت و تکنیک خود را تقویت کنند. این آثار، قابلیت بررسی و ارزیابی دقیق را دارند و میتوانند معیارهایی برای سنجش توانایی فیلمسازان در ایجاد روایت و مفهوم ارائه دهند. به این ترتیب، هوش مصنوعی نه به عنوان یک ابزار تبلیغی، بلکه به عنوان ابزاری در خدمت روایت داستانی و بیان مفاهیم عمیق قابل بهرهبرداری است.
سلطان محمدی درباره جایگاه محتوای دینی و تربیتی در فیلم کوتاه گفت: نکته کلیدی در تولید فیلم کوتاه با محوریت دینی، تلفیق مفهوم و تکنیک است. فیلمساز باید پیش از ورود به عرصه حرفهای، با مفاهیم دینی و اخلاقی آشنا شود و بداند چگونه میتوان این مفاهیم را از طریق قاببندی، زاویه دوربین، نور و بازی بازیگر منتقل کرد. ارتباط بین کارشناس دینی و فیلمساز، ابزار و دانش فنی فیلمساز را با محتوا تلفیق میکند و امکان خلق اثری معنادار و قابل درک برای مخاطب را فراهم میآورد.
وی با ذکر نمونه مناسک مذهبی افزود: برای مثال در نمایش مناسک مذهبی مانند اربعین، تنها نشان دادن حرکت یا مراسم کفایت نمیکند، بلکه فیلمساز باید به عمق معنا و روح این مناسک توجه کند و آن را از طریق روایت تصویری به مخاطب منتقل کند. زاویه دید دوربین، کلوزآپها و نحوه حرکت شخصیتها ابزارهایی هستند که میتوانند معنای این رویدادها را به صورت دقیق و مؤثر به بیننده منتقل کنند. بدون این ارتباط تخصصی، آثار ممکن است صرفاً مستندگونه و سطحی باقی بمانند.
این منتقد سینما درباره جشنواره فیلم کوتاه تهران نیز اظهار کرد: جشنواره فیلم کوتاه تهران یک فرصت بسیار مهم برای فیلمسازان جوان فراهم کرده است. این جشنواره امکان ارائه آثار تولید شده و دیده نشده را در یک فضای تخصصی ایجاد میکند و فیلمسازان میتوانند با اطمینان آثار خود را به نمایش بگذارند و از بازخورد مخاطب و داوران بهرهمند شوند. وجود چنین بستری باعث اعتماد به نفس فیلمساز و انگیزه برای ادامه فعالیت حرفهای میشود و جایگاه فیلم کوتاه را در سینمای کشور تثبیت میکند.
وی ادامه داد: برخلاف جشنوارههای عمومی یا جشنهای خصوصی که صرفاً آثار منتخب را نشان میدهند، جشنواره فیلم کوتاه تهران امکان حضور آثار متنوع، تجربی و نوآورانه را فراهم میکند. این ویژگی به فیلمسازان اجازه میدهد در عرصهای تخصصی فعالیت کنند و مهارتهای خود را بدون محدودیتهای تجاری و بازارسنجی توسعه دهند. این رویداد همچنین بستری برای تعامل فیلمسازان، کارشناسان و منتقدان فراهم میکند تا تبادل نظر صورت گیرد و تجربهها به اشتراک گذاشته شوند.
وی درباره دستهبندی فیلم کوتاه تصریح کرد: فیلم کوتاه به لحاظ محتوا و کارکرد به چند دسته قابل تقسیم است؛ داستانی، مستند، آموزشی، تبلیغی، تربیتی، علمی و تجربی. هر یک از این دستهها ویژگیها و نیازهای خاص خود را دارند و بنابراین سیاستهای حمایتی و توزیعی باید متناسب با هر دسته طراحی شود. اگر سیاست حمایتی بدون توجه به محتوا و دستهبندی اعمال شود، ممکن است منابع به شکل غیرهدفمند صرف شود و اثرگذاری واقعی کاهش یابد.
سلطان محمدی درباره دسترسی فیلم کوتاه به مخاطبان نیز بیان کرد: فضای دیجیتال و شبکههای اجتماعی فرصت بسیار خوبی برای دسترسی مخاطبان به فیلم کوتاه فراهم کرده است. با ابزارهایی مانند تلفن همراه، تبلت و پلتفرمهای آنلاین، میتوان فیلمهای کوتاه را در دسترس طیف گستردهای از مخاطبان قرار داد. این امکان باعث میشود فیلمسازان اثرگذاری آثار خود را به شکل مستقیم و فوری مشاهده کنند و با تحلیل بازخوردها، نقاط قوت و ضعف آثار را شناسایی کنند.
وی در انتها اظهار کرد: برای افزایش اثرگذاری، نیاز است شبکه توزیع دیجیتال با مدیریت دقیق و دستهبندی مناسب طراحی شود. فیلمهای آموزشی و تربیتی میتوانند از طریق مدارس، شبکههای شاد و سامانههای آموزشی در اختیار دانشآموزان قرار گیرند، در حالی که فیلمهای داستانی کوتاه در شبکههای اجتماعی عمومی، سایتهای تخصصی سینمایی و پلتفرمهای اشتراکگذاری محتوا منتشر شوند تا بازخورد مخاطبان و میزان توجه آنان قابل ارزیابی باشد. این روش امکان جریانسازی فرهنگی، تربیتی و هنری را فراهم میکند و فیلمسازان را تشویق میکند آثار خود را با کیفیت بالاتر و محتوای متناسب با مخاطب تولید کنند.
انتهای پیام
نظر شما