به گزارش خبرگزاری حوزه، اندیشه «انتظار فرج» و باور به منجی آخرالزمان، از مفاهیم ریشهدار در ادیان الهی است که در آیین یهود نیز جایگاهی برجسته دارد. بررسی متون مقدس یهودی نشان میدهد این باور، پاسخی تاریخی به رنجها و امیدی پایدار به برقراری عدالت نهایی است و به این مناسبت، به انتشار پرسش و پاسخی پیرامون این موضوع می پردازیم.
پرسش:
«انتظار فرج» در آیین یهود از چه جایگاهی برخوردار است و آیا در کتب مقدس آنها مطلبی در این خصوص وجود دارد؟
پاسخ اجمالی:
شور و التهاب انتظار موعود آخرالزمان، در تاریخ پرفراز و نشیب یهودیت موج می زند. مثلا در عهد قدیم از کتاب مقدس، چنین آمده است: «به جهت وجود اشرار و ظالمین مایوس مشو؛ زیرا نسل ظالمین از روی زمین برچیده خواهد شد و منتظرین عدل الهی وارثان زمین خواهند شد ... و انسان های صالح کسانی هستند که وارثان زمین شده و تا پایان تاریخ در روی زمین زندگی خواهند کرد».
پاسخ تفصیلی:
شور و التهاب انتظار موعود آخرالزمان در تاریخ پرفراز و نشیب یهودیت موج می زند. در عهد قدیم از کتاب مقدس، سفر مزامیر داوود، مزمور ۳۷ می خوانیم: «به جهت وجود اشرار و ظالمین مأیوس مشو؛ زیرا نسل ظالمین از روی زمین برچیده خواهد شد و منتظرین عدل الهی وارثان زمین خواهند شد و کسانی که مورد لعن الهی واقع گردند بینشان تفرقه خواهد افتاد و انسان های صالح کسانی هستند که وارثان زمین شده و تا پایان تاریخ در روی زمین زندگی خواهند کرد».(۱)
تب و تاب انتظار دخالت اعجاز آمیز خداوند، در دوران سیطره والیان رومی بر فلسطین به اوج خود رسید و به همین علت هنگامی که یحیای تعمید دهنده ندا داد: «توبه کنید؛ زیرا ملکوت آسمان نزدیک است»(۲) توده های مردم پیام او را با جان و دل شنیدند. کلمات هیجان آور او دل های شنوندگان را تکان داد و الهام بخش گروه های ستمدیده و بینوایی بود که همواره آتش شوق انتظار برای قیام «مسح شده خدا» در قلوبشان زبانه می کشید.
یهودیان در سراسر تاریخ محنت بار خود هر گونه خواری و شکنجه را به این امید بر خود هموار کرده اند که روزی «مسیحا» بیاید و آنان را از گرداب ذلت و درد و رنج رهانده فرمانروای جهان گرداند. هم اکنون صهیونیست های اشغالگر فلسطین، علاوه بر دعاهای مسیحایی مرسوم در پایان مراسم سالگرد بنیان گذاری رژیم غاصب اسرائیل که در پنجم ماه ایّار عبری برگزار می گردد، پس از دمیدن در شیپور عبادت، این گونه دعا می کنند: «اراده خداوند، خدای ما چنین باد که به لطف او شاهد سپیده دم آزادی باشیم و نفخ صور مسیحا گوش ما را نوازش دهد».(۳)
بسیار طبیعی است که قوم بنی اسرائیل با گذشته تیره و تار خود در انتظار آینده بهتری باشد. به همین علت است که وقتی حضرت موسی(علیه السلام) به عنوان یک منجی میان ایشان برخاست آنان در پذیرفتن او درنگ نکردند. این آرمان در دوران ابتلا پا گرفت و هرگز از ایشان جدا نشد و تنها با انتخاب داوود به پادشاهی بود که آرزوی این قوم برای قیام یک منجی کاملاً برآورده شد. داوود نمونه یک پادشاه یهودی و الگوی جاودانی شخص مسیحا گردید و در واقع برخی از انبیا و حکیمان هم او را مسیحا می دانستند.(۴)
عصر داوود و سلیمان را می توان دوران شکوفا شدن آرمان مسیحایی در اذهان قوم یهود دانست. امید مسیحایی با دو نیم شدن حکومت بنی اسرائیل پس از حضرت سلیمان(علیه السلام) جدی تر شد. انبیا نه تنها آتش شوق را در دل ها روشن نگه می داشتند؛ بلکه به توسعه دادن مفهوم مسیحا و دوران مسیحایی می پرداختند. آنان معتقد بودند که شخص مسیحا که خدا به وسیله او جهان را مبارک خواهد ساخت، در اذهان بیشتر انبیا حاضر بود.
اندیشه مسیحایی در پیشگویی های «اشعیا» به طور وضوح آمده است. مسیحای آرامش آفرین و تسلی بخش قوم یهود در یکی از پیشگویی های او چنین تصویر شده است؛ «او حکومت آرمانی عادلانه ای را پی می افکند که در آن زمان، جهان از معرفت خداوند پر خواهد شد مثل آب هایی که دریا را می پوشاند و آن، پس از گسترش دین بنی اسرائیل در سراسر گیتی است که همچون پرچم قوم ها برپا خواهد شد و امت ها آن را خواهند طلبید».(۵)
و نیز می خوانیم: «و در ایام آخر واقع خواهد شد که کوه خانه خداوند بر قله کوه ها ثابت خواهد شد و فوق تلّ ها برافراشته خواهد گردید و جمیع امت ها به سوی آن روان خواهند شد».(۶)
برخی از پیشگویی های «صفنیا» حتی از پیشگویی های اشعیا جهان شمول ترند. از دید او عصر مسیحایی، زمان اصلاح کلی جهان است؛ زیرا که در آن زمان، زبان پاک به امت ها خواهد داد تا جمیع ایشان اسم یَهوَه را بخوانند و به یک دل، او را عبادت کنند. تصور تَلمود پیرامون شخص مسیحا به قرار زیر است: «یک انسان که نهالی از خاندان سلطنتی داوود است و قداست او تنها به سبب موهبت های طبیعی وی خواهد بود. امت های مشرک به دست او نابود خواهند گشت و بنی اسرائیل قوت خواهند گرفت».(۷)،(۸)
پی نوشت ها:
(۱). کتاب مقدس (ترجمه قدیم)، انتشارات ایلام، انگلستان، ۲۰۰۲ میلادی، چاپ سوم، مزامیر داوود، سفر ۳۷، ص ۶۶۳.
(۲). همان، کتاب متّی، باب ۳، قسمت ۲، ص ۱۰۸۷.
(۳). آشنایی با ادیان بزرگ، توفیقی، حسین، انتشارات سمت، ۱۳۷۹ شمسی، چاپ: پنجم، ص ۱۰۲.
(۴). کتاب مقدس (ترجمه قدیم)، همان، کتاب هوشع، باب ۳، قسمت ۵، ص ۱۰۲۲؛ کتاب ارمیا، باب ۳۰، قسمت ۹، ص ۸۸۹؛ کتاب حزقیال، باب ۳۷، قسمت ۲۴ و ۲۵، ص ۹۸۳
(۵). همان، کتاب اشعیا، باب ۱۰، قسمت ۳۳، ص ۷۹۲؛ کتاب صفنیا، باب ۳، قسمت ۹، ص ۱۰۶۱.
(۶). همان، کتاب صفنیا، باب ۲، قسمت ۲-۴، ص ۱۰۶۰.
(۷). انتظار مسیحا در آیین یهود، گرینستون، جولیوس، ترجمه: توفیقی، حسین، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، ۱۳۷۷ شمسی، ص ۶۵.
(۸). گردآوری از: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، مسجد مقدس جمکران، قم، چاپ هفتم، ۱۳۹۰ ش، ص ۹۱.
نظر شما