به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از تهران، حجتالاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، استاد حوزه علمیه، در مراسم جشنی که به مناسبت ولادت باسعادت حضرت فاطمه زهرا(س) در مسجد حضرت رسول اکرم(ص) خانیآباد نو برگزار شد، با تبیین مفهوم «انسان کامل» از منظر اندیشمندان اسلامی، تأکید کرد: شخصیت حضرت زهرا(س) نمونه کامل انسان تراز اسلام در سه محور عبادی، اجتماعی و سیاسی است و این سه ساحت در زندگی آن حضرت بهصورت متوازن و همزمان جلوهگر بوده است.
وی با اشاره به دیدگاه شهید مطهری در کتاب «انسان کامل» اظهار داشت: برای ارزیابی کامل بودن یک انسان نمیتوان تنها به یک بُعد از زندگی او اکتفا کرد. شهید مطهری تصریح میکند که اگر بخواهیم به فردی نمره بدهیم و بگوییم انسانی کامل است، باید زندگی او را در سه محور اساسی بررسی کنیم؛ نخست رابطه او با خداوند، دوم رابطهاش با مردم و جامعه، و سوم نوع مواجههاش با دشمن و مسائل سیاسی و اجتماعی.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی با تشریح این سه محور گفت: محور اول، سیره عبادی است؛ یعنی نسبت انسان با خداوند. انسانی که اهل نماز، بندگی، ایمان و دیانت باشد و ارتباطی عمیق و صمیمی با پروردگار داشته باشد. محور دوم، سیره اجتماعی است؛ چهبسا انسانهایی که ظاهر متدینی دارند اما در خانواده، همسایگی و تعاملات اجتماعی دچار ضعف اخلاقیاند. معیار سوم نیز سیره سیاسی است؛ یعنی شجاعت، دشمنشناسی، ظلمستیزی و آمادگی برای دفاع از حق در برابر انحراف و باطل.
وی تأکید کرد: تاریخ اسلام سرشار از نمونههایی است که برخی از این ابعاد را داشتهاند اما به دلیل فقدان توازن، نتوانستهاند مصداق انسان کامل باشند. افرادی بودهاند که عبادتهای فردی بسیار قوی داشتهاند اما در عرصه اجتماعی یا سیاسی دچار انفعال یا انحراف شدهاند، و بالعکس.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به نمونههایی تاریخی افزود: برخی شخصیتها در عبادت زبانزد بودهاند اما در بزنگاههای حساس تاریخی، از یاری حق و ولیّ خدا بازماندهاند. در مقابل، کسانی بودهاند که شجاعت نظامی و سیاسی داشتهاند اما فاقد عمق معنوی و ارتباط الهی بودهاند. همچنین افرادی با ظاهر اجتماعی و اخلاقی مطلوب وجود داشتهاند که در خانواده یا مسئولیتهای فردی دچار ضعف بودهاند.
وی خاطرنشان کرد: امیرالمؤمنین علی(ع) نمونه بارز جمع این سه بُعد است؛ انسانی که شبها در خلوت نخلستانها از خوف خدا اشک میریزد، روزها نان بر دوش میگیرد و به خانه نیازمندان میرساند و در میدانهای نبرد، شجاعانه در برابر دشمن میایستد. این همان الگوی توازن در عبودیت، اجتماع و سیاست است.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی در ادامه گفت: در زمانه ما نیز نمونههایی از این توازن را مشاهده کردهایم. امام خمینی(ره) شخصیتی بود که در عین عبادت، تهجد و معنویت، یک مبارز سیاسی شجاع و در عین حال دغدغهمند نسبت به محرومان و مسائل اجتماعی جامعه بود. این جمع اضداد، رمز تأثیرگذاری عمیق شخصیتهای الهی در تاریخ است.
وی سپس با بیان اینکه هدف اصلی سخنانش تبیین این سه محور در زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) است، اظهار داشت: حضرت زهرا(س) در عمر کوتاه خود که حدود ۹ یا ۱۰ سال پس از هجرت را شامل میشود، توانست در هر سه محور عبادی، اجتماعی و سیاسی به عالیترین مرتبه برسد؛ آن هم در شرایطی که مسئولیت مادری، همسری، تربیت فرزندان و حضور فعال در جامعه را همزمان بر دوش داشت.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی به بُعد عبادی زندگی حضرت زهرا(س) پرداخت و گفت: عبادت آن حضرت تنها به نماز و روزه محدود نبود، هرچند در همین عرصه نیز در اوج قرار داشت. نقل شده است که آنقدر در نماز ایستاده بود که پاهایش ورم میکرد. روزههای مستحبی، نذرها و دعاهای طولانی بخشی از سیره عبادی ایشان بود.
این استاد حوزه علمیه افزود: نکته مهم این است که عبادت در اسلام مفهومی بسیار گسترده دارد. حسنظن به خدا، تفکر، سکوت بهجا، خوشاخلاقی، خدمت به مردم، گرهگشایی از مشکلات دیگران و حتی کار و تلاش حلال، همگی عبادت محسوب میشوند. در روایات آمده است که کنترل نفس و شهوت، رعایت حلال و حرام و حتی لبخند زدن به مؤمن، عبادت است.
وی افزود: امامان معصوم(ع) تأکید کردهاند که کار و تلاش برای تأمین معاش خانواده، عبادت است. امام باقر(ع) در حالی که مشغول کار کشاورزی بود، این فعالیت را عبادت دانست. در همین راستا، زندگی حضرت زهرا(س) نمونه عبادت فعال است؛ عبادتی که با مسئولیتهای خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی گره خورده است.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی در ادامه به بُعد اجتماعی زندگی حضرت زهرا(س) اشاره کرد و گفت: جامعه همواره دچار نابرابریها، فقر، آسیبها و مشکلات است. توجه به محرومان، یتیمان، همسایگان و نیازمندان، یکی از ارکان مهم سیره اجتماعی حضرت زهرا(س) بود.
سخنران مراسم با اشاره به نزول سوره «هل أتی» اظهار داشت: داستان ایثار حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) در اطعام مسکین، یتیم و اسیر، نشاندهنده اوج مسئولیت اجتماعی این خاندان است؛ جایی که خانوادهای با وجود نیاز شخصی، غذای خود را به دیگران میبخشند. این رفتار تنها یک عمل اخلاقی نیست، بلکه یک پیام اجتماعی و فرهنگی عمیق دارد.
وی افزود: حضرت زهرا(س) با وجود آنکه دختر پیامبر(ص) بود، نسبت به شرایط عمومی جامعه حساسیت ویژهای داشت. در زمانی که فقر در جامعه اسلامی وجود داشت، حتی استفاده از زینتهای شخصی را بر خود روا نمیدانست و آنها را در راه خدا و کمک به نیازمندان انفاق میکرد.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی سپس به بُعد سیاسی شخصیت حضرت زهرا(س) پرداخت و تصریح کرد: زمانی که انحراف در مسیر جامعه اسلامی پدید آمد و حق امام علی(ع) نادیده گرفته شد، حضرت زهرا(س) سکوت نکرد. حضور ایشان در مسجد و ایراد خطبه فدکیه، مراجعه به خانه مهاجر و انصار و روشنگریهای مکرر، نشاندهنده کنشگری سیاسی آگاهانه آن حضرت است.
وی تأکید کرد: این اقدامات نه از سر احساسات، بلکه بر اساس تکلیف الهی و برای دفاع از حقیقت و ولایت انجام شد. وصیت حضرت زهرا(س) درباره نحوه تشییع و دفن شبانه نیز حامل پیام سیاسی روشنی برای تاریخ است.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی در پایان گفت: حضرت فاطمه زهرا(س) شخصیتی است که در عین بندگی کامل خداوند، مسئولیت اجتماعی خود را بهخوبی انجام داد و در برابر انحراف سیاسی نیز شجاعانه ایستاد. این سه محور، الگویی جامع برای زن و مرد مسلمان در همه دورانها است.
وی تأکید کرد: جامعه اسلامی امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند الگوگیری از این سیره متوازن است؛ الگویی که عبادت را از جامعه جدا نمیکند و دیانت را از مسئولیت اجتماعی و سیاسی تفکیک نمیسازد.
انتهای پیام/
نظر شما