به گزارش گروه ترجمۀ خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام سید ذهین علی کاظمی نجفی پژوهشگر و مبلغ کشمیری در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری حوزه، اظهار داشت: وحدت اسلامی نه در چشمپوشی از باورها، بلکه در پایبندی آگاهانه به اصول دینی، مدیریت اختلافها از مسیر گفتوگوی علمی و تقویت عقلانیت و اخلاق دینی تحقق مییابد؛ رویکردی که نسل جوان را از فرقهگرایی مصون میسازد و امت اسلامی را به همگرایی پایدار سوق میدهد.
لطفاً ضمن معرفی خود، درباره مسیر تحصیلی و تربیتیتان در حوزه علمیه نجف اشرف و نیز فضای علمی و معنوی آن، توضیحاتی برای مخاطبان ارائه فرمایید.
حجتالاسلام سید ذهین علی کاظمی نجفی: اینجانب سید ذهین علی کاظمی از شهر مظفر آباد کشمیر هستم. در سال ۲۰۱۲ میلادی توفیق یافتم تا برای ادامه مسیر علمی خود وارد حوزه علمیه نجف اشرف شوم. در این شهر مقدس، زیر نظر استادان برجسته و در مدارس معتبر عربی، مراحل مقدمات و سطوح را طی کردم و از محضر اساتید نامآور بهرهمند شدم. در حال حاضر نیز در کنار دروس «کفایه» و «مکاسب»، مشغول تحصیل در سطوح عالیه هستم.
فضای آموزشی و تربیتی نجف اشرف حقیقتاً بیبدیل است. نظام درسی این حوزه، تنها به تدریس محدود نمیشود، بلکه با مباحثههای منظم، مطالعه مستمر، تحقیقهای علمی و نشستهای فکری، بنیانهای معرفتی و فکری طلاب را با دقت، عمق و استحکام خاصی شکل میدهد؛ بهگونهای که انسان پیوسته خود را مدیون عنایت الهی میبیند و دلش لبریز از شکر میشود.
در کنار این بُعد علمی، حضور در جوار بارگاه ملکوتی امیرالمؤمنین علی علیهالسلام، سرچشمهای بیپایان از آرامش روحی، صفای باطن و تربیت نفس است؛ سرمایهای معنوی که توصیف آن در قالب واژهها دشوار مینماید و میتوان آن را حقیقت فیض نجف دانست.
فضای نجف آکنده از روح علم، اخوت و همکاری متقابل است. تعامل علمی میان طلاب، اهتمام به تربیت اخلاقی و اخلاص در نیت نسبت به یکدیگر، بهگونهای محسوس در بافت اجتماعی این شهر مقدس جریان دارد. در هر لحظه، این احساس زنده میشود که انسان در سرزمینی گام برمیدارد که به برکت انتساب به باب مدینهالعلم، شرافتی جاودانه یافته است.
نجف اشرف امروز نیز همچنان قلب تپنده علم و اندیشه اسلامی، نماد مکتب حق و روشنترین کانون پیام ولایت امیرالمؤمنین علیهالسلام در جهان اسلام بهشمار میرود؛ نسبتی که این شهر مقدس را تا همیشه، به سرچشمه هدایت فکری و معنوی امت و قبله یقین و آرامش برای اهل معرفت تبدیل کرده است.
فعالیتهای دینی و اجتماعی شما، از جمله اداره موکب و حسینیه «بیتالاحزان» در نجف اشرف و نیز طرحها و برنامههای جاری در آزاد کشمیر، از چه منظری قابل ارزیابی است؟
حجتالاسلام سید ذهین علی کاظمی نجفی: واقعیت آن است که همه این توفیقات چه خد مت در موکب و حسینیه «بیتالاحزان» در نجف اشرف و چه برنامههای تبلیغی و اجتماعی در کشمیر پیش از هر چیز مرهون لطف و عنایت الهی، توجهات خاص اهلبیت علیهمالسلام و دعای خیر والدین و مؤمنان است. همواره باور داشتهام که خدمت به مؤمنان و گرهگشایی از امور آنان، عبادتی است که آرامش و شیرینیاش با هیچیک از نعمتهای مادی دنیا قابل مقایسه نیست.
در کشمیر، مجموعهای از فعالیتها همچون تبلیغ معارف دینی، تقویت بیداری مذهبی، ترویج فرهنگ غدیر، اجرای برنامه «توانمندسازی علمی و مهارتی علما»، گسترش ارتباطات اجتماعی و رساندن پیام دین به اقشار مختلف جامعه، همگی در چارچوب یک مأموریت واحد تعریف میشوند. سفر به مناطق گوناگون و گفتوگو با گروهها و طبقات مختلف اجتماعی، با این هدف انجام میگیرد که عطر دین محمد و آل محمد علیهمالسلام به دلها راه یابد و زمینه برای کاهش افراطگرایی و تقویت همگرایی بینمذهبی فراهم شود.
بهویژه در ایام اربعین حسینی، اجتماع بینظیر میلیونها زائر که از نجف اشرف به سوی کربلای معلی رهسپار میشوند، جلوهای روشن از وحدت امت و نمادی الهامبخش از جامعه موعود را به نمایش میگذارد؛ صحنهای که در آن انسانهایی با زبانها، فرهنگها و پیشینههای گوناگون، با یک دل، یک صدا و یک هدف گرد هم میآیند. این اجتماع عظیم، یادآور آن حقیقت است که امت اسلامی میتواند زیر پرچم حق، به وحدتی حقیقی دست یابد.
در همین زمینه، همواره این سخن عالمانه مرحوم علامه باقر شریف قرشی رحمهالله علیه در خاطر من زنده است که میگفت: «اگر سعادت دنیا و آخرت را میخواهید، در خدمت امام حسین علیهالسلام باشید». آرامش روحی، قرب الهی و لذت بندگی که در مسیر خدمت صادقانه به دین و بندگان خدا حاصل میشود، در هیچ عرصه دیگری از زندگی یافت نمیشود؛ و همین حقیقت، بزرگترین انگیزه برای استمرار این مسیر خدمت است.
به نظر شما مؤثرترین راهبردهای عملی برای تحقق اتحاد و وحدت مسلمانان چیست، بهویژه در زمینه پیشگیری از گسترش فرقهگرایی در میان نسل جوان؟
حجتالاسلام سید ذهین علی کاظمی نجفی: مفهوم حقیقی اتحاد بینالمسلمین آن است که مسلمانان، در عین پایبندی آگاهانه و راسخ به باورهای اعتقادی خویش، روابط برادرانه، محترمانه و مسئولانهای با یکدیگر برقرار کنند. اختلاف نظر، امری طبیعی و گاه اجتنابناپذیر است؛ اما این اختلاف باید در چارچوب گفتوگوی علمی و پژوهشی مدیریت شود تا به جای تولید آگاهی و رشد فکری، به بستر فتنه، نزاع و سوءاستفاده دشمنان اسلام تبدیل نگردد.
در این راستا، برای مصونسازی نسل جوان از آسیب فرقهگرایی، توجه به چند راهکار عملی و بنیادین ضروری است:
نخست: تقویت فرهنگ علمورزی و تحقیق است: جوانان نباید باورهای دینی خود را صرفاً بر پایه شنیدهها، تعصبات خانوادگی یا سنتهای غیرمستدل بپذیرند. هر اعتقاد دینی باید بر مبنای استدلال روشن، مطالعه دقیق و مراجعه به منابع معتبر شکل گیرد؛ چرا که معرفتِ مبتنی بر تحقیق، زمینهساز ثبات فکری و مانع افراطگرایی است.
دوم: آموزش مهارت شنیدن و گفتوگوی سازنده اهمیت ویژهای دارد. شنیدن دیدگاه دیگران با سعهصدر، پرهیز از واکنشهای شتابزده و پاسخگویی بر اساس منطق و دلیل، میتواند بسیاری از سوءتفاهمها و تنشهای مذهبی را از میان بردارد و فضای گفتوگوی سالم را جایگزین تقابلهای احساسی کند.
سوم: تمسک عملی به قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله است. قرآن، محور مشترک همه مسلمانان و «حبلالله المتین» است که چنگ زدن به آن، دلها را به یکدیگر نزدیک و امت اسلامی را از پراکندگی مصون میدارد. هرگاه قرآن و معارف ناب نبوی معیار اندیشه و عمل قرار گیرد، زمینههای اختلافافکن بهتدریج رنگ میبازد.
چهارم: ارتباط مستمر با مکتب اهلبیت علیهمالسلام نقش تعیینکنندهای در تربیت نسل جوان دارد. آموزههای اهلبیت علیهمالسلام سرشار از عقلانیت، اخلاق، عدالتخواهی و کرامت انسانی است و تمسک به این معارف، جوانان را به سوی اعتدال، همگرایی و وحدت حقیقی سوق میدهد.
پنجم: پذیرش محترمانه اختلافها است. اختلاف نظر اگر بر پایه دلیل و تحقیق باشد، نهتنها تهدید نیست، بلکه میتواند فرصت رشد علمی و فکری باشد؛ به شرط آنکه با تحمل، ادب و احترام متقابل همراه شود و به نفی و تخریب دیگران نینجامد.
نسل جوان با پیوند عمیق با علم و تحقیق، بهرهگیری از منطق و استدلال، تمسک به قرآن کریم و آموزههای اهلبیت علیهمالسلام و پایبندی به اخلاق گفتوگو، میتواند هم شخصیت ایمانی و فکری خود را استحکام بخشد و هم نقش مؤثری در تحقق وحدت واقعی و برادری پایدار در میان امت اسلامی ایفا کند.
در شرایط کنونی جهان، نقش مراکز دینی و رسانههابهویژه خبرگزاری حوزه را در مواجهه با چالشهای فکری و تمدنی پیشروی امت اسلامی چگونه ارزیابی میکنید؟
حجتالاسلام سید ذهین علی کاظمی نجفی: در وضعیت کنونی جهان، امت اسلامی با مجموعهای از چالشهای پیچیده فکری، تمدنی و اجتماعی روبهروست. قدرتهای استکباری جهانی میکوشند از راههای گوناگون از فشارهای سیاسی و اقتصادی گرفته تا تهاجم فرهنگی، القای ناامیدی، تقویت افراطگرایی و دامنزدن به پراکندگی فکری بر جوامع اسلامی سیطره یابند. در چنین فضایی، آنچه بیش از هر چیز اهمیت مییابد، تقویت همبستگی امت، بازگشت آگاهانه به مشترکات فکری و اخلاقی و شناخت عمیق از میراث اصیل دینی و فرهنگی اسلام است.
در این میان، نقش مراکز دینی و رسانههای متعهد، نقشی بنیادین و سرنوشتساز است. این نهادها میتوانند با تولید اندیشه، تبیین درست معارف دینی و پاسخگویی عالمانه به شبهات روز، از هویت فکری و تمدنی امت اسلامی پاسداری کنند و مانع از آن شوند که فضای فکری جامعه، در اختیار روایتهای تحریفشده و جریانهای انحرافی قرار گیرد.
بهویژه خبرگزاری حوزه در این عرصه، جایگاهی ممتاز و تأثیرگذار دارد. این رسانه توانسته است با پایبندی به اصول خبررسانی صحیح، ارائه تحلیلهای عمیق فکری و فرهنگی، انتشار مقالات پژوهشی و پرداختن مسئولانه به مسائل جهان اسلام، پلی ارتباطی میان حوزههای علمیه و جامعه اسلامی ایجاد کند. در زمانی که موجهای رسانهایِ مغرضانه، افراطگرایی، فرقهگرایی و اخبار غیرموثق را ترویج میکنند، خبرگزاری حوزه با رویکردی عقلانی و متعهد، منبعی قابل اعتماد برای آگاهیبخشی و ارتقای بصیرت عمومی بهشمار میرود.
شکوفایی استعدادهای علمی علما و طلاب
از سوی دیگر، این خبرگزاری بستری کمنظیر برای شکوفایی استعدادهای علمی علما و طلاب فراهم ساخته است. علما میتوانند از این طریق، توان پژوهشی و تحلیلی خود را در معرض افکار عمومی قرار دهند و طلاب جوان نیز با حضور فعال در میدان نگارش، تحلیل و گفتوگوی علمی، تجربهای ارزشمند در مسیر رشد فکری و مسئولیتپذیری اجتماعی کسب کنند. بدینسان، خبرگزاری حوزه فراتر از یک رسانه خبری، به یک پایگاه فکری و پژوهشی اثرگذار در تقویت آگاهی جمعی و انسجام امت اسلامی تبدیل شده است.
حضور گستردهتر طلاب مستعد و عالمان جوان
تقویت و گسترش نقش چنین رسانههایی مستلزم آن است که زمینه حضور گستردهتر طلاب مستعد و عالمان جوان در این عرصه فراهم شود. این مشارکت فعال، میتواند به شکلگیری نسل آگاه، مسئول و اندیشهورز بینجامد و پایههای ارتقای فکری، افزایش شعور اجتماعی و احیای ارزشهای اصیل دینی و تمدنی را در جهان اسلام بیش از پیش استوار سازد.
در ادامه این گفت و گو حجتالاسلام سید ذهین علی کاظمی نجفی با تأکید بر جایگاه راهبردی حوزههای علمیه قم و نجف، به اهمیت گسترش تعاملات میان این دو مرکز بزرگ علمی جهان تشیع اشاره کرد و گفت: حوزههای علمیه قم مقدسه و نجف اشرف، دو ستون اساسی اندیشه دینی و فقه اهلبیت علیهمالسلام در جهان معاصر بهشمار میروند و پیوند علمی میان این دو کانون، ضرورتی انکارناپذیر است. توسعه روابط علمی، تخصصی و تبلیغی میان قم و نجف، نهتنها زمینه تبادل تجربیات آموزشی و پژوهشی را فراهم میسازد، بلکه افقهای تازهای را پیشِروی اساتید و طلاب هر دو حوزه میگشاید.
از جمله ثمرات مهم این تعاملات، فراهم آمدن فرصت یادگیری متقابل زبانها و آشنایی عمیقتر با بافتهای فرهنگی و اجتماعی یکدیگر است. چنین شناختی، سطح گفتوگوهای علمی را ارتقا میبخشد، مباحث تخصصی را غنا میدهد و امکان همافزایی علمی را در حوزههایی همچون فقه، اصول، کلام و علوم انسانی اسلامی تقویت میکند. افزون بر این، آشنایی زبانی و فرهنگی، بستر مناسبی برای اجرای طرحهای مشترک علمی، فعالیتهای ترجمهای هدفمند و گسترش دامنه تبلیغ بینالمللی معارف اهلبیت علیهمالسلام فراهم میآورد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به مسئولیتهای اجتماعی و رفاهی حوزههای علمیه در قبال طلاب اشاره کرد و افزود: طلاب علوم دینی، سرمایههای فکری و معنوی امت اسلامی هستند و فراهمسازی حداقلهای لازم برای زندگی آبرومندانه آنان، از وظایف مهم نهادهای حوزوی بهشمار میرود. در شهرهای مقدسی همچون نجف اشرف و قم مقدسه، لازم است برای طلاب و خانوادههای آنان، امکاناتی چون مسکن مناسب، خدمات رفاهی اولیه و شرایط معیشتی قابل قبول فراهم شود تا طلاب بتوانند با آرامش خاطر و تمرکز ذهنی، به انجام وظایف علمی، آموزشی و تبلیغی خود بپردازند.
حجتالاسلام کاظمی نجفی در پایان تأکید کرد: توجه همزمان به ارتقای سطح علمی و تأمین نیازهای معیشتی طلاب، نهتنها موجب رشد فردی آنان میشود، بلکه در نهایت به ارتقای جایگاه حوزههای علمیه و افزایش کارآمدی آنها در پاسخگویی به نیازهای فکری و دینی جامعه اسلامی خواهد انجامید.
نظر شما