به گزارش گروه ترجمۀ خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام رضا عباس خان، مدیر حوزه علمیه المهدی حیدرآباد هند، به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رجب، در گفتوگویی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری حوزه، درباره فضیلت این ماه، پیامهای روحانی و اهمیت عبادات ویژه آن سخن گفت و ضمن تاکید بر بهرهمندی از فرصتهای معنوی این ماه، افزود که رعایت تقوا، تلاوت قرآن و انجام اعمال مستحب میتواند نقش مهمی در تقویت ایمان و تزکیه نفس مؤمنان داشته باشد.
در ادامه، شرح این گفتوگو را می خوانید:
لطفاً توضیح بفرمایید که ماه رجب در میان ماههای اسلامی چه جایگاه و اهمیتی دارد؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: نخست، به مناسبت فرا رسیدن روز اول ماه مبارک رجب المرجب، ولادت با سعادت امام محمد باقر(علیهالسلام) را صمیمانه تبریک میگویم، بهویژه به تمامی مخاطبان محترم خبرگزاری حوزه، اهل علم و دینیان عزیز. این آغاز مبارک خود نشانهای است بر اینکه ماه رجب تنها یک ماه تقویمی نیست، بلکه ماهی است مرتبط با معرفت، علم و هدایت اهلبیت(علیهمالسلام).
ماه رجب، هفتمین ماه سال قمری است و بهویژه به نام رجب المرجب شناخته میشود. واژه «رجب» از رَجَب به معنی تعظیم و احترام گرفته شده است. این ماه جزو ماههای حرمتدار قرار دارد، یعنی ماههایی که در آن جنگ و نزاع نهی شده است. به همین دلیل، رجب را گاهی رجب الاصم نیز مینامند؛ به این معنا که صدای جنگ و درگیری در این ماه خاموش بود. در حقیقت، این ماه پیامآور اصلاح باطن، رجوع به سوی خدا و پاکیزگی روحانی برای انسان است.
قرآن کریم به چهار ماه حرمتدار اشاره کرده است؛ لطفاً بفرمایید رجب چه امتیازی نسبت به این ماهها دارد؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: در قرآن کریم، در آیه ۳۶ سوره توبه، بهروشنی ذکر شده است که از دوازده ماه سال، چهار ماه دارای حرمت ویژهاند. ماه رجب در میان این چهار ماه، ویژگی خاصی دارد؛ زیرا تنها ماه حرمتدار است که بهصورت متوالی نمیآید و بین جمادی الثانی و شعبان واقع شده است. در این ماه، تاکید ویژهای بر پرهیز از گناهان، اجتناب از ظلم و افزایش نیکیها وجود دارد، زیرا اعمال در این ایام تأثیر بیشتری نسبت به دیگر روزها دارند.
احادیث نبوی در مورد فضیلت ماه رجب چه میگویند و این ماه چگونه در منابع اسلامی معرفی شده است؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمودند: «رجب، ماه خداست، شعبان ماه من است و رمضان ماه امت من.» این حدیث گویای آن است که ماه رجب بهطور خاص با خداوند متعال مرتبط است و جایگاهی ویژه در تقویم عبادی دارد. همچنین در روایتی دیگر، فضیلت رجب نسبت به سایر ماهها چنین معرفی شده است که همانند فضیلت قرآن بر سایر کتابهاست. این نسبت معنوی نشان میدهد که در این ماه، درهای رحمت، مغفرت و قرب الهی بهصورت ویژهای بر روی بندگان باز است و فرصتی بینظیر برای تقرب به خداوند فراهم میآید.
ارتباط ماه رجب با معراج پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله چگونه است؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: شب بیست و هفتم ماه رجب یکی از بزرگترین شبهای تاریخ اسلام است، زیرا در همین شب، رسول اکرم صلیاللهعلیهوآله به معراج رسیدند. این شب، لحظهای استثنایی در تاریخ بشریت است که خداوند متعال، پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) خویش را به آسمانها برد و جلوههای ربوبیت و الوهیت خود را به او نشان داد. معراج پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) در حقیقت پیامی روشن برای انسانها دارد: بندگی خالصانه، اطاعت و اخلاص در عمل، راهی برای رسیدن به قرب الهی و تعالی روحانی است.
ماه رجب، با توجه به احادیث و روایات، فرصتی است برای تزکیه نفس، تقویت رابطه با خدا و بهرهگیری از الطاف ویژه الهی. این ماه یادآور اهمیت زمان، ارزش عبادت و توجه به معنویت در زندگی روزمره است و بندگان را به پرورش روح و تقویت ایمان فرا میخواند.
به این ترتیب، ماه رجب فرصتی بینظیر برای تزکیه نفس، تقویت روحیه عبادی و ارتقای معنوی انسان فراهم میآورد و اهل تقوا میتوانند با بهرهگیری از این ایام، گامهای مؤثری در مسیر کمال انسانی و رضای خداوند بردارند.
چرا در میان امت اسلامی، لیلةالرغائب از جایگاه ویژهای برخوردار است؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: لیلةالرغائب، شب اول جمعه ماه رجب نامیده میشود و از جمله شبهای بسیار پربرکت برای دعا، نفل نماز و استغفار بهشمار میرود. در این شب، مؤمنان بهصورت ویژه به اقامه نوافل، قرائت درود شریف و دعاهای سجدهای میپردازند. بزرگان دین این شب را فرصتی دانستهاند برای طلب امید، رغبت و آمرزش از درگاه خداوند، به همین دلیل آن را لیلهالرغائب نامیدهاند.
در مورد عبادات روز پانزدهم رجب و ایام بیض (۱۳، ۱۴ و ۱۵ رجب) توضیح بفرمایید؛ هدف این عبادات چیست؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: عبادات پانزدهم رجب و ایام بیض، برای افزایش توکل بر خدا، طلب کمک در مواجهه با مشکلات و تقویت روح و اخلاق معنوی انسان است. در این ایام، مؤمنان با نوافل، تسبیحات و استغفار، تلاش میکنند تا خود را از آفات ظاهری و باطنی مصون نگه دارند و دل خود را با ذکر و یاد الهی روشن کنند. هدف اصلی این عبادات، تقویت روحیه بندگی و پاکسازی قلب است تا انسان بتواند در مسیر کمال الهی گام بردارد.
شب بیست و هفتم رجب و عبادات آن چه پیام روحانیای دارند؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: عبادات شب بیست و هفتم رجب، که مصادف با شب معراج پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) است، علاوه بر یادآوری معراج، پیامهای مهمی برای انسان دارد. این شب به ما میآموزد که راه رسیدن به قرب الهی از طریق عبادت، درود، استغفار و دعا میگذرد. هدف این عبادات، زنده کردن روح و طهارت دل، و خروج انسان از غفلتهای دنیوی است، تا قلب مؤمن با خداوند متصل شود و مسیر سعادت و رشد معنوی را طی کند.
ماه رجب، با تمامی شبها و ایام پربرکتش، فرصتی بینظیر برای تزکیه نفس، تقویت ایمان و نزدیکی به خداوند است و مؤمنان را به توجه ویژه به عبادت، دعا و تهذیب نفس فرا میخواند.
در پایان، چه پیامی برای امت اسلامی در ارتباط با ماه مبارک رجب دارید؟
حجتالاسلام رضا عباس خان: ماه رجب ما را فرا میخواند تا اعمال خود را مورد بازبینی قرار دهیم، از گناهان توبه کنیم و خود را برای ورود به ماههای پربرکت شعبان و رمضان آماده سازیم. اگر در این ماه دل خود را پاک کنیم، میتوانیم از برکات معنوی ماه رمضان بهطور کامل بهرهمند شویم. ماه رجب تنها محدود به اقامه نوافل نیست، بلکه فرصتی است برای تربیت اخلاقی، پرورش صبر و تقوا و ایجاد وابستگی حقیقی و صادقانه به خداوند.
این ماه یادآور است که عبادت واقعی، صرفاً در خواندن نماز و تسبیح نیست، بلکه زندگی روزمره، کردار و رفتار ما نیز باید انعکاس تقوی، اخلاص و روح عبادت باشد. در حقیقت، ماه رجب فرصتی است تا انسان با بازنگری در اعمال و اصلاح نفس، مسیر کمال و نزدیکی به پروردگار را هموار سازد و روح خود را برای بهرهگیری از الطاف الهی آماده کند.
نظر شما