به گزارش خبرگزاری حوزه از ساری ، به مناسبت میلاد با سعادت باقر علم النبیین آقا امام محمد باقر (ع)، حجت الاسلام میری از کارشناسان دینی با خبرنگار این خبرگزاری به گفتگو نشست که به شرح زیر است:
چرا در شرایط امروز جامعه، امام محمد باقر(ع) را باید «امام نهضت آگاهیبخشی» دانست؟
امامت امام محمد باقر(ع) در دورهای شکل گرفت که جامعه اسلامی نهتنها با بحران سیاسی، بلکه با بحران فهم دینی مواجه بود؛ جایی که تحریف، روایتسازیهای هدفمند و جهلِ هدایتشده، افکار عمومی را مدیریت میکرد. آن حضرت با درک عمیق از این وضعیت، بهجای ورود به کنشهای احساسی یا صرفاً سیاسی، مسیر اصلاح را از «بازسازی آگاهی» آغاز کردند و با تبیین عقلانی دین، بنیان یک نهضت معرفتی پایدار را شکل دادند.
این الگو برای جامعه امروز ما بسیار معنادار است. امروز نیز با پدیدههایی چون جنگ شناختی، بمباران اطلاعاتی، روایتهای تحریفشده و رسانههایی که احساسات را جایگزین عقلانیت میکنند، مواجه هستیم. تجربه تاریخی امام باقر(ع) نشان میدهد که اگر جامعه به سطحی از فهم تحلیلی و آگاهی نرسد، حتی ارزشهای اصیل نیز میتوانند علیه خود جامعه بهکار گرفته شوند. از این منظر، آگاهیبخشی نه یک امر فرهنگیِ تزئینی، بلکه یک ضرورت امنیت اجتماعی و فکری است.
امام محمد باقر(ع) چه نسبتی میان علم، تعهد و اصلاح اجتماعی ترسیم کردند و این مسئله امروز چه کارکردی دارد؟
در نگاه امام باقر(ع)، علم زمانی معنا پیدا میکند که در خدمت مسئولیت اجتماعی و اصلاح انسان و جامعه باشد. با پرورش عالمانی متعهد، مرز روشنی میان «دانش هدایتگر» و «دانش قدرتمحور» ترسیم کردند؛ دانشی که از تعهد تهی شود، میتواند به ابزار توجیه تبعیض، سلطه و بیعدالتی تبدیل شود.
این هشدار امروز بیش از هر زمان دیگری قابل لمس است. در جامعه معاصر، اگر تخصص، مدیریت، رسانه و فناوری بدون پیوند با اخلاق، عدالت و ارزشهای دینی بهکار گرفته شود، نهتنها به حل مسائل اجتماعی کمک نمیکند، بلکه خود به عامل تشدید شکافها، بیاعتمادی عمومی و بحرانهای اخلاقی بدل میشود. سیره امام باقر(ع) به ما میآموزد که پیشرفت واقعی، محصول توازن میان عقلانیت علمی و تعهد ارزشی است؛ توازنی که فقدان آن، توسعه را به ضد خود تبدیل میکند.
الگوی امام محمد باقر(ع) در مدیریت اختلافات، چه پیامی برای انسجام اجتماعی امروز دارد؟
جامعه دوران امام باقر(ع) مملو از اختلافات مذهبی، سیاسی و فکری بود؛ اما ایشان بهجای تشدید دوقطبیها، مسیر گفتوگو، تبیین منطقی و ارتقای سطح فهم عمومی را انتخاب کردند. امام باقر(ع) اختلاف را انکار نمیکردند، بلکه آن را با عقلانیت دینی و تقویت مشترکات مدیریت میکردند.
در جامعه امروز نیز، شکافهای فکری، فرهنگی و اجتماعی اگر بدون مدیریت عقلانی رها شوند، به ابزار نفوذ دشمنان و تضعیف سرمایه اجتماعی تبدیل میشوند. الگوی امام باقر(ع) نشان میدهد که وحدت بهمعنای حذف تفاوتها نیست، بلکه حاصل گفتوگوی آگاهانه، احترام متقابل و بازگشت به اصول بنیادین دین است. میلاد آن حضرت فرصتی است برای بازاندیشی در شیوه مواجهه ما با اختلافات؛ اینکه آیا به سمت فهم و همبستگی حرکت میکنیم یا ناخواسته در زمین بحرانسازان بازی میکنیم.
نظر شما