حکمت، آخرین مقام متقین است

حجت‌الاسلام میثم زنجیرزن‌حسینی از اساتید حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در ساری، با اشاره به جایگاه حکمت به عنوان آخرین مقام متقین، اظهار داشت: آخرین مقام متقین و سالکان، مقام «حکمت» است. در مسیر تقوا، بحث «تزکیه نفس» مطرح است؛ به این معنا که انسان متقی، نفس خود را از رذایل اخلاقی تخلیه و به فضایل اخلاقی تخلیه می‌کند و اگر این تزکیه به طور کامل انجام شود، فرآیند به حکمت ختم شده و شخص وارد مرحله یقین و شهود خواهد شد.

وی افزود: در برخی آیات قرآن که به حکمت اشاره شده، این مقام هم مسبوق به «تزکیه» و هم مسبوق به مقام «احسان» بیان شده است؛ زیرا احسان نیز یکی از شاخص‌های تقوا محسوب می‌شود.

استاد حوزه با اشاره به آیه ۲۲ سوره یوسف: «وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَیْنَاهُ حُکْمًا وَعِلْمًا ۚ وَکَذَٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ» تصریح کرد: این آیه شریفه نشان می‌دهد تا انسان به مرحله احسان نرسد، خداوند حکمت و علم را به او عطا نمی‌کند. بنابراین رسیدن به مقام احسان، مقدمه دریافت حکمت الهی است.

حجت‌الاسلام زنجیرزن‌حسینی با تأکید بر اینکه در قرآن، افاضه حکمت از توابع تزکیه نفس شمرده شده، خاطرنشان کرد: در آیاتی همچون «یزکیهم و یعلمهم الکتاب والحکمه»، تعلیم حکمت بعد از تزکیه مطرح شده است. از این رو پس از مقام تزکیه و احسان، مقام حکمت برای سالک محقق می‌شود.

وی در تعریف لغوی و اصطلاحی حکمت بیان کرد: حکمت در لغت به دانشی گفته می‌شود که افعال شخص به واسطه آن با اتقان انجام می‌شود و حکیم کسی است که عملش از روی استحکام و درستی صادر شود. در اصطلاح نیز حکمت در فلسفه شامل «حکمت نظری» (طبیعیات، ریاضیات، الهیات) و «حکمت عملی» (اخلاق، تدبیر منزل، سیاست مدن) است. در علم اخلاق نیز حکمت به عنوان یکی از اصول چهارگانه فضیلت‌های اخلاقی (شجاعت، حکمت، عفت، عدالت) مطرح می‌شود که ناظر بر اعتدال قوه مدرکه انسان است.

استاد حوزه با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) مبنی بر اینکه «علم تنها با درس خواندن به دست نمی‌آید، بلکه نوری است که خداوند در قلب هر کس که بخواهد می‌افکند»، یادآور شد: این نوع علم، «علم وراثتی» است که پس از تزکیه نفس و به مشیت الهی به بنده عطا می‌شود، نه «علم اکتسابی» محض. بنابراین تا مراتب تقوا و تزکیه طی نشود، انسان به حکمت واقعی دست نخواهد یافت.

انتهای پیام. /