به گزارش خبرگزاری حوزه از تبریز، درباره قیام 29 بهمن سال 56 مردم تبریز و ماجراهای پیرامون این خیزش استبداد ستیزی قرن حاضر، سخن بسیار رفته و اغلب صاحب نظران تاریخ معاصر بر نقش این قیام همه جانبه در تسریع مبارزات ضد طاغوتی ایران و تاثیر آن در تهییج شورش های بعدی علیه رژیم منحوس پهلوی اتفاق نظر دارند.
در واقع حماسه بزرگی که در این روز توسط مردم تبریز آفریده شد، اعلامیه ای رسمی برای آغاز حرکت عظیم مردمی در سراسر کشور بود که شور یکپارچگی را در کالبد ملت دمید و زوال همیشگی طاغوت را رقم زد.
انقلاب همه گیر تبریز در 36 سال قبل، جدا از حوادث و اتفاقات مهم آن در ابعاد مختلف سیاسی اجتماعی فرهنگی و اقتصادی تاثیرات شگرف خود را با رویکرد اصلاح زیرساخت های موجود بر جای گذاشت و پیام های پیدا و پنهان آن به گوش حاکمیت وقت رسید و به نوعی سبب بیداری دوباره ملت ایران شد.
مردم همیشه در صحنه آذربایجان و بویژه تبریز، پیش از انقلاب اسلامی تاکنون در تمامی صحنه های تاثیرگذاری نظام، نقش بسزایی را داشتند. یکی از مهم ترین حوادثی که نقش مردم تبریز را در تاریخ ماندگار کرد، قیام 29 بهمن سال 1356 بود. بی تردید در گستره تاریخ آذربایجان هیچ روزی همانند این روز حماسه آفرین، پرماجرا و موثر در انقلاب اسلامی نبود و هیچ حادثه ای به اندازه آن در احیای خیزش 19 دی مردم قم تاثیرگذار نشد.
جهت تشریح و تبیین قیام 29 بهمن مردم تبریز و نقش روحانیت و علمای حوزه علمیه در این قیام خبرنگار خبرگزاری حوزه در آذربایجان شرقی گفتگویی با آیت الله سیدمحمدتقی آل هاشم، امام جمعه موقت تبریز، انجام دادیم که شما را به خواندن آن دعوت می کنیم.
سرآغاز قیام 29 بهمن مردم تبریز در سال 1356 چه بود؟
ارتحال شهادت گونه فرزند برومند حضرت امام خمینی(ره) حرارتی در قلب مومنین و مردم مبارز و روحانیون متعهد و انقلابی ایجاد کرد و مردم از ارتحال زودهنگام آن عالم برجسته و مبارز، سوگوار شدند و در سراسر کشور و از آن جمله در تبریز مراسم سوگواری برگزار شد.
به دنبال این ماجرا و توهین روزنامه اطلاعات به مقام مرجعیت، اسباب تنفر مردم از رژیم را فراهم کرد و عموم علمای اسلام از این اقدام سخیف و زشت دولت، احساس خطر کردند.
قیام مردم قم در روز 19 دی و سرکوب این قیام توسط رژیم، آتش خشم و کینه مردم را شعله ورتر کرد و همه مراجع معظم تقلید را به صحنه مبارزه آورد و تقریبا همه علمای اسلام برای مقابله با این خطر، احساس تکلیف کردند در نتیجه به مناسبت اربعین شهدای قم از سوی مراجع معظم تقلید، اعلام عزای عمومی و تعطیلی بازار تبریز شد.
مردم تبریز، پس از سرکوب قیام مردم قم در 19 دی ماه چه اقداماتی انجام دادند؟
مردم تبریز با محوریت و پیشگامی آیت الله شهید سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی و همراهی عده ای از علمای تبریز طی بیانیه ای برای عزاداری و بزرگداشت شهدای قم به مسجد حاج میرزایوسف معروف به مسجد قزالی دعوت شدند، نیروی انتظامی وقت برای جلوگیری از این اجتماع، دستور داد مساجد را در آن روز تعطیل کنند و از حضور مردم در مساجد جلوگیری کنند، بنابراین صبح آن روز که از یک ساعت قبل از وقت، مردم برای حضور در مجلس سوگواری دسته به دسته به مسجد روی آوردند با درب بسته مواجه شدند و اجتماع مردم جلوی درب مسجد منجر به درگیری مردم با پلیس شد. در این حال رئیس کلانتری منطقه بازار با پرخاش و فحاشی به مردم و مسجد توهین کرد. توهین او خشم مردم را برافروخت و جوانی به نام محمد تجلا برای اعتراض وارد صحنه شد، پلس با شلیک گلوله،این جوان دانشجو را به شهادت رساند، شهادت این جوان، مردم را به هیجان آورد و به این ترتیب، قیام خونین مردم تبریز آغاز شد.
مردم تبریز با اینکه در آن روزها از استبداد ستم شاهی به ستوه آمده بودند اما حساب شده عمل کردند و در پیروزی انقلاب اسلامی نقش تاثیرگذاری داشتند، این حرکت مردم را چگونه ارزیابی می کنید؟
مردمی که آن روز حماسه آفریدند از نوع یاران پیامبران الهی افرادی فقیر و عموما جوان و متدین و اهل نماز و عبادت بودند. تحلیل رفتار عمومی این مردم نشان می دهد که آنان سرشار از ایمان و بصیرت سیاسی بودند و همین ایمان و آگاهی، پایه مشارکت عمومی آنان در تظاهرات عمومی و عمل به تکلیف دینی را تشکیل می داد.
از سوی دیگر، بی شک هدایت عمومی خداوندی نیز در آن ماجرا همراه مردم بود، در آن روز حتما یدغیبی، این مردم را هدایت می کرد، چراکه آنان برای حمایت از قرآن و اسلام جان بر کف و با تمام اخلاص به صحنه آمده بودند و خداوند نیز برای چنین مردمانی وعده یاری داده است.
پرچم هدایت و رهبری و مدیریت مردم تبریز در قیام 29 بهمن بر عهده چه کسی بود؟
حزب و گروه سیاسی که قدرت به صحنه آوردن مردم را داشته باشد در آن زمان وجود نداشت، بنابراین تنها روحانیون مبارز بودند که مردم را در مساجد و محافل مذهبی جمع و از مسایل مذهبی سیاسی آگاه می کردند و مردم در آن روز بزرگ با دعوت روحانیت به صحنه آمدند و در جمع روحانیون مبارز بیش از همه مرحوم آیت الله شهید قاضی طباطبایی بود که در این راه مجاهدت می کرد و رنج و درد حبس، تبعید و شکنجه را تحمل می کرد و از این جهت، پیش مردم مقبول و محبوب بود و به همین خاطر، آماج تیر دشمنان کینه توز اسلام شد و به درجه رفیع شهادت رسید.
مردم تبریز در آن روزها چه شعارهایی را سر می دادند؟
مردم در آن روز شعار می دادند: «قرآن بیزه هدف دور، سرمایه ی شرف دور»، یعنی قرآن برای ما سرمایه شرف و هدف ماست. مردم یا حسین می گفتند و شعار توحیدی و ضدطاغوتی «لااله الاالله» را می گفتند و می گفتند: «بیز بو شاهی ایستمیروخ والسلام»، یعنی ما این شاه را نمی خواهیم و بس.
همچنین مردم شعار می دادند: «درود بر خمینی، مرگ بر شاه، وای بر این حکومت یزیدی، خمینی رهبر ماست» که البته این شعارها آن روز واقعا نوبر بود و سطح آگاهی و بصیرت سیاسی و مذهبی مردم تبریز را نشان می داد. این شعارها همه سحرهای پهلوی و سطلنت طلبان را باطل کرد، زیبایی این شعارها در آن است که همین مردم انقلابی کوچه و بازار، آن ها را سروده بودند و از دل مردم برخاسته بود.
امروزمردم تبریز چگونه می توانند نقش پررنگ گذشته خود را تکرار کنند؟
مردم قهرمان تبریز و آذربایجان، از پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، آمادگی خود را جهت پای بندی به آرمان های انقلاب اسلامی با خون خود اعلام و امضا کرده اند، این مردم غیور، در عصر حاضر باید با پشتیبانی و تبعیت از ولی فقیه، گوش به فرمان منویات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای باشند.
مردم دلاور آذربایجان، باید با حفظ و استمرار بصیرت سیاسی و آگاهی مذهبی و روشن بینی تاریخی خود، همواره نسبت به توطئه دشمنان آگاه باشند و مثل همیشه نقش بی بدیل خود را در انقلاب اسلامی ثبت کنند.
گفتگو: بیت اله احمدی
