اشاره: پدیده بدحجابی از یک سو و رعایت‌نکردن مرز میان محرم و نامحرم از سوی دیگر، باعث شده متاسفانه بسیاری از مجالس و محافل شادی و جشن‌های عروسی و بازدیدهای خانوادگی حتی محافل معنوی، مانند«برگشت زائران بیت‌الله الحرام و عتبات عالیات» مجالس آنان به علت رعایت‌نکردن حدود شرعی و عدم آگاهی از مسائل مربوط به محرم و نامحرم، به گناه آلوده گردد.
سرویس علمی- فرهنگی مرکز خبر حوزه، نظر به اهمیت رعایت موازین شرعی از سوی جامعه و آحاد مردم نظرات فقهی جمعی از مراجع تقلید در این خصوص و نیز نحوه حضور بانوان در اجتماع را تقدیم می‌کند.
*بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص حجاب برتر
«به نظر ما، بحثهايى كه در باب پوشش زن مىشود، بحثهاى خوبى است؛ منتها بايد توجه كنيد كه هيچ بحثى در زمينههاى مربوط به پوشش زن، از هجوم تبليغاتى غرب متأثر نباشد؛ اگر متأثر از آن شد، خراب خواهد شد. مثلاً بياييم با خودمان فكر كنيم كه حجاب داشته باشيم، اما چادر نباشد؛ اين فكر غلطى است. نه اينكه من بخواهم بگويم چادر، نوع منحصر است؛ نه، من مىگويم چادر بهترين نوع حجاب است؛ يك نشانهى ملى ماست؛ هيچ اشكالى هم ندارد؛ هيچ منافاتى با هيچ نوع تحركى هم در زن ندارد. اگر واقعاً بناى تحرك و كار اجتماعى و كار سياسى و كار فكرى باشد، لباس رسمى زن مىتواند چادر باشد و - همانطور كه عرض كردم - چادر بهترين نوع حجاب است.
البته مىتوان محجبه بود و چادر هم نداشت؛ منتها همينجا هم بايستى آن مرز را پيدا كرد. بعضي‌ها از چادر فرار مىكنند، به خاطر اينكه هجوم تبليغاتى غرب دامنگيرشان نشود؛ منتها از چادر كه فرار مىكنند، به آن حجاب واقعى بدون چادر هم رو نمىآورند؛ چون آن را هم غرب مورد تهاجم قرار مىدهد!
* چند سئوال فقهی از مقام معظم رهبری
س: آيا براى زنان پوشيدن لباس‌هاى تنگى که برجستگيهاى بدن آنان را نشان مىدهد و يا پوشيدن لباس‌هاى بدن نما و عريان در عروسيها و مانند آن جايز است؟
ج: اگر از نگاه مردان اجنبى و ترتّب مفسده در امان و محفوظ باشند، اشکال ندارد در غير اين صورت جايز نيست.
س: نگاه‌کردن به تصوير زن نامحرم و بدون پوشش چه حکمى دارد؟ نگاه‌کردن به‌صورت زن در تلويزيون چه حکمى دارد؟ آيا بين زن مسلمان و غيرمسلمان و بين پخش آن به‌طور مستقيم و يا غير مستقيم تفاوتى وجود دارد؟
ج: نگاه‌کردن به تصوير زن نامحرم، حکم نگاه‌کردن به خود زن نامحرم را ندارد، بنا بر اين اگر نگاه از روى لذّت نبوده و خوف افتادن به گناه نباشد و تصوير هم متعلّق به زن مسلمانى که بيننده آن را مىشناسد نباشد، اشکال ندارد و بنا بر احتياط واجب نبايد به تصوير زن نامحرم که به‌طور مستقيم از تلويزيون پخش مىشود، نگاه کرد ولى در پخش غيرمستقيم تلويزيونى اگر ريبه و خوف افتادن به گناه نباشد، نگاه‌کردن اشکال ندارد.
س: آيا جايز است زن در جشنهاى عروسى بدون اجازه شوهرش عکس بيندازد؟ و بر فرض جواز، آيا مراعات حجاب کامل در آن واجب است؟
ج: اصل عکس گرفتن منوط به اجازه شوهر نيست، ولى اگر احتمال بدهد که اجنبى عکس او را ببيند و عدم رعايت حجاب کامل منجر به مفسدهاى شود، مراعات آن واجب است.
س: آيا جايز است حجاب و لباس زن بهگونهاى باشد که توجه ديگران را بخود جلب کند و يا باعث تهييج شهوت شود، مثلاً طورى چادر سر کند که توجه ديگران را به خود جلب کند و يا پارچه و رنگ جوراب را بهگونهاى انتخاب کند که شهوت برانگيز باشد؟
ج: پوشيدن چيزى که از جهت رنگ يا شکل و يا نحوه پوشيدن باعث جلب توجه اجنبى شود و موجب فساد و ارتکاب حرام گردد، جايز نيست.
آیت الله العظمی سیستانی
سؤال: نحوه پوشش با چادر و یا مانتو چگونه باید باشد؟
پاسخ: زن بايد لباسى بپوشد كه زينت نباشد و گرنه مانند هر زينتى ديگر بايد پوشانده شود، همچنين لباس نبايد موجب فريفته شدن مردان و جلب توجه آنان شود .
سؤال: در صورتی که زن در محيطی امن و مطمئن بخواهد نماز بخواند که هيچ نا محرمی وجود ندارد آيا برای نماز نياز به حجاب دارد؟
پاسخ: پوشش در هنگام نماز ولو نامحرمی نباشد لازم است.
سؤال: عده ای از زنان با حجاب مسلمان، عادت كرده اند كه چانه و قسمتی از زير چانه را باز می گذارند، امّا گردن را می پوشانند. آيا چنين كاری جايز است؟ و چه اندازه ای از صورت را می توان باز گذاشت و آيا گوشها را هم می توان بيرون گذاشت؟
پاسخ: صورت شامل دو گوش نمی شود، پس پوشاندن آنها واجب است، امّا چانه و مقدار اندكی از زير چانه، در حكم صورت می باشد.
سئوال: زنی که روی خود را نمی‌گیرد، می‌تواند موهای صورت و ابروان را بردارد و پودر طبیعی و سبک به صورت بزند؟
پاسخ: برداشتن موی صورت، و باريك كردن ابروان، مانع از بازگذاشتن رو نمی شود به شرط آنكه از وقوع در حرام، ايمن باشد و بازگذاشتن صورت به انگيزه نگاه نامحرمان، نباشد امّا پس از به كار بردن پودر و وسايل آرايشی، پوشاندن صورت واجب است.
آیت الله العظمی وحید
*حدود شرعی حجاب بانوان
سوال: حدود شرعی حجابی که بانوان باید مراعات نمایند چیست؟
زن باید موی و بدن خود را از نامحرم بپوشاند، اما پوشاندن صورت و دستها تا مچ واجب نیست، مگر در صورتی که زن قصد نشان دادن داشته باشد و مرد هم به قصد لذت نظر می کند، و همچنین است بنابر احتیاط واجب در صورتی که می داند بیننده به قصد لذت نگاه می کند، هر چند زن قصد نشان دادن نداشته باشد. و پوشاندن سر و موی از پسر نابالغ واجب نیست مگر در صورتی که موجب هیجان شهوت آن پسر باشد که بنابر احتیاط واجب بپوشاند، و این حکم فی نفسه هست و اگر آرایش شده و زینت شده باشد چه در دست و چه در صورت لازم است بپوشاند.
*صیغه خواهر و برادری
سوال: دختر و پسری که می خواهند باهم محرم شوند و به این جهت قصد دارند صیغه خواهر و برادری بخوانند، آیا چنین صیغه ای وجود دارد؟ و کیفیت آن چگونه است؟
صيغه خواهر و برادري كه موجب محرميّت باشد در اسلام نيست، و يكي از آثار عقد ازدواج چه موقت و چه دائم محرميت بين زوج و زوجه است، منتهي با شرايط آن كه يكي از اين شرايط، بنابر احتیاط واجب، اذن پدر دختر است اگر دختر باكره باشد.
*پوشاندن روی پا
سوال: آیا پوشاندن روی پا (انگشتان و محل مسح) بر زنان واجب است؟
پوشاندن روی پا مطلقا واجب است.
آیت الله العظمی مکارم
الگوی مناسب برای لباس پوشیدن چیست؟
حجاب اسلامی، پوشش بدن با لباس غیر زینتی و غیر چسبان بإستثنای گردی صورت و دستها تا مچ می باشد، هر چند چادر حجاب برتر است.
* ضروری بودن مسأله حجاب
آیا حجاب ضروری دین است و انکار حجاب باعث کفر می شود ؟
آری حجاب از ضروریات دین است و اگر کسی علم به ضروری بودن آن داشته باشد و آنرا انکار کند کافر می شود.
* وجوب حجاب ظاهری
آیا حجاب در زمان پیغمبر (ص) اجباری بوده؟ مثل حکومت جمهوری اسلامی
حجاب از واجبات است و انجام همه واجبات حداقل در ظاهر الزامی است.
آیت الله العظمی صافی
سؤال: آيا رعايت حجاب در مقابل پسر خاله و پسر عمو لازم است، اگر چه مسنتر از خودم و جاي پدرم باشند؟
پسر عمه، پسر خاله، پسر دايي و پسر عمو همه نامحرم هستند و رعايت حجاب در برابر آنها واجب و ترك آن گناه است؛ و بالا بودن سن آنان موجب تغيير حكم نيست.
سؤال: آيا صحبت با نامحرم در محيط خلوت و به مدت طولاني جايز است؟
اگر محيط خلوتي باشد كه ديگري نتواند به آن وارد شود بودن دو نامحرم در آن مكان، حرام است، و در غير آنجا هم اگر صحبتهاي شهواني باشد، يا مفسده ديگري بر آن مترتب شود، جايز نيست.
سؤال: در خانواده ما رسم است كه در ميهمانيها همه بستگان با يكديگر دست ميدهند. دست‌دادن بدون‌قصد لذت چه صورت دارد؟
دست دادن با نامحرم، اگر چه از بستگان نزديك مثل پسر دايي و پسر عمو باشند، حتي بدون قصد لذت هم جايز نيست. لازم است آنها را با احكام شرعي آشنا سازيد.
سؤال: آيا پوشيدن لباس تنگ و كوتاه براي خانمها جايز است؟
لباس خانمها در مقابل نامحرم، بايد اولاً بدن را بپوشاند و ثانياً بنحوي نباشد كه موجب تحريك نامحرم گردد، و برجستگيهاي بدن در آن ظاهر باشد.
سؤال: لبخند زدن هنگام صحبت با نامحرم چه حكمي دارد؟
لبخند زدن و هر كاري كه در معرض تهييج نامحرم است، جايز نيست، و در حديث آمده كه هزار سال حبس در آخرت مجازات يك كلمه شوخي با نامحرم است.
آیت الله العظمی مظاهری
* پوشیدن لباسهای رنگارنگ برای زنان
سوال: با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران و تاثیر روحی متفاوت رنگ ها ، آیا زنان ایرانی همانند زنان دیگر کشورهای اسلامی می توانند با حفظ مرزهای حجاب و تمکین عرف، از رنگ های غیر پوشش مشکی استفاده کنند ؟ استفاده از رنگ های مختلف در پوشش و حجاب چه جایگاهی در شرع مقدس دارد؟
جواب: اگر رنگ جلب نظر نکند و با عفت زن سازگار باشد اشکال ندارد، ولی مراعات عرف را نمودن بسیار بجاست بلکه لازم است و از قرآن استفاده می شود که اسلام برای زن، چادر را می خواهد که بهترین لباس برای شخصیت و عفاف زن است.
* احترام به بدحجابان
سوال: احترام تشويق‌گونه به متجاهرين به فسق، مثل احترام به زنان بدحجاب چه صورتي دارد؟
جواب: حرام است.
* ارتباط دختر و پسر دانشجو تحت عنوان درس
سوال: ارتباط‌هاي دانشجويان دختر و پسر در محيط‌هاي دانشگاه تحت عنوان ارتباط درسي، و همچنين شركت در اردوهاي مختلط چه حكمي دارد؟
جواب : جايز نيست.
* دوران نامزدی
سوال: در بعضي از خانواده‌ها رايج شده كه قبل از اجراي صيغه عقد، داماد (غير از رفت و آمدهاي متعارف كه براي خواستگاري هست) رفت و آمدهائي با دختر دارد كه در اين رفت و آمدها با هم گفتگو و نشست و برخاست كرده يا با هم از منزل بيرون مي‌روند، و يا اين كه دختر و پسر قبل از اين كه والدين اطّلاع يابند به اصطلاح خودشان با شوهر آينده‌شان در مورد زندگي آينده ساعت‌ها با هم گفتگو دارند، آيا اين روابط جايز است يا خير؟
جواب : جايز نيست.
* صحبت دختر و پسر
سوال: صحبت كردن دختر و پسر نامحرم در اين دوره و وضعيّت جامعه چه حكمي دارد؟
جواب: اگر به عنوان دوست يابي باشد حرام است و اگر احتمال مفسده داشته باشد حرام و اگر بدآموزي داشته باشد حرام و الاّ اشكال ندارد.
* نگاه به زنانی که تاتو کرده اند
سؤال: اخيراً برخى از بانوان نسبت به ابرو يا دور لب، عمليّات تاتو انجام مى دهند، (پر رنگ كردن دور ابرو و لب با خال كوبى) آیا این عمل زینت حساب می شود و پوشاندن آن واجب است؟ نگاه کردن به تاتو چه حکمی دارد؟
جواب: نگاه حرام است و پوشانیدن واجب است.
آیت الله العظمی نوری همدانی 
س: آیا در حجاب اسلامی، باید زیرچانه زن پوشیده باشد؟
ج: بلی باید بپوشاند.
س : چگونگی پوشش وحجاب زن در مقابل پسربچه غیرممیّز را مرقوم فرمائید؟
ج: در فرض سؤال، وظیفه‌ای ندارد ولی بهتر است قسمتهایی که جزء عورت به حساب می‌آید، بپوشاند.
س :آیا بیرون گذاشتن «مو» به مقدار کم، اشکال ندارد؟
ج: برای بانوان اشکان دارد.
س: چادر نازک که سایه موها در مقابل نور، از پشت آن پیداست، از نظر حجاب مشروعیت دارد یا خیر؟ و نیز نماز خواند با این چادر چگونه است؟
ج: در فرض مذکور اشکال دارد.
