فضايي نسبتاً مطلوب
فضا و مكان برگزاري امتحان كه در ترم هاي پيشين بعضاً شنيده شده بود پرسروصدا و بدون وسایل گرمایشی و سرمایشی بود، این بار مطلوب و آماده براي برگزاري مناسب امتحان بود، وسايل سرمايشي ميزان نور و رفت و آمدها همگي براي پاسخ دادن طلاب به سوالات آماده بود.
سئوالات متعادل
به گفته طلاب، مدير و البته ناظر امتحانات، سوالات نه خيلي سخت و نه خيلي آسان به گونه‌ای كه طلاب با مطالعه اي مناسب سطح معلومات یک ساله خود را محک می‌زدند.
نظمي خوب
به گفته حجت الاسلام محمدهادي مرداني، استاد حوزه علميه قائم چيذر و ناظر امتحانات، مدرسه‌اي كه در آن حضور يافتيم، همه چيز مطلوب و منظم است و نيازي به تذكر نبوده است.
وي با ابراز رضایت از برنامه‌ريزي‌ها گفت: تاكنون در چندين سالي كه بنده به عنوان ناظر در مدارس حاضر مي‌شوم، مشكل خاصي مشاهده نكرده‌ام.
تعهد اخلاقي مديران و كادر اجرايي
حجت‌الاسلام مرداني چند سالي است از سوي معاونت آموزش مركز مديريت حوزه علميه تهران به عنوان ناظر فعاليت دارد، به تعهد اخلاقي مديران اشاره و گفت: وقتي تعهد در يك مجموعه بروز و ظهور وسيعي داشته باشد، كمتر دچار مشكلات از جمله در روند برگزاري امتحانات خواهيم شد.
حضور از قبل از شروع امتحانات
به گفته وی، نظارت بر اجراي ميداني امتحانات از زمان انتخاب ناظرين تهيه و تكثير سئوالات مي‌باشد. لذا قبل از اينكه سئوالات به مدارس برسد تمام تدابير نظارتي مو به مو اجرا مي شود.
روش جديد نظارت
حجت الاسلام مرداني با اشاره به اينكه در روش قديم ناظرين از قم مي‌آمدند بيان كرد: آن روش مشكلات بسياري داشت به ويژه براي ناظران كه بايد چند روز در استان مي‌ماندند و هر روز کار سخت نظارت را انجام می‌دادند در روش جديد اين مشكل برطرف شده و تجميع استاني بسيار مطلوب مي باشد.
حضور متولي و مدير
يكي از مهمترين نكات در روند برگزاري امتحانات اين مدرسه حضور متولي و مدير قبل از شروع اولين امتحان در محل برگزاري بود و اوضاع را بررسي مي كردند. البته حضور مدير لازم و ضروري است، اما نگاه مسئولانه متولي در زمان اجراي امتحان نشان از اهمیت امتحانات در حوزه دارد.
تفاوت‌هاي نظام آموزشی حوزه و دانشگاه
حجت‌الاسلام و المسلمين سيد محمود مجد، استاد حوزه و مؤسس مدرسه علميه باقرالعلوم (ع) تهران نیز با اشاره به برخي تفاوت‌های نظام آموزشی حوزه و دانشگاه گفت: در حوزه، طلبه موضوع و کتاب مورد تدریس را تعیین می کند، در حالي كه در دانشگاه چنين نيست. در دانشگاه انتخاب استاد، آزاد نیست سال های تحصیل كوتاه مي باشد و هر درس در هفته بعد ادامه مي يابد. در حالي كه اين روند در حوزه ها يا وجود ندارد با با ترتيب ديگري برقرار مي باشد.
دانشگاه ها هيچ گونه تعهدي نسبت به فارغ التحصیلان ندارند در حالي كه مدارس علميه سعي زيادي در توجه به آينده شغلي و حرفه اي طلاب دارند.
یکی دیگر از تفاوت‌های این دو نهاد علمی این است که در دانشگاه ها توجه چنداني به مشخصه ها و تربيت اخلاقي دانشجويان نمي شود كه بعدها اثرات زيان بار اين نگاه در جامعه و خانواده ها بروز مي كند.
در حوزه طلبه روزانه دو یا سه درس را انتخاب می کند در حالي كه در دانشگاه چنين نيست.
طلبه در انتخاب استاد آزاد است، اساتید در انتخاب موضوع و کتابی که تدریس می کنند، آزادی دارند و حضور و غیاب به معنايي كه در دانشگاه ها مي باشد در حوزه معمول نيست.
تفاوت در مأموریت‌ها
در مدارس علميه طلبه از همان اول، براي تبليغ آماده مي شود در حالي كه در دانشگاه چنين چيزي، حتي از نظر كاربردي كردن علومي كه مي خوانند نيست.
مباحثه نماد علم‌اندوزی
يكي از مهمترين تفاوت هاي حوزه و دانشگاه توجه جدي حوزه به مباحثه است و هنوز هم بسيار مورد توجه طلاب و مسئولان حوزه مي باشد، طلاب در قالب گروه‌های چند نفره درس‌های روز گذشته را به یکدیگر تدریس می‌کنند و هم‌چنین نگاهی به درس روز آینده دارند که در یادگیری و سپردن ذهن بی‌بدیل است.
حجت الاسلام و المسلمین مجد ادامه داد: آزاد بودن و محدویت دانش پژوهان و اساتید، از عمده ترین تفاوت ها میان دو نظام آموزشی است. دانشجو نه در انتخاب استاد آزاد است نه در انتخاب دروس، اما در حوزه، طلبه هم در انتخاب استاد آزاد مي باشد و هم می‌تواند در انتخاب دروس آزادانه عمل کند.
تفاوت در محتوای تدریس
مسؤولان دانشگاهي موضوع و محتواي درسي و بعضاً كتاب را برای استادان تعیین می كنند اما در حوزه این اساتید هستند که آزادی عمل بیشتری دارند و درس مورد علاقه خود و طلبه را در چارچوب نظام آموزشی حوزه انتخاب کرده‌اند.
در مراکز دانشگاهی نمره و مدرک معیار است، در حالي كه در حوزه چنين نيست و ارزش طلاب به تقوی و درجات علم است و چنانچه کسی مدرکی هم از حوزه داشته باشد اما اندوخته علمی نداشته باشد، با چالش جدی مواجه می‌شود، سیستم آموزشی به گونه‌ای است، هر طلبه‌ای در هر رشته حوزوی که وارد می‌شود باید بر علوم مربوط به آن اشراف داشته باشد.
امتحانات شفاهی
در نظام آموزشی حوزه، علاوه بر امتحانات کتبی طلبه موظف است در آزمون شفاهی و متن‌خوانی دروسی که نزد استاد گذرانده شرکت نماید، تا میزان تسلط او بر متون تدریس شده و نیز قدرت استنباط و برداشت او از واژه‌ها و اصطلاحاتی که آموزش دیده مشخص گردد، اگر طلبه در آزمون کتبی نمره قابل توجه کتبی را کسب کند، اما در شفاهی نتواند نظر استاد را به خود جلب نماید سطح علمی او تایید نمی‌شود.
این سیستم آموزشی طبه را موظف می‌کند علاوه بر این در طول سال باید منظم در کلاس‌ها شرکت کند، بلکه در اوقات غیر درسی نگاهی به دروس پایه‌های گذشته اندازد، تا هیچ‌گاه دچار نسیان و فراموشی اصول درس نگردد.
گزارش؛ مرتضي خواجوند سريوي
