مردم در این ماه عزیز تلاش می کنند تا به همه اوقات و لحظات خویش رنگ معنویت ببخشند و شور عاشقی بپاشند.
دقت در جزئیات و کلیات آیین ها و سنتهای مردمی این ماه که در پیوندی زیبا و جانانه با حقیقت و ظاهر و باطن دین و معارف آن است، این امر را به اثبات می رساند.
و براستی و درستی اینکه در ماه رمضان ما شاهد تجلی بسیاری از سنتهای زیبای اجتماعی و فرهنگی مسلمانان در جای جای ایران عزیز و اقصی نقاط جهان هستیم، از جمله به این دلیل است که در این ماه، حال و هوای همه چیز، انسان را به سوی زیباتردیدن و زیباتر زیستن رهنمون می سازد.
سنتهایی حول محور ارزشهای دینی و آیینی
سنتهای این ماه، حول محور ارزشهای انسانی، لطایف روحانی و نمادهای عرفانی این ماه ربانی می چرخد،
سنتهایی که براستی و درستی در ازدیاد حس نوع دوستی و همیاری و همکاری و همدلی میان مردم موثر بوده است.
وقتی تاریخ رفتارهای رمضانی مردم را در جای جای این سرزمین و کره خاکی مرور می کنیم، درمیابیم که ماه رمضان چه فرصت درخشان و مغتنمی است برای هرچه بهتر زیستن و زیباتر شدن.
در بسیاری از این سنتها می توان نمادهای زیبای عبودیت و نمودهای برجسته انسانیت را دید.
گاه در این سنتها، لطایفی هست که انسان را به شور و شوق وا می دارد و از ظرافتی که در آنها به کار رفته است دل و جان آدمی را بر می‌انگیزاند.
تعزیه خوانی؛ سنتی ماندگار در ماه رمضان
اما یکی از سنتهای آیینی و رسوم زیبای معرفتی در ماه مبارک رمضان از قدیم الایام، برگزاری محافل تعزیه و اجرای این نمایش عظیم و عزیز و ریشه دار دینی بوده است.
سنتی که جزء یکی از مفاخر هنر آیینی ما به شمار می رود و میراثی گرانقدر و گنجینه ای بس قابل توجه و غنی در راستای انعکاس معارف دینی و تاریخ اسلامی و شیعی و تلألو بارقه های احساسی ناب و تابناک مردمان ماست.
سنت تعزیه‌خوانی در طول زمانهای مختلف از گذشته های دور در زمره قدیمی‌ترین عادات مردمان مناطق مختلفی از ایران و بخصوص در میان اهالی تهران بوده است.
میراثی گرانسنگ از دوران ایران پس از اسلام
این رسم آیینی و محفل زیبای دینی، به عنوان یکی از میراثهای گرانسنگ ایرانی در زمان بعد از اسلام محسوب می شود که در آن ضمن اجرای یک رویداد تاریخی، واگویه های معرفتی از زندگی و بیان و بنان حضرات معصومین(ع) و واکاوری تاریخی در مقاطع مهم اسلام و شیعه محسوب می شود.
آری؛ در ماه مبارک رمضان و ایام و لیالی زیبا و معرفت آمیزش، این رسم دیرین اجرا می‌شده و مردم از آن استفاده می‌كردند.
تا پایان سلطنت محمدعلی‌شاه، مجالس تعزیه در كوچه و بازار به اجرا درمی‌آمده، اما در دوران احمدشاه، محدوده برگزاری این مراسم ها به ویژه در تهران، ضیق شده و به نوعی معطوف به ساختمان تكیه آقا در حصار بوعلی شیران (جنوب نیاوران) كشیده شده و با این حال، در طول همه ادوار این سنت آیینی و نمایشی مورد توجه و استقبال مردم قرار می گرفته است.
زمان اجرای تعزیه خاص ماه رمضان، عموما بعدازظهرها تا قبل از افطار بوده است.
آیینی هنری-معرفتی که هم بار هنری دارد و هم دینی
سنت زیبای تعزیه از آن رو که هم بار هنری و نمایشی دارد و هم رویکردی محتوایی مبتنی بر مفاهیم و مراثی و مضامین عمیق معطوف به باورهای شیعی، در روح و جان مردم تأثیر عمیقی برجای می گذاشته و می گذارد.
تعزیه به نوعی، هم میراث دار هنر نمایش در ایران زمین و هم دربردارنده حقیقت معارف و مضامین برجسته دینی است.
هنوز هم در جای جای ایران اسلامی، تعزیه با مکاتب مختلف هنری به روی صحنه می رود و مردم را به سمت خود جلب می کند.
از مکتب تهران گرفته تا اصفهان و آذربایجان و... .
و این همه گویای ماهیت دینی و عمق معرفتی زندگی مردمان این سرزمین به ویژه در ایام و لیالی روحانی ماه مبارک رمضان است.
رمضان فرصتی برای احیای ارزشهای ما
و این امر، به راستی و درستی فرصت و میدانی است عظیم و عزیز که می تواند دستمایه بسیاری از موفقیتها و پیروزی ها و برطرف کننده آسیبهای مختلف به ویژه در حوزه فرهنگ و هنر باشد.
وقتی آیین زیبا و عمیق و پرمایه ای همچون تعزیه در میان میراث گذشتگان ما برای نسل امروز و فردای این سرزمین به ودیعت نهاده شده و می توان دستمایه احیای بسیاری از ارزشهای ناب و تابناک اسلامی و شیعی نمود، بس بجاست تا از آن غافل نشویم و بر حفظ و صیانت از این دستاوردهای ارزشمند خویش بکوشیم.
و ماه رمضان با همه ظرفیتها و دقایق و حقایقش، وقت خوب و غنیمتی است برای رسیدن به این مهم.
باشد که قدرش بدانیم.
